Fram - 17.07.1917, Blaðsíða 1

Útgefandi:
Hlutafélag á Siglufirði.
Ritstjórar:
Friðb^ Nteísson og
Hannes Jónasson.
FIMM.
1. ár. Siglufirði 17. júli. 1917. 35. blað.
Alþingi.
í báðum deildum hefir verið kos-
in bjargráðanefnd. í e. d. voru
þessir kosnir: Jóh. Jóh., Ouðjón
Guðlaugsson, Sig. Eggerz, Karl Ein-
arsson, Guðm. Ólafsson. í n. d.
þessir: Einar Arnórsson, Sig. Sig.,
Pétur Jónsson, Bjarni frá Vogi, Pét-
ur Ottesen, Porst. M. Jónsson og
Jörundur Brynjólfsson.
Þá flytja 10 þingmenn tillögu um
það að skipuð sé 7 manna nefnd
til þess að íhuga hvað gjöra skuli
til tryggingar sjálfstæði voru með
tilliti til ófriðarins.
Pessi þíngmannafrumvörp höfum
vér heyrt nefnd: Matsölufrumvarp
Jörundar (sem getið var um í síð-
asta blaði), um verðhækkunartoll á
ull, um einkasöluákolum, um erfða-
ábúð á þjóð- og krikjujörðum, um
stofnun útbús Landsbanka á Aust-
fjörðum, um breytingar á bannlög-
unum, um einkasölu á sementi, um
hússtjórnarskóla á Akureyri eða í
grend, um stimpilgjald, um að lands-
sjóður annist starfrækslu allra land-
símastöðva að öllu leyti.
Saltvandræðin.
Nú er svo komið sem margan
vor sjómanna uggði þegar í byrjun
vertíðarinnar, að til mundi draga, að
þorskveiðar vorar hér verða að
hætta. — Vér bjuggumst reyndar
við að orsökin yrði sú að útgerðin
bæri sig ekki sökum hins lága verðs
á fiskinum samanborið við geysi-
lega aukin framleiðslukostnað, en nú
er reyndin sú, að útgerðin gefur
góðan hag þrátt fyrir þetta, og þrátt
fyrir, þótt fiskverðið hafi e n n lækk-
að, vegna þess að afli hefir aldrei
í manna minnum verið jafnmikill
og nú.
Orsökin til þess að vér nú verð-
um að hætta veiðunum — gefa upp
þennan aðalatvinnuveg vorn, er
steinolíu og saltleysið. Saltskipum
sem hingað hafa átt að koma, til
Snorra Jónssonar, Ásg. Pétursson-
ar, Tynæsar og fl., hefir verið sökt
hverju eftir annað af þýskum kaf-
bátum; en að því er virðist, þá hafa
Englendingar átt sinn fulla þátt í
tilstuðlun þess, að m. k. hvað E.s.
»G!yg« snertir með því að kveðja
hann aftur til enskrar hafnar, eftir
að hafa rannsakað hann og veitt
honum fararleyfi. Virðist stefna
Englendinga nú vera sú að hefta
aðflutninga hingað til lands, svo
sem þeir framast megna, svo fram-
leiðsla vor verði sem allra minnst.
Benda hinar tilgangslitlu og ómann-
úðlegu viðkomukvaðningar þeirra,
á skipum sem ganga á milli hlut-
lausra landa, ótvírætt í þá átt. Prátt
fyrir það þó þessum skipum hafi
verið sökt, liggur hér svo mikið salt,
að aðeins lítill hluti þess hefði nægt
til að bjarga við þessum vandræð-
um og gjöra oss mögulegt að halda
óhyndrað áfram að fiska á mótor-
báta vora, en salt þettað er í hönd-
um einstakra manna sem geymaþað
til síldarsöltunar og hvorki kaupa
fiskinn af oss né selja oss saltið
— hvorugt við nokkru verði. —
Útgerðarmenn hér fóru þess á leit
við stjórnarráðið fyrir nokkrum dög-
um, að það hlutaðist til um, að ein-
hver hluti af salti þessu fengist í
fisk. Skeytinu hefir ekki verið svar-
að enn, en vér höfum heyrt úr á-
byggilegri átt, að þessi málaleitun
muni verða árangurslaus. Eg skal
fúslega játa, að það eru neyðarúr-
ráeði að skerða eða takmarka notk-
unarvald einstaklingsins yfir eign
hans, sem mun vera helsta ástæð-
an fyrir synjuninni, en þessir tímar
eru þannig að einmitt þær ráðstaf-
anir eru nauðsynlegar og eru þegar
gjörðar í hundraðatali hjá grann-
þjóðum vorum, og nokkrar hér hjá
oss og svo mæla aliar líkur með
því að slík ráðstöfun hefði ekki
orðið eigendum saltsins að tjóni.
Þeir hefðu samt haft svo mikið salt
eftir,að nægt hefði handa þeim til
síldarsöltunar fyrst um sinn, eða
þar til nokkur af saltskipum þeim
sem hingað eru væntanleg, yrðu
komin. Með þessari skoðun mælir
það, að síðan hið umrædda sím-
skeyti var sent, hafa komið þrjú
saltskip til suðurlandsins, er það
ljós vottur þess, að ekki er útilok-
að að hingað geti komist eitthvað
af skipum þeim sem væntanleg eru.
Og svo er annað, hér hafa verið á
boðstólum seinnipart yetrarins og
fram á vor, talsverðar saltbirgðir
(eign útlendinga sem síldveiði hafa
stundað hér) sem hafa numið of
háum fjárhæðum til þess að vér
fátækir fiskimenn gætum ráðist í
kaup á þeim, en sem voru smá-
ræði samanborið við annað kaupa-
brask landstjórnarinnar; — því hefir
hún ekki keypt það? Ahættan var
engin jafnvel þó nóg salt hefði kom-
ið hingað í tæka tíð.
Olíuvandræðin hafaekki enn sem
komið er, orðið eins bagaleg og
saltleysið. Olían sem kom með
»Bisp« kom næstum jafnsnemma
og fiskurinn og hún hefir enst með
þeim Ieyfum sem eftir voru af olíu-
pöntun Fiskifélagsdeildarinnar í vet-
ur, fram að þessum tíma, en er nú
á þrotum og þrotin hjá sumum.
Sagt þó að úr því bætist bráðlega
með olíu sem send verði að sunn-
an af birgðum þeim sem nú liggja
í Reykjavík, en olían kemur oss að
engu haldi ef saltið vantar framvegis.
Hvert stórtjón þetta er, ekki ein-
asta fyrir Siglufjörð heldur og fyrir
alt Norðurland, verður varla með
tölum talið; þó má gefa lítilfjörlega
hugmynd um það, hvað Siglufjörð
snertir, þegar við athugum að héð-
an ganga nú til þorskveiða um 30
mótorbátar og síðastl. viku mun
meðalafli í hverjum róðri hafaverið
2000 til 2500 kg. á 16 til 18 aura
pr. kg. Ef vér gjörum ráð fyrir sama
afla sem virðist alveg óhætt þar
sem veiðin hefir aukist seinnipart
vikunnar, og reiknum 7 róðra á viku
sem ekki er heldur ofhátt í lagt, þá
má ráðgjöraaltaflatjónið 60 til 75
þúsund kg. á viku sem gjöra
10till4þús.krónurogatvinnu
missi að mestu eða öllu leiti
fyrir um 300 manns. Athugið
vel að þetta er aðeins Siglufjörður
einn og aðeins ein víka. Hvað þá
ef vér tökum tímann lengri og hin-
ar veiðistöðvarnar með sem engu
betur eru settar.
Á þetta horfir virðuleg landstjórn
vor og þingmenn höggdofa án þess
að hreyfa hönd né fót til hjálpar,
leggja baraundir flatt og segja með
Pílatusi »Saklaus er eg af blóði þess
réttláta« og Jörundur vill græða
meinið með landsjóðsplástri, — fá-
tækrastyrk í nyrri og verri mynd
sem síðar á svo að hvíla sem mara
á sonum vorum og dætrum. Fyrir
verkalýð Reykjavíkur getur þessi
lækning átt við, en fyrir oss hér norð-
anlands verður hún of — væmin —
Síldarsöltunarbækur
selur
Prentsmiðjan.
vér viljum vinna oss brauð
meðan bjargræðistíminn stend
ur yfir, — nógur ernorðlenski
veturinn til hvíldar — og til
þessaætlumst vérað landstjórn
vor stuðli.
Eftir sögn liggur nóg salt sunn-
anlands nú. Hefði eigi verið gjör-
legt fyrir landstjórnina að flytja
nokkuð af því hingað norður? til
þess hefir verið nægur skipakostur
(Botnía og togararnir) og er þetta
ekki gjörlegt enn þar sem nú eru
ferðir daglega hingað frá Rvík, því
betra er að fá saltið seint en aldrei.
Margar nauðsynjaráðstafanir frá-
farandi og núverandi stjórnar hafa
verið góðar og þarfar og borið hinn
besta árangur, en þessu mátti síst
gleýma, að sjá landinu fyrir því
sem með þarf til framleiðslunnar og
til reksturs annars aðalatvinnuvegs
vor og að sjá um skiftingu þess,
— kola, salts, steinolíu og veiðar-
færa — hlutfallslega eftir þörfum í
alla fjórðunga landsins, þetta var
og er ótvíræð skylda stjórnarinnar
og mun reynast affarasælla en að
fóðra alla landsmenn á landsjóðs-
jötu (undir verði og dýrtíðaruppbót)
og hvaðkendist landsjóðsfúlgan lengi
til þess?
Mig brestur tíma og tækifæri til
að skrifa um þetta mál svo sem
yert væri. Vona að aðrir taki þar við
sem eg hætti, því margt fleira krepp-
ir að sjávarútveg vorum en það sem
eg hefi hér drepið á, t. d. verðlag
enska samningsins sem ómögulega
getur staðist nokkra sanngirni sam-
an borið við verðið f. ár, eftir olíu
og saltverðinu þá og nú. Verðið á
fiskinum nýjum er n. 1. hér alveg
sama og í fyrra 18 og 16 au. kg.
með hrygg, en framleiðslukostnaður
nærþvíhelmingi meiri. Paðereinungis
uppgripaaflinn sem hefir bjargað nú.
Pess er vert að geta, að™herra
Thor Jensen er nú sá eini af fiski-
kaupmönnum hér, sem með ráðdeild
sinni og dugnaði hefir aflað sér svo
mikilla saltbirgða að hann sér sér
fært að halda áfram að kaupa fisk
hér. Fyrir þetta á hann joakkir
skyldar af oss fiskimönnum.
Siglufirði, 15. júlí 1917||
Jón Jóhannesson.