Skírnir - 01.01.1956, Blaðsíða 283
Skimir
Ritfregnir
281
litla, ljúfa kvæði,
planta þér út í blómabrekku,
búa þér stað í skini þekku,
gera þér alls kyns gæði.
Veiztu allt mitt auðnuleysi?
Eg á hvorki land né hreysi.
Eg má ekkert bjóða.
Það, sem ég á, er þröngur hugur.
Þar eru bara skuggasmugur:
legstaðir margra Ijóða.
Af hógværð er þetta mælt, og kæmi mér ekki á óvart, að skáldið liti á
þessar vísur sem einkunnarorð bókarinnar allrar.
Þóroddur GuSrnundsson.
Gísli Jónsson: Fardagar, vísur og kvæði. Winnipeg, prentað í The
Columbia Press Ltd. 1956.
Árið 1919 kom út í Winnipeg allstór kvæðabók, vönduð mjög að frá-
gangi. Hún nefndist Farfuglar. Höfundur, útgefandi og prentari bókar-
innar var Gísli Jónsson frá Háreksstöðum á Jökuldal. Mörg kvæðanna í
þessari bók voru þýdd, en fleiri frumort. Meðal frumortra kvæði í Far-
fuglum var O'tilegumaSurinn, langt kvæði í þjóðsögustíl, hið fyrsta, sem
ort hefur verið þeirrar tegundar á islenzku. En minnisstæðust af þýddu
ljóðunum eru þeim, sem þetta ritar, Ef og SíSasta myndin, bæði eftir
Kipling, og VögguljöS viS sjó, eftir Henry van Dyke — allt prýðilegar
þýðingar.
Farfuglar voru ungs manns verk. Fardagar eru ortir á efri árum höf-
undarins, gefnir út á áttræðisafmæli hans og aðeins í eitt hundrað ein-
tökum. Enda þótt upplag bókarinnar sé svona litið, þykir mér hlýða að
minnast á kvæðin og höfundinn, sem hefur lagt drjúgan skerf til vestur-
íslenzkra menningarmála. Hann var t. d., ásamt séra Rögnvald Péturssyni,
stofnandi og útgefandi Heimis og árum saman ritari ÞjóSrœknisfélags-
ins og hefur verið ritstjóri Tímarits þess, siðan séra Rögnvaldur andaðist
1940. Síðast en ekki sízt hefur Gísli getið sér mikið orð sem tenórsöngvari,
enda bera ljóð Gísla því órækt vitni, að tónlistin á huga hans að verulegu
leyti.
Fardagar skiptast í fjóra kafla: Ýmisleg kvæði, Söngva, Kveðjur og minni
og Hóað út i vindinn. 1 siðari köflunum tveim eru einkum tækifærisljóð
og gamankvæði. Þau eru nokkuð stað- og tímabundin, eins og slíkum
kveðlingum hættir oft til að vera. Almennara gildi hafa því hinir kafl-
arnir. Hér verða aðeins nefnd tvö kvæði úr fyrsta flokki bókarinnar sem
dæmi og tekin upp ein vísa úr hvoru þeirra af handahófi. Fardagar hefj-
ast á samnefndu kvæði. Það er þrungið trega og reynslu hins aldurhnigna