Helgarpósturinn - 18.04.1980, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 18. apríl 1980
Jie/garpásturinn
„GÖMLU” ÍSLENSKU BARNASTJÖRNURNAR
Fyrirbæriðbarnastjörnur er ekki algengt fyrirbæri hér á landi. Þó hafa á undanförnum áratugum komiðfram á sjónarsviðið börn, sem kalla
mætti því naf ni. Þær „stjörnur", ef nota má það orð, hafa samt sem áður ekki fengið meðhöndlun í líkingu við það sem gerist víða úti í hinum
stóra heimi, þar sem f yrst og f remst er litið á slikt fólk sem söluvöru.Oft reynast hæf ileikar þessara barna ekki gróðavænlegir eftir að þau komast
á f ullorðinsár. Þá er þeim ýtt til hliðar, eftir að æsku þeirra hef ur bókstaf lega verið rænt, fórnað á altari gróðahyggjunnar. Þau umskipti hafa
reynst mörgum erfið og örlagarík.
A Islandi hafa nokkur börn ,,slegið í gegn" í söng og leiklist, en sökum þess hve auglýsingamennska og ,,skemmtanabransinn" svokallaði hafa
verið frumstæð allt fram á síðustu ár, hef ur þeim lítið verið hampað. Því hafa þau haft góða möguleika á að koma ósködduð á sáí i gegnum
frægðina. Þetta hefur þó breyst á síðari árum, og hefur líklega munað mest um sjónvarpið. Auglýsingaiðnaðurinn hefur líka tekið örum breyt-
ingum í áttina til þess sem gerist annarsstaðar á vesturlöndum, með þeim kostum og göllum sem honum fylgja. Þetta hefur meðal anna; o
komiðfram íauknu umstangi og auglýsingamennsku i kringum hæfileikarik börn. Hvernig hefur svo þessum barnastjörnum okkar reitt af?
Helgarpósturinn hafði upp á f jórum þeirra. Þrjú eru nú orðnar fullorðr.ar manneskjur. Það eru Andrés Indriðason, Stefán Thors og Sverrir
Guðjónsson. Yngsta barnastjarnan, sem við höfðumtal af, er Hanna Valdís Guðmundsdóttir, en segja má, að að Ijós hennar sé nýlega slokknað
á stjörnuhimninum. Þó ekki alveg, því lögin hennar heyrast enn við og við i útvarpi.
Andrés Indribason I hlutverki Péturs i
Ferbinni tii tunglsins, árib 1954.
„Hinn islenski Róbertinó”, Sverrir Gub-
jónsson, syngur á útiskemmtun i Reykja-
vik 17. júnl 1961.
Hanna Valdis I hlutverki Kamiilu I Kardi-
mommubænum. Myndin er tekin 1972, eba
á sama tlma og hún var „okkar” Llna
langsokkur. Nú hefur Hanna Valdis fengib
sig fullsadda á frægbinni, og stundar
menntaskólanám og sækir pianótima af
kappi.
Stefán Thors í hlutverki slnu I leikritinu
„Hún frænka min”, ásamt Gubbjörgu
Þorbjarnardóttur og lndriba Waage.
Myndin var tekin árib 1962, eba fyrir 18
árum, en þá var Stefán 13 ára.
(Ljósm.OliPáll).
hvað varð af þeim?
Andrés Indriðason:
,,Ekki hampað,
sem betur fer"
Andrés Indriöason starfar nú
sem dagskrárgeröarmaöur hjá
sjónvarpinu, og hefur auk þess
getiö sér orö sem barnabókahöf-
undur. Siöast vakti hann athygli
sem höfundur handrits Islensku
kvikmyndarinnar Veiöiferö. En
þaöeru26árslöanhann stóöfyrst
i sviösljósinu. I orösins fyllstu
merkingu. Ariö 1954 lék hann eitt
af aöal hlutverkunum i barna-
leikriti Þjóöleikhússins, Ferðinni
tii tunglsins, tólf ára gamall.
— Ég söng i drengjakór
Frikirkjunnar, sem starfaöi á
þessum árum. Þaö haföi staöiö til
lengi aö setja upp barnaóperuna
Litla sótarann i Þjóöleikhúsinu,
og leikhúsiö leitaöi til kórsins
eftirkrökkum til aö leika. Ég var
einn af þeim, sem völdust i óper-
una, en þegar hún var fullæfð var
hætt viö allt saman, þaö var vist
vegna einhverra vandræöa vegna
hljómsveitarinnar. Ari seinna var
ákveöiö aö sviösetja feröina til
tunglsins, og þaö var leitað til
okkar aftur. Ég var einn af þeim
sem voru prófaöir i hlutverk
Péturs, og ég var ákaflega hissa,
þegar ég var kallaöur á fund
sænska leikstjórans Simon Ed-
wardsen og Guölaugs Rósinkrans
leikhússtjóra, á skrifstofu hins
siöarnefnda, og tilkynnt hátiö-
lega, aö ég heföi fengiö hlutverk-
iö
Þannig segist Andrési Indriða-
syni frá um upphaf leiklistarferils
sins, fyrir 26 árum. En hvernig
reynsla var þetta tólf ára dreng, I
endurminningunni?
— Þetta var mjög skemmtiiegt,
leikhúsiö var mér nýr heimur, og
eftir þetta var ég þar eins og
grárkötturog fékk aö fylgjast
meö bakatil. Aöur haföi ég aðeins
einu sinni komiö i leikhús, hvaö
þá aö ég hafi komið nálægt
leiklistinni. En eftir þetta fékk ég
nokkrum sinnum „uppfyllinga-
hlutverk” i óperum.
Þegar á allt er litiö held ég, aö
þetta tiltæki hafi kveikt i mér
leikhúsbakteriu, sem hefur setiö I
mérsiöan. A gagnfræöaskóla- og
menntaskólaárunum var þetta á-
hugamál númer eitt, og siöan hef
ég verið aö fitla viö aö skrifa
fyrir leikhús og leikstýra. Ég fór
þóaldrei i leikiistarnám aö neinu
marki, var einn vetur hjá Ævari
Kvaran. Landsprófsveturinn af
öllum vetrum!
— Hvernig var þaö gagnvart
félögunum aö veröa frægur leik-
ari svo að segja á einni svipan?
— Ég fann litiö til þess gagn-
vart félögunum. Sem betur fer
var ekki veriö aö hampa okkur
krökkunum í blööunum. Slikt held
ég aö sé ákaflega hættulegt, og
þegar ég lit tii baka held ég, aö
þetta hafi á engan hátt stigiö mér
til höfuös eöa breytt lifi minu aö
ööru leyti en aö þetta kveikti á-
huga minn á leikhúsi.
Þótt þeim krökkunum, sem
lékuPéturog Onnu Lisu hafi ekki
veriö hampaö mikiö fengu þau
góöa dóma hjá leiklistargagn-
rýnendum. Asgeir Hjartarson
sagöi tildæmis i Þjóöviljanum, aö
þau væru „...mjög viöfelldin, hik-
laus og djörf en látlaus i fram-
göngu og tala skýrt eftir atvik-
um”. En haföi Andrés aldrei hug
á að læra leiklist?
— Jú, þaö hvarflaöi stundum aö
mér á menntaskólaárunum aö
veröa leikari. En þegar ég var
búinn að leika sama hlutverkiö á
Herranótt tiu sinnum fór sjarm-
inn af öllu saman, og ég varö
dauðleiöur á aö leika. Ég held aö
ég hafi haft mesta ánægjuna af
þvi að vinna viö uppsetninguna,
og þeim félagsskap sem þarna
var. Sá kunningsskapur sem ég
stofnaði til þama i Þjóöleikhúsinu
stendur enn I dag, sagði Andrés
Indriöason.
Stefán Thors:
,,Þetta var
ekkert mál"
Stefán Thors, sonur Heigu heit-
innar Valtýsdóttur leikkonu og
Björns Thors blaöamanns, er nú
þritugur aö aldri, arkitekt og
veitir forstööu Skipulagsstofnun
Austurlands á Egiísstööum. En
fyrir 20 árum var hann þekktur
fyrir barnahlutverk i útvarpsleik-
ritum og á fjölum Þjóöleikhúss-
ins.
— Þetta var allt saman ósköp
eðlilegt. Mamma var leikari, og
þegar kom upp sú staða i útvarps-
leikritunum, aö þaö vantaöi börn i
hlutverk, var þvi oft bjargaö meö
þvi aö fá börn leikara og láta þau
æfa og lesa hlutverkin, sagöi
Stefán.þegarviö náöum Ihanná
skrifstofunni fyrir austan.
— Viögeröum þaöog fórum svo
aftur i skólann, þetta var ekkert
mál. Hvaö mig varöar byrjaöi
þetta þannig, aö þaö vantaöi barn
I tiltölulega stórt hlutverk i leik-
ritið Glæstar vonir, sem Ævar
Kvaran ieikstýröi. Mér var kom-
iö á framfæri og fór heim til
Ævars og las þetta yfir. Þá var ég
tiu ára gamall. Seinna lék ég Oli-
ver i Oliver Twist eftir Dickens,
lika 1 útvarpinu. En fyrsta leikrit-
iö i Þjóöleikhúsinu, sem ég var
meö i, var Hún frænka min. Þar
lék ég á móti Guöbjörgu Þor-
bjarnardóttur.
— Hvernig tóku félagarnir þvi
aö fá leikara i sinn hóp?
— Ég fann aldrei neitt sérstak-
lega fyrir þvi, aö ég væri neitt
ööruvisi en aörir. Mér fannst
þetta svo sjálfsagöur hlutur, en
auövitaö kom það fyrir, aö krakk-
arnir í skólanum bentu á mig og
geröu eitthvert mál út úr þessu.
En ég skildi þaö ekki, fyrir mér
var þetta eins og hvert annað
tómstundagaman — eins og aö
safna frimerkjum eöa annaö
slikt. Þaö var ekki fyrr en seinna,
þegar ég fór aö eldast, aö ég fór
aö átta mig á því, aö þaö gæti
verið ástæöa til að vera taugaó-
styrkur. Eftir þaö var mér ekki
eins auövelt að skila hlutverkun-
um sómasamlega, enda hætti ég
lika fljótlega eftir þaö. Þá haföi
ég veriö i þessu í fjögur eöa fimm
ár. Reyndar var ég eitthvaö viö-
loöandi Herranótt á mennta-
skólaárunum, en síöan hefég ekki
komiö nálægt leiklistinni.
— Þér hefur þá aldrei dottið I
hug aö veröa leikari?
— Nei, þaö held ég ekki. Ég
man vel eftir þvi, aö þegar var
veriö aö sýna „Hún frænka min”,
hringdi Andrés Indriöason i mig,
annaöhvort fyrir Morgunblaðiö
eða VIsi, og spuröi þessarar sömu
spurningar. Ég sagöi blátt nei við
þvi.
— Séröu eftir þeim tima, sem
þú eyddir I leiklistina?
— Langt frá þvi. Þaö var ákaf-
lega gaman að fá innsýn I fagiö og
lifiö I leikhúsinu. Þetta er aö
mörgu leyti spennandi lif og
öfundsvert, en ákaflega erfitt
held ég.
— Svo veröur þú arkitekt.
Hvernig stóö á þvi?
— Ahugi minn á arkitektúr
vaknaöi mjög snemma. Þegar I
landsprófi ákvaö ég aö fara út á
þessa braut. Ég haföi mikinn
áhuga á byggingalist og myndlist,
enda var amma min listmálari,
og ég þekkti vel arkitekt. Þaö er
Gunnar Hansson, -sem er giftur
móöursystur minni. Ég læröi i
Kaupmannahöfn, en áhuginn
breyttist fljótlega úr áhuga á
húsagerðarlist yfir I skipulags-
mál, og ég valdi mér þá braut.
Þessvegna mun ég liklega aldrei
teikna hús, nema kannski mitt
eigið, sagöi Stefán Thors, fyrr-
verandi barnastjarna og núver-
andi yfirmaöur skipulagsmála á
Austurlandi.
Sverrir Guðjónsson:
,, B yrja ð i sjö á ra''
Skömmu fyrir 1960 kom ungur
ítalskur drengur til Islands og
hélt nokkrar söngskemmtanir
þar sem hann söng meö engils
rödd. Hann heitir Robertínó, og
landinn var ekki lengi aö upp-
götva aö þaö fannst hliöstæöa
meöal i'slenskra drengja. Hann
heitir Sverrir Guöjónsson, sonur
Guðjóns Matthíassonar harmó-
nikkuleikara, og fékk umsvifa-
laust viöurnefnið „hinn islenski
Robertinó”. Þá var hann ni'u eöa
tiu ara gamall. Nú er hann
þritugur, kennari aö mennt,
kennir viö Fossvogsskóla og á
sjálfur tvo unga syni.
—Ég var sjö ára þegar ég byrj-
aöi. Pabbi var þá nýbyrjaöur að
spila gömludansana á har-
mónikku, og viö fórum vanalega
vestur á Hellissand smá tima á
hverju sumri þar sem hann spil-
aöi á böllum. Þaö var vist sum-
ariö 1957, þegar ég var eitt sinn
sem oftar aö leika mér úti með
frænda minum, aö pabbi kom til
min og spuröi hvort ég vildi ekki
syngja nokkur lög á ballinu um
kvöldiö. Ég var strax til og fannst
ekkert athugavert viö þaö, enda
haföi ég oft sungiö meö honum
heima. Þaö gekk svo ágætlega,
þvi fyrir mér var bara eðlilegur
hlutur aö syngja.
Seinna átti ég aö koma fram
sem skemmtikraftur á skemmtun
i Silfurtunglinu. En þegar viö ætl-
uöum inn var barnaverndar-
nefndinkomin á staðinn og mein-
aöi mér inngöngu. Það varö þvi
ekkert úr þvi, en eftir þetta söng
ég lengi meö pabba og læröi dálit-
iö aö syngja hjá Siguröi Derhetz.
Hann stofnaöi eldridansaklúbb og
spilaði lengi i gamla skátaheim-
ilinu og I Brautarholti 4.
Þegar ég var 11 ára var ég beð-
inn aö syngja á útiskemmtun 17.
júni. Þaö má segja, aö þaö hafi
verið upphafiö aö öliu saman. Ég
fór aö vekja verulega athygli, og
blööin komu i spiliö. Róbertinó
haföi þá veriö hér nýlega, og þaö