Skírnir - 01.01.1943, Blaðsíða 224
222
Ritfregnir
Skírnir
Kolbeinn Högnason: HnoSnaglar. Útgef. ísafoldarprentsm. h.f.
------------ Kræklur. ------------------
------------ Olnbogabörn. ------------------
Það lá við, að mér hnykkti við, er ég hafði fyrir framan mig
nýprentaðar þrjár Ijóðabækur eftir sama höfund, um 500 bls.
samtals: Hnoðnaglar — Kræklur — Olnbogabörn. Ekki var stór-
lætið í nöfnunum. Ég kannaðist að vísu við höfundinn, þótt ég
hafi ekki þá ánægju að þekkja hann persónulega. Ég hafði lesið
eftir hann vel gerðar ferskeytlur í „Stuðlamálum", og mig rám-
aði í einstöku kvæði í blöðum eða tímaritum. — Þrjár ljóðabækur
í einu. Ekki nema það þó! En ég varð forvitinn, fleygði frá mér
því, sem ég var með, og fór að lesa. Ég sat við það fram á nótt
og hafði þá lokið tveimur bókunum. Las þá þriðju næsta dag og
fór svo yfir þær allar aftur. Mér var orðið vel við þennan höfund.
Þarna var íslenzkur bóndi, sem orti af æðri köllun, af óslökkvandi
þrá til að yrkja ljóð, sem alltaf leituðu á og sungu í sál hans hvar
sem hann var, í hvíld eða önnum. Og líf hans varð barátta, streita
milli tvenns konar yrkju, sem hvortveggja er þó göfug, þeirrar að
yrkja jörðina og hinnar að yrkja ljóð. í kvæði, sem heitir „Yrkju-
gleði‘“, lýsir hann ánægju sinni af að yrkja jörðina og kveðst
ungur hafa valið það hlutskiptið:
Þó andleg væri yrkjan góð
og eflaust hefði skap mitt nært,
ég kaus að yrkja lífs míns ljóð
í land, sem mér var kært.
En ljóðabækur hans sanna það beint og óbeint, að hin andlega
yrkjan hefir átt innstu strengi hjartans og að hann gat ekki dauf-
heyrzt við þeirri köllun. Formáli hans fyrir „Hnoðnöglum“ er
þetta:
Oft hef ég saman orðum hnýtt
einum mér til gleði.
Það er annars ekkert nýtt,
að íslendingur kveði.
Nei, það er jafngamalt og þjóðin sjálf, og hennar hugvitsamlegasta
list hefir verið að hnýta saman orðum með sterkum og tigulegum
bragarháttum. Þá list hefir Kolbeinn Högnason numið af alúð,
enda hefir hljómgrunnurinn verið fyrir í meðfæddu eðli hans, sem
sjá má af fyrstu vísu hans, vorið 1900, er hann var tæpra 11 ára:
Hætti að snjóa, hratt svo grói frónið,
svo eins um flóa og út um mó
ánægð lóan syngi í ró.