Dagblaðið Vísir - DV - 13.06.2008, Blaðsíða 37
DV Menning föstudagur 13. júní 2008 37
Iðnaðarsafn-
ið tíu ára
Iðnaðarsafnið á Akureyri
fagnar tíu ára afmæli á morgun,
laugardag. Safnið geymir ak-
ureyrska iðnsögu síðustu aldar
sem er dæmigerð fyrir iðnsögu
Íslands. Það var Jón Arnþórs-
son, frumkvöðull safnsins, sem
fyrir tíu árum gerði sér grein
fyrir mikilvægi þess að varð-
veita minjar um þennan merka
þátt í Íslandssögunni. Mikil
veisluhöld verða í tilefni tíma-
mótanna og hefjast þau klukk-
an 13. Um leið verður opnuð
ný sýning í safninu, Skipasmíð-
ar í Eyjafirði, þar sem sýnd eru
glæsileg líkön af frægum afla-
skipum og smíðateikningar að
þeim.
Chalumeaux-
tríóið á
Gljúfrasteini
Chalumeaux-tríóið, þeir Sig-
urður Ingvi Snorrason, Kjartan
Óskarsson og Rúnar Óskars-
son, spila á stofutónleikum
Gljúfrasteins á sunnudaginn.
Þremenningarnir leika allir á
hljóðfæri í klarínettufjölskyld-
unni en á dagskránni eru um-
ritanir á verkum eftir Bach og
Beethoven. Tónleikarnir hefjast
klukkan 16 og er aðgangseyrir
500 krónur.
frum- á Kjar-
valsstöðum
Nútímatónlistarhátíðin
frum- verður haldin á Kjar-
valsstöðum um helgina í þriðja
sinn. Í ár er hátíðin helguð
tónlist þriggja tónskálda sem
öll eiga stórafmæli á árinu.
Atli Heimir Sveinsson fagn-
ar sjötugsafmæli í haust en
frumflutt verður nýtt verk sem
Atli tileinkar vinkonu sinni,
Bryndísi Schram, sem verður
einmitt sjötug í næsta mán-
uði. Auk þess verða leikin verk
eftir ameríska tónskáldið Elliott
Carter, sem verður hundrað ára
í desember, og Karlheinz Stock-
hausen sem hefði orðið áttræð-
ur í ár en hann lést á síðasta ári.
Nánari upplýsingar er að finna
á listasafnreykjavikur.is.
Líkt og síðustu ellefu sumur verður stuð á Jómfrúnni næstu vikur:
Djasstónleikaröð Jómfrúrinnar hefst
Hin árvissa djasssumartónleika-
röð veitingahússins Jómfrúrinnar
við Lækjargötu hefst á morgun, laug-
ardag. Þetta er tólfta árið sem Jakob
Jakobsson, veitingamaður á Jóm-
frúnni, býður þeim sem heyra vilja
upp á ókeypis sumarskemmtun.
Á fyrstu tónleikum sumarsins
kemur fram söngkonan Andrea
Gylfadóttir með Tríói Björns Thor-
oddsen. Auk Björns, sem leikur á gít-
ar, skipa tríóið þeir Jón Rafnsson á
kontrabassa og Jóhann Hjörleifsson
á trommur. Tónleikarnir fara fram
utan dyra á Jómfrúartorginu ef veð-
ur leyfir, en annars inni á Jómfrúnni.
Þeir hefjast klukkan 15 og standa í
um tvo tíma.
Tónleikarnir verða á hverjum
laugardegi út júlí. Um næstu helgi
mun Kvartett Kristjönu Stefánsdótt-
ur troða upp með blæðandi blús af
væntanlegri plötu Selfossdívunnar.
28. júní ætlar Kvartett Tómasar R.
Einarssonar að spila latin djass og
fleira skemmtilegt úr smiðju bassa-
leikarans og bókmenntamannsins.
Viku síðar flytur Sigurður Flosason,
umsjónarmaður tónleikaraðarinn-
ar, djassaðan blús og blúsaðan djass
með þjóðsagnapersónum. Tólfta júlí
heldur Tríó Ómars Guðjónssonar
uppi stuðinu og helgina eftir er kom-
ið að hinum brasilíska Paulo Mala-
guti.
Lokatónleikarnir eru loks í hönd-
um Kvartetts Maríu Magnúsdóttur
þar sem yfirskriftin er Óður til Joni
Mitchell.
Býr í tíu fermetrum
Hann er þröngur, húsakosturinn
sem Þorvaldur býr við í New York.
„Húsakostur“ er samt ekki alveg rétta
orðið því um er að ræða um það bil
tíu fermetra kytru á heimavist Julli-
ard sem Þorvaldur deilir með pínanó-
nemanda. Koja er svefnaðstaða þeirra
kumpána, og er Þorvaldur í efri. „Það
besta við þetta er að við erum á 26.
hæð og útsýnið því æðislegt. Ég sný að
glugganum og það er ómetanlegt að
horfa á stjörnurnar, eða þar sem ég get
ímyndað mér að stjörnurnar séu þeg-
ar ég horfi á allar háu byggingarnar og
öll ljósin, þrátt fyrir að píanóleikarinn
sé hrjótandi fyrir neðan mig. Þetta er
náttúrlega frekar töff, en svona heragi
er nauðsynlegur á meðan þú ert að ná
grunnþáttunum í þessu.“
Þorvaldur ber píanóleikaranum
vel söguna. „Þetta er toppmaður. Okk-
ur gekk mjög vel í sambúðinni. Hann
fræddi mig um tónlist og ég hann um
leiklist, og svo skiptumst við bara á
skoðunum um lífið og tilveruna. Og
þrátt fyrir að hann sé í klassíkinni er
ég kominn með ennþá meiri áhuga á
djassi en ég hafði fyrir, eftir allar sam-
ræðurnar um tónlist.“
Er mikið einn
Burtséð frá kytrum og kojum er
það mikill munur að búa í New York
eftir að hafa búið alla ævi á litla Ís-
landi. Að vera í grunninn einn í stór-
borginni. Þorvaldur segist enda vera
mjög mikið einn.
„Forréttindin við að búa á Íslandi
eru að þú átt alltaf frænda eða frænku
einhvers staðar,“ útskýrir hann. „Það
eru þessi blóðbönd sem eru órjúf-
anleg. Úti í heimi ertu svolítið einn,
sem er rosalega gott líka. Þá færðu að
þroskast á eigin forsendum. Það er
ekki búið að setja stimpil á þig, „þú ert
svona“. Fyrir mig var það mesta frels-
unin. En á móti hefurðu ekki þetta
öryggisnet. Þú hefur til dæmis bara
ákveðna peningaupphæð á mánuði
til að nota og getur ekki hlaupið í mat
heim til múttu þegar námslánin eru
að klárast,“ segir Þorvaldur og brosir.
Leikarinn ungi hafði einungis einu
sinni áður komið til New York. Hann
segist núna orðinn ástfanginn af borg-
inni.
Hætti í skólanum á Íslandi
Þorvaldur komst inn í leiklistar-
deild Listaháskóla Íslands á sínum
tíma, var í honum í einn vetur en hætti.
Hvers vegna? „Aðalástæðan fyrir því
er að mig langaði í víking. Það hefur
ekkert með skólann að gera, bekkinn
minn eða neitt þannig. Það voru frá-
bærir krakkar með mér í bekk og mér
finnst skólinn vera á góðri braut að
mörgu leyti. Ég hef stefnt að því frá því
ég var krakki að fara í leiklistarnám úti
í New York. Ef ég hefði ekki gert það
núna efast ég um að ég hefði nokkurn
tímann gert það.
Ég segi kannski ekki að ég hafi ver-
ið að reyna að finna sjálfan mig, held-
ur langaði mig til að stækka hugann.
Leiklist eins og öll önnur list krefst
ákveðinnar víðsýni og á þeim tíma-
punkti sem ég var á í mínu lífi þá þurfti
ég einfaldlega að stíga út úr mínum
ramma og sjá hlutina í nýju ljósi. Það
er auðveldara þegar þú ferð í samfé-
lag sem þú þekkir ekki. Þetta var því
nokkuð sem ég þurfti að gera til þess
að þroskast sem listamaður,“ segir
Þorvaldur og bætir við að hann finni
strax mun á sér eftir þetta eina ár.
Spurður hvort hægt sé að stilla
náminu í Julliard og hérna heima upp
í einhvers konar samanburð, segir
Þorvaldur það varla mögulegt. „Það er
margt gott hér, og margt gott þar. En
það fer allt eftir því hvar þú finnur þig.
Julliard er í margra milljóna samfélagi,
og er einn leiklistarskóli af þúsund,
tvö þúsund eða hvað þeir eru margir
í Bandaríkjunum. Hérna er einn skóli.
Auðvitað er munur á þessu, en það er
í rauninni ekki hægt að vera með ein-
hvern samanburð. Þetta er bara frá-
bært nám, er það eina sem ég get sagt.
Ég fæ allt út úr því sem ég hefði getað
hugsað mér.“
Góðir leikarar
og frábærir leikarar
Eins og í öðrum listum og geir-
um mannlífsins eru leikarar misjafn-
lega færir í því sem þeir gera. Þorvald-
ur hefur augljóslega metnað til að ná
eins miklu út úr sér sem listamanni og
mögulega er hægt, og leggja allt það á
sig sem þarf til þess. Blaðamanni leik-
ur því forvitni á að vita hvað Þorvaldi
finnst skilja að góða leikara og frábæra
leikara.
„Ég held að Laxness hafi einhvern
tímann sagt að ritstörfin væru níu-
tíu og tvö prósent vinna og átta pró-
sent hæfileikar. Ég held að það sé rétt
að mörgu leyti, og það sama eigi við
um leiklistina. Samt sem áður fæðast
sumir og alast upp við ákveðið um-
hverfi sem gerir þeim kleift að hafa
aukna næmni fyrir listformi. Sjáðu til
dæmis Víking Heiðar. Mamma hans er
píanóleikari og pabbi hans tónskáld í
hjáverkum. Auðvitað hefur það sitt að
segja. Svo er hann líka með stóra fing-
ur,“ segir Þorvaldur og brosir breitt.
Að mati Þorvaldar skiptir máli að
byrja sem fyrst í þeirri list sem fólk vill
leggja fyrir sig. Hann hafi verið hepp-
inn að hafa byrjað snemma, en eins
og margir vita lék hann aðalhlutverk-
ið í Bugsy Malone sem sett var upp í
Loftkastalanum fyrir um ellefu árum.
„Ég var líka svo heppinn að vinna
með topplistamönnum. Fékk að sjá
þá, heyra og skynja allt sem var í gangi.
Og það sem skilur góðan listamann
frá öðrum er þessi skynjun held ég,
þessi næmni, þessi x-faktor eða hvað
sem maður getur kallað þessa óskil-
greinanlegu stærð. Maður getur auð-
vitað ekki alveg sett fingurinn á það,
því ef það væri hægt væri þetta mjög
auðvelt. Og allir þeir sem ég hef unn-
ið með og hafa eitthvað meira en aðr-
ir, þeir eru allir svakalega duglegir. Ég
held að það sé númer eitt, tvö og þrjú.
Ég er að reyna að temja mér þannig
vinnubrögð. Þetta verður líklega að-
eins auðveldara þegar maður verður
aðeins eldri, en ég held að það skipti
mestu máli að vinna, vinna og vinna.“
Leikrit byggt á Njálu
Þorvaldur kom til Íslands í síðasta
mánuði eftir vetrardvölina vestanhafs.
Það er á honum að heyra að hann sé
með þessa hugsjón sína, að þrotlaus
vinna skili manni lengra, algjörlega
efst í kollinum. Hann var nefnilega
ekki fyrr kominn heim en hann fór
norður á Aukureyri og tók upp þráð-
inn í sýningunni Killer Joe sem Þor-
valdur lék í áður en hann fór út í fyrra.
Leikfélagið, sem kallar sig Skámána,
sýndi verkið þar fimm sinnum en það
var sýnt við miklar vinsældir í Borg-
arleikhúsinu á síðasta ári og fékk af-
bragðsdóma.
Það verkefni sem Þorvaldur mun
hins vegar einbeita sér að í sumar
er leikrit sem hann vinnur að ásamt
tveimur félögum sínum frá Bandaríkj-
unum. Um er að ræða leikgerð sem að
nokkru leyti er unnin upp úr Njálu og
ætlunin er að sýna næsta sumar. „Þau
koma til Íslands í lok júní og þá för-
um við á fullt í þetta. Eins og staðan er
núna er það mjög opið hvað úr verð-
ur. En við höfum ákveðna hugmynd
um hvað við viljum gera sem í grunn-
inn snýst um manninn og náttúruna.
Og við viljum vinna með þetta sérís-
lenska,“ segir Þorvaldur, en virðist ekki
beint áfjáður í að fara djúpt í það hvað
þeir þremenningar – eða öllu heldur
„þau“ þar sem eitt þeirra er stúlka –
hafa á prjónunum.
„Það er svolítið erfitt að ræða þetta
núna af því að við erum í prósessn-
um. Ég vil heldur ekki vera að festa
ákveðna hugmynd áður en við erum
komin með upplýsingarnar,“ segir
Þorvaldur. Í upplýsingaöfluninni er
meðal annars ætlunin að ferðast um
landið, taka viðtöl við fólk um Íslend-
ingasögurnar og taka myndir af hin-
um ýmsu stöðum og kennileitum. Þrí-
eykið, sem kallar sig Gunnar´s Group,
ætlar svo að hefja æfingar hér á landi
í sumar, fyrst í sláturhúsinu á Egils-
stöðum og svo í Reykjavík. Næsta vet-
ur verður svo nostrað við afkvæmið,
áður en það verður fullburða og sýnt
almenningi.
Veröldin er leiksvið
Njála er stórt verk. Og það hefur
viljað brenna við að landsmenn hafa
sterkar skoðanir á því hvernig unn-
ið er með hana. „Við ætlum að vinna
með Njálssögu, en þú tekur náttúrlega
aldrei alla Njálu og setur upp á sviði.
Það er bara ekki hægt. En við ætlum
að velja það sem okkur finnst áhuga-
verðast úr henni, þar sem við finnum
sannleikann og vonandi finna ein-
hverjir aðrir sannleikann í því líka,“
útskýrir Þorvaldur.
Ástæðuna fyrir því að viðfangsefni
þeirra sé svona íslenskt segir Þorvald-
ur það mikið að gera með þá fjarlægð
sem hann fékk á fósturjörðina í vetur.
„Maður hugsar auðvitað mikið heim
þegar maður er úti. Svo las ég nokkr-
ar Íslendingasagnanna í vetur og fann
hvað þetta stendur manni nálægt,
þótt ég hefði lesið þær áður. Og þetta
er svo séríslenskt, og allt í senn fallegt,
skemmtilegt og hrikalegt.“
Framtíðin er vitanlega hvítt blað,
eða svo gott sem. En leikari sem út-
skrifaður er frá Julliard-skólanum
hefur varla einungis í huga að hasla
sér völl í leiklistarheiminum á Ís-
landi, eða hvað? „Ég tek eitt skref í
einu. Ég er bara búinn með fyrsta
árið mitt, svo tek ég annað árið, síð-
an það þriðja og loks fjórða. Þá verð
ég útskrifaður leikari frá mjög góðum
skóla. Eftir það er allt opið. Og veröld-
in er leiksvið.“
kristjanh@dv.is
Menning
Tríó Björns Thoroddsen spilar á
jómfrúnni á morgun með fulltingi
andreu gylfadóttur.
Mannlífsmyndir frá Íran
Arnar Ómarsson opnar sýninguna Með eigin augum á Café
Karólínu á Akureyri á morgun, laugardag. Allar myndirnar tók
Arnar í ferð sem hann fór í til Írans á síðasta ári. Arnar er nemandi í
Dieter Roth-akademíunni og er á leið í ljósmyndanám til London í
haust. Sýningin stendur til 4. júlí.
Nammibúðin í Auga fyrir Auga
Kristjana Rós Oddsdóttir Guðjohnsen opnar sýninguna Nammibúðin í Auga fyrir
Auga galleríi á Hverfisgötu 35 á morgun, laugardag, klukkan 15. Á sýningunni
verður Kristjana með innsetningu sem samanstendur af málverkum og skúlpt-
úrum. Kristjana lauk námi úr myndlistadeild Listaháskóla Íslands vorið 2006 og er
þetta hennar fyrsta einkasýning eftir útskrift.
einn í stór-
borginni
Þorvaldur Davíð Kristjánsson
„Ég hugsaði aldrei „nú er ég
hættur“. til þess er ég of þakklátur
fyrir þetta tækifæri að fá að læra við
skólann. En ég hugsaði stundum
„er ég að verða brjálaður?““
tónlist