Frjáls verslun - 01.07.2011, Blaðsíða 53

FRJÁLS VERSLUN 7.tbl.2011 53
vaxa á þeim grunni sem hún lagði. Það er einn stærsti framleiðandi
og seljandi snyrtivara í heiminum með söluskrif stofur í 37 löndum
og á fastan sess meðal 100 stærstu fyrirtækja í Bandaríkjunum. Þá
hefur Mary Kay um árabil verið í einu af efstu sætunum í kjöri
Forbes­tímaritsins á „besta fyrirtæki að vinna í“.
reis upp gegn óréttlæti
En hver er sagan: Mary Kathleen Wagner fæddist í Hot Wells í
Texas 12. maí 1918. (Hún taldi reyndar mikilvægt að konur leyndu
aldri sínum og rétt fæðingarár varð ekki lýðum ljóst fyrr en eftir
andlátið.) Fjölskyldan var fátæk og hafði ekki ráð á að kosta Mary
til framhaldsnáms þrátt fyrir mikla námshæfileika. Hún giftist
því ung, aðeins 17 ára, árið 1935, og eignaðist þrjú börn með fyrri
manni sínum, Ben Rogers. Síðar giftist hún Melville J. Ash.
Ben Rogers var hermaður og ekki mikill auður í búi þeirra hjóna.
Mary Kay vann því úti og sýndi fljótt ótrúlega hæfileika við sölu ­
mennsku. Síðari heimsstyrjöldin fór illa með eiginmanninn og
hjónabandið, þau skildu, en Mary Kay vann sig upp í að verða
fastráðin við söludeildir hjá Stanley Home Products í Houston og
svo hjá World Gift Company í Dallas. Þar þjálfaði hún m.a. unga
pilta í sölumennsku og svo voru lærisveinarnir teknir fram yfir
hana þegar kom að stöðu­ og launahækkunum.
Það var þessi óréttur sem varð til þess að Mary Kay ákvað að
sýna fyrri vinnuveitendum hvernig ætti að reka fyrirtæki. Og
það gerði hún eftir 25 ár í þjónustu annarra. Hún stofnaði eigið
snyrtivörufyrirtæki með einni sölubúð í Dallas árið 1963 og ákvað
að bæta þar úr öllum göllunum, sem hún hafði áður kynnst í
fyrirtækjarekstri.
Bleikur Mustang
Misrétti kynjanna var einn gallinn; skortur á viðurkenningu og
umbun annar. Það tók hana tvö ár að verða milljónamæringur á að
umbuna starfsfólki sínu fyrir vel unnin störf!
Mary Kay varð fræg fyrir að gefa besta sölufólkinu bleikan Must­
ang og hún taldi að viðskiptavinirnir ættu líka að fá sína umbun
fyrir að koma og kaupa vöruna. Þeir fengu gjafir – gjarnan bleikar.
Núna er gildi umbunar almennt viðurkennt við stjórnun fyrirtækja.
Og konur búa við sömu kjör og karlar hjá Mary Kay.
Mary Kay lagði þannig áherslu á árangur í starfi; eftirsókn eftir
veraldlegum auði og hvatti konur sérstaklega til að leita frama á
vinnumarkaði. Um leið hélt hún fram gömlum amerískum fjöl­
skyldu gildum. Hún sagði: Þjónið fyrst Guði, sinnið svo fjölskyld­
unni og gætið vinnunnar eftir það! Það þarf sannan Ameríkana til
að koma þessu öllu heim og saman.
Steve Jobs, fyrrverandi forstjóri Apple:
vIRðIR
eKKI ReGLURNaR
Steve Jobs er hættur hjá Apple öðru sinni.
Áður var hann rekinn árið 1985 en kall aður
til starfa á ný 12 árum síðar þegar fyrir tækið
var komið að gjaldþroti eftir röð af mis heppn­
uðum nýjungum. Það er eins og ekkert nýtt
heppnist hjá Apple nema Jobs detti það í hug.
Steve Jobs hættir á toppnum. Fáum dylst að hann er í röð fremstu frumkvöðla í sögunni og snjall stjórnandi. Apple hefur vaxið mest vegna ákvarðana sem ekki standast skoðun í stjórnunarfræðunum. Til dæmis að setja nýja vöru á markað án þess að hafa rannsakað
markaðinn fyrst. Jobs hefur haft endaskipti á hlutunum: Selt vöru
sem engin mælanleg eftirspurn var eftir.
Hann hefur sjálfur haft einfalda skýringu á af hverju þetta heppn­
ast: Fólk veit ekki hvað það vill fyrr en það hefur það í höndunum!
Engin eftirspurn var eftir iPhone þegar hann kom á markað. Keppi­
nautarnir hlógu. Finnarnir snjöllu hjá Nokia hölluðu sér aftur í
stóln um og brostu góðlátlega. Snjallsími – haha!
En nýi síminn bjó til eftirspurnina. Þetta þarf ekki að koma á
óvart. Ef fólk er spurt hvers það óskar óskar það sér yfirleitt ein­
hvers sem það þekkir. Frumkvöðlar verða að koma auga á nýjar og
áður óþekktar óskir. Þannig koma nýjungar fram.
Búddamunkur
En af hverju er Steve Jobs svo sérstakur og umtalaður meðal frum ­
kvöðla og stjórnenda? Hefur hann meiri og betri menntun en aðir.
Nei, bara miðlungsmenntun og einhverja reynslu af að búa til
leikjatölvur. En það er margt annað merkilegt á ævi hans.
Steve Jobs er hippi. Hann fæddist árið 1955 og var á tánings­ og
fram á fullorðinsár reikull og leitandi. Vissi sjaldan hvað hann
vildi ef frá er talið tímabil þegar hann var búddamúnkur. Foreldrar
hans voru ógiftir stúdentar í Kaliforníu. Faðirinn sýrlenskur, Abdul­
fattah Jandali að nafni, en móðirin, Joanne Simpson, bandarísk. Þau
gáfu strákinn hjónunum Paul og Cöru Jobs.
Pilturinn komst í gegnum menntaskóla en datt út úr námi á
fyrsta ári í háskóla. Hann sótti lausavinnu, einkum hjá fyrirtækjum
sem tengdust rafeindaiðnaði og tölvum. Var sumarmaður hjá
Hewlett­Packard og vann að tölvuleikjagerð hjá Atari. Tilgangur­
inn með vinnunni var að afla ferðafjár til Indlands til að fullnuma
sig í búddisma.
sló í gegn með Mac
En á þessum lausamennskuárum komst hann í kynni við aðra unga
og rótlausna menn, sem síðar urðu lykilstarfsmenn hjá Apple. Fyrsti
sigur fyrirtækisins kom árið 1984 með Macintosh – litlu borðtölv­
unni með notendavæna umhverfinu.
Eftir þetta hefur ferill Steves Jobs einkennst af bæði sigrum og
ósigrum. Hann var rekinn frá fyrirtæki sínu, fór út í kvikmynda­
bransann með fyrirtækið Pixar og auðgaðist verulega á samstarfi
við Disney. Og svo gerði hann Apple að stórveldi öðru sinni –
iPhone, iPad, iPod og iTunes eru nýjungarnar sem hafa orðið til á
seinni valdatíma Jobs hjá fyrirtækinu.
Steve Jobs hefur lánast flest það sem hann hefur tekið sér fyrir hendur.