Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Blaðsíða 3

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR • 26. ÁRG. ■ 1965
2
• HEFTl
SEPT.
Færeyjar «g ísland
Við íslendingar höfum löngum verið helzt til tómlátir um það sem er að gerast hjá ná-
grönnum okkar og frændum, Færeyingum. En nú eru samgöngur milli Færeyja og íslands
að aukast eftir að heinar flugferðir hafa verið upp teknar milli landanna, og má búast við
að fleiri Islendingar leggi þangað leið sína en áður, enda hafa þegar orðið nokkur brögð
að því á þessu sumri.
Síðan Færeyingar fengu heimastjórn 1948 hafa þeir lyft Grettistökum á mörgum svið-
um. Þó að þeir eigi við marga örðugleika að etja er þar mikill gróandi í athafnalífi og
ósvikinn framfarahugur með þjóðinni. Ferðamanni ber þar margt fyrir augu sem á skylt
við vandamál okkar íslendinga, og á ýmsum sviðurn mættum við að skaðlausu af þeim
læra. Færeyingar virðast ntiklu síður en við hafa látið glepjast af yfirborðstildri erlendr-
ar borgamenningar, þjóðleg einkenni eru sterk og studd vakandi þjóðemistilfinningu og
markvissri haráttu fyrir viðgangi færeyskrar menningar. Gestinum verður starsýnt á gömul
hús sem er snyrtilega haldið við, þrifnað og myndarlegan heildarsvip færeyskra þorpa og
bæja, sem er laus við alla sýndarmennsku og ber vott um virðingu fyrir þjóðlegri hefð og
gömlum lífsháttum, þrátt fyrir byltingu í atvinnulífi.
I menningarmálum Færeyinga gerast nú merkileg líðindi. Þar er verið að koma fótum
undir vísindastofnun, sem með tíð og tíma getur orðið vísir að háskóla: Fróðskaparsetur
Fproya. Ætlunin er að laka þar upp nú þegar kennslu í færeyskri tungu og bókmenntum,
og hefur Christian Matras prófessor verið ráðinn til að veita því starfi forstöðu, en hann
hefur um árabil verið prófessor í færeysku við Kaupmannahafnarháskóla. Svo má kalla
að þessi stofnun sé vaxin upp á grunni vísindafélags Færeyinga, sem starfað hefur nokk-
uð á annan áratug. Fproya fróðskaparfelag hefur nú gefið út árbók sína, Fróðskaparrit,
í 13 ár og með því sýnt að félagið er fært um að lialda úti vísindalegu tímariti sem cr
þjóðinni til sóma.
Færcyingar ætla sér ekki að flasa að neinu með þessa nýju stofnun, fara sér að engu
óðslega með embætti og byggingar handa henni, heldur byrja á því að byggja nýtt lands-
bókasafn og efla það að fræðilegum bókakosti. Þeir hafa sem sé gert sér ljóst að gott
bókasafn er undirstaða allra vísindaiðkana, en sá skilningur virðist enn eiga ógreiða leið
inn í heilabú íslenzkra ráðamanna.
Það fór vel á því að einmitt þegar þessi tíðindi eru að gerast buðu Færeyingar í fyrsta
sinn til fundar fræðimanna frá Norðurlöndum og Bretlandseyjum, en það var hinn svo-
nefndi víkingafundur, hinn fimmti í röðinni, sem var haldinn í Þórshöfn í sumar. Forustu-
menn Færeyinga í menningarmálum höfðu skipulagt fundinn með miklum ágætum og
af þvílíkri gestrisni og myndarskap að þeim sem hann sóttu mun seint úr minni líða. Má
telja vafalaust að hinir erlendu fræðimenn sem þar voru muni leggja hinu nýju Fróð-
skaparsetri lið framvegis eftir megni, ef nokkuð má marka þær undirtektir sem prófessor
Peter G. Foote frá London fékk, þegar hann hét á menn í lokaræðu fundarins að senda
8 TMM
113