Skírnir - 01.01.1941, Blaðsíða 64
62
Ásmundur Guðmundsson
Skírnir
hann einn dag í viku ókeypis íslenzk fræði þeim ung-
lingum, er þess gátu notið, og lestrarfélagi kom hann á
í sveitinni í þremur deildum þeim og öðrum til fróðleiks
og andlegrar hressingar.
Húsvitjanir rækti hann hið bezta, og var, eins og geta
má nærri, mikill aufúsugestur á heimilunum. Á þeim ferð-
um vann hann drýgsta sálgæzlustarfið, einkum á leiðinni
milli bæja, þegar honum var fylgt. Varð þá fylgdarmað-
urinn venjulega fyrri til að bera upp fyrir honum vanda-
mál sín, er hann fann viðbúinn hug að hlusta og hjálpa
af fremsta megni. Heilög mál hafa þá verið rædd, svo
að gleymdist staður og stund undir djúpum stjörnuhimni
á fögrum vetrarkvöldum.
Messur hjá séra Magnúsi voru ágætlega sóttar, bæði
sumar og vetur. Hann kom mjög stundvíslega á kirkju-
staðina og lét lítt hamla sér ill veður né ófærð, enda vík-
ingur til göngu og ferðalaga yfirleitt. Til prédikana
hans þótti mjög mikið koma og framburðarins ekki síð-
ur, en hann var látlaus og innilegur, svo sem bezt má
verða. Ræður sínar vandaði hann mjög, kvaðst þurfa
að „stálma yfir efninu“, áður en hann gæti skrifað. All-
ar voru ræður hans í frjálslyndum anda, þrungnar heitri
trú og mannviti. Er það vafalaust, að prédikari var hann
í fremstu röð presta. Húskveðjum hans og líkræðum var
einkum við brugðið, og sennilega hefir hann verið mest-
ur snillingur allra á því sviði hér á landi um sína daga.
Hafa sumar ræður hans verið prentaðar, en aðrar, ekki
síðri, geymast í hadriti. Þekking hans á mönnum var
mikil og djúp; hann fann og skildi, hvernig þeir vildu
vera, þegar það fékk að njóta sín hjá þeim, sem sann-
ast var og bezt. Hann megnaði að töfra það fram og brá
yfir ljóðrænni og hrífandi fegurð. — Einn ljóður kynni
sumum að hafa þótt vera á prestsskap hans. Hann átti
erfitt með að tóna — eða réttara sagt — gat það ekki.
Hann vissi það sjálfur manna bezt og ætlaði að sæta
lagi, er hann hafði verið kvefaður um skeið og hlíft sér
við tóni, að hætta því alveg. En forsöngvarinn kom til