Helgarpósturinn - 26.11.1987, Blaðsíða 34
Ásthildur Sigurðardóttir og Bjarkey
Magnúsdóttir í léttri sveiflu.
Hér er greinilega eitthvað fyndið að
gerast. Að minnsta kosti veltast þær
um af hlátri. Frá vinstri: Elín Sigur-
geirsdóttir, Ásthildur Sigurðardóttir,
Edda Ólafsdóttir og Sigriður (alltaf
kölluð Sigga) Sigurjóns.
Systurnar Dagmar (til hægri) og En auðvitað var dansað til skiptis og
Anna Sigurjóns taka spor eftir fyrir- á meðan nutu aðrir þess að sitja og
mælum dansaranna. horfa á. Hér sjást þær Kristrún Jóns-
dóttir, Sigríður Guðmundsdóttir,
Júlíana Guðmundsdóttir og Sigríður
Hjaltested.
Jana veitingastjóri, iklædd kjól aö hætti Hawaii-búa, ásamt Pálínu Friðgeirs-
dóttur.
Allur hópurinn (mínus Bjarkey) ásamt dönsurunum.
ALLTAF Í NÓVEMBER
Tólf fjallhressar konur lentu óvœnt í Hawaii-veislu á
laugardaginn.
Þetta er fremur óvenjulegt félag.
Eða klúbbur. Enda segja dömurnar
að þetta sé hvorki klúbbur né félag.
Þetta heiti einfaldlega „Allt óvænt".
Og „Allt óvænt" varð líka óvænt til.
Nokkrar fjallhressar konur tóku sig
til og ákváðu að hér eftir skyldu þær
yfirgefa eiginmenn, börn og heimili
í nokkrar klukkustundir einn laug-
ardag í hverjum nóvembermánuði,
fara saman í hádegisverð og síðan
skyldu tvær kvennanna ár hvert sjá
um óvæntar uppákomur. Skilyrði
fyrir inngöngu í Allt óvænt voru
ekki mörg. Aðalskilyrðið var það að
konurnar væru hressar og víluðu
ekkert fyrir sér. Enda eins gott þeg-
ar von er á óvæntum uppákomum
eins og þeim að vera sendur í söng-
kennslu til Sigurveigar Hjaltested,
leikfimitíma hjá Orkubankanum, í
kennslustund í keilu (að sjálfsögðu
allar í sparidressinu) eða lenda óvart
í Hawaii-veislu í Geirsbúð, eins og
konurnar lentu í á laugardaginn var.
Þær tvær sem skipaðar höfðu verið
í skemmtinefnd fyrir ári pöntuðu
hádegisverð á Naustinu og óvænta
uppákomu í Geirsbúð sem þær létu
í hendur veitingastjórunum Jönu og
Snúllu. Snúlla snaraði fram húlla-
hringjum til að hengja um háls
kvennanna við komuna og skreytti
jafnframt salinn í hawaiiskum stíl,
drukkinn var kokteill frá Hawaii og
dansarar frá dansstúdíói Sóleyjar
sýndu húlladansa (eða hvað þeir nú
heita í alvöru). Annars var það líka
óvænt því fram til þessa hafa kon-
urnar sjálfar séð um skemmtiatrið-
in. Enda sluppu þær ekki núna frek-
ar en fyrri daginn og dansararnir
kenndu þeim hverri á eftir annarri
að dansa eins og Hawaii-fólki einu
er lagið. Þess má einnig geta að um
miðjan daginn var einnar mínútu
þögn meðan hugsað var heim til
eiginmanna og annarra sem ekki
fengu að sitja veislu þessa!
!7.ntrT
cJÍijfaí! á /auyanJoy ie/s/ iluiian cii/
nq/ufe J/að huaaukal jaman.
J/a ocr a*f horba jem fram rtríur rátf
Otjfí/tna áfér yae/ordíS cjaman.
cJ olayinu Jriú rfSíljólumíl á s!af
oa síoSum Jar amaríyir/.
c/rt/rrssan/ h/u/l 1/J2 eíAi Jsaf
J/rí' allíajsésl nýa /xzr um ár /rírf.
JÚ. It-J/lc. ðan i eina minú/u.
cMinnof eigitnfianna og rfna sem /teima
si/ja. (Aihugafir mðquleiíar á aJ /tj/a
Jeim ujy/á /toerra yt/an ej/ír hð/dma/.
JjáUlðkuýjald kr. 150
/Jf'íaiur kr. 4oo öupa-JiikreJ/ur- iris/-cjjee
j/aiáaLa Itlkynms/ /i/ SijriJar i sima
2MSt, Jimm/ue/ajinn /5. ttótf tni//t ///ð1*op £0*
£>/áum>/.
cðjaria
Fyrsta boðskortið sem sent var út
fyrir fjórum árum. í vísunum felst í
rauninni allt sem hægt er að segja
um félagsskapinn. Og að sjálfsögðu
er engin María viðriðin hann!
MÁL OG MENNING
Um bjórinn og brœöur hans
Bjórfrumvarp er árvisst á Al-
þingi á þessum síðustu og verstu
tímum. Enginn vafi leikur á því, að
íslendingum var frjálst að drekka
áfengt öl — og þeir drukku það —
allt frá árinu 874 til 1912. Og víst er
hægt að láta sér detta í hug, að
eitthvað hafi laumazt ofan í þá eft-
ir það. En árið 1912 hættu stjórn-
völd að treysta þjóðinni til að hafa
áfengt öl um hönd. Líklega hafa
menn talið, að íslendingar hafi
misst hæfileikann til að dreypa á
þessum görótta drykki eftir 1038
ára notkun. Og enn er óvíst,
hvenær íslendingar öðlast hæfi-
leikann til að setjast að öldrykkju
að mati stjórnvalda.
Hér er ekki ætlunin að koma
með tillögur um það, hvernig skuli
leysa ölvanda íslendinga. Hins
vegar verður reynt að fjalla um
nokkur orð, sem tákna þennan
forboðna drykk.
Orðið mjödur er algengt bæði í
fornum kvæðum og lausu máli.
Mjödur var áfengt öl, sem brugg-
að var úr hunangi og vatni eða
jafnvel úr kryddjurtum og áluðu
korni (byggi). Orðið mjödur — eða
öllu heldur sa'msvarandi orð —
kemur fyrir í fjöimörgum málum.
Það nær ekki aðeins til flestra
indógermanskra mála, heldur
ýmissa fleiri. Talið er, að mjöðursé
í hópi hinna elztu áfengu drykkja.
Menn hugðu, að hann hefði guð-
dómlegan kraft, sem hlotnaðist
þeim, er hans neyttu. í hinni helgu
bók Indverja Rigveda, sem er talin
eiga rætur mörg hundruð árum
fyrir Kristsburð, eru Krisna og
Indra kallaðir mádhava, þ.e. „hin-
ir hunangbornu", og tákn þeirra
var býflugan. Talið er, að mjöður
sé eldri drykkur en vín í Miðjarð-
arhafslöndum. Og það er víðar en
á Indlandi, sem mjöður kemur við
sögu í goðafræðinni. í Snorra
Eddu segir frá Kvasi og því, hvern-
ig skáldamjöðurinn varð til. M.a.
stendur þar:
Þá kölluðu þeir hann (þ.e. Kvasi)
með sér á einmœli ok drápu hann,
létu renna blóð hans í tvö ker ok
einn ketil... þeir blendu hunangi
við blóðit, ok varð þar afmjöðr sá,
er hverr, er af drekkr, verðr skáld
eða frœðamaðr. SnE 1,216 (útg.
1848).
Aður er sagt, að orð samsvar-
andi orðinu mjöðursé til í flestum
indógermönskum málum. Hér
verður það ekki rakið að öðru
leyti en því, að í sanskrít kemur
fyrir madhu („hunang, sætur
drykkur". Sumir orðsifjafræðingar
telja, að orðið hafi borizt inn í
finnsk-úgrísk mál og einnig í kín-
versku og japönsku.
Orðið bjór er kunngt í íslenzku
frá elztu tíð og mun aðeins hafa
verið haft um erlent öl, þ.e. innflutt
öl eða öl drukkið erlendis. Orðið
bjór er ekki algengt í lausu máli,
en meira ber á því í kvæðum, sbr.
t.d. Bar hann hana bjóri/því at
hann betr kunni/svá at hon í
sessi/um sofnaði. SæE 168 (útg.
Bugges), Völundarkviða 28. Bjór
er í rauninni vesturgermanskt orð,
sbr. ensku beer og þýzku Bier. Inn
í Norðurlandamál hefir það borizt
úr fornensku béor fyrir landnáms-
öld. Ur Norðurlandamálum hefir
það nú týnzt nema íslenzku. Þó
mun það til í færeysku (bjór). Flest-
ir orðsifjafræðingar munu hallast
að því, að orðið sé gamalt
klaustra-orð, sem komizt hafi inn í
germönsk mál á 6.-7. öld. Á lág-
stéttarlatínu var það biber, mynd-
að af sögninni bibere „drekka". (Á
háskólaárum mínum var í stúd-
entamáli notað bibendum (í raun-
inni „það ber að drekka") um það,
sem nú er kallað partí). En sam-
band klaustranna við bjórinn mun
stafa af því, að við sum kiaustur
var stunduð humalrækt, en hún
hentaði vel til ölgerðar. Nú mun
orðið bjór því nær eingöngu haft
um áfengt öl, en fremur notað orð-
ið öl, ef um léttari tegundir er að
ræða.
í Kulturhistorisk leksikon for
nordisk middelalder segir, að öl
hafi verið mikilvægasti drykkur
norræns samfélags og í minna
mæli mjöður. Hér er vitanlega átt
við áfengt öl. Ekki verður séð af
framan greindri setningu, hvort öl
feli hér í sér bjór og mungát. En
hvað sem því líður, er orðið öl
samgermanskt, þar sem samsvar-
andi orð er til í flestum forngerm-
önskum málum. Nú á tímum er
orðið einkum notað í norrænum
málum, en er einnig til í ensku ale
(fornensku ealu), þó að beer sé
aðalorðið um þennan drykk með-
al enskumælandi þjóða. Eldri
mynd orðsins öl mun hafa verið
*aluþ, og er þar af leitt orðið öldur,
sem í fornu máli merkti „öl",
„drykkjuveizla". Nú er þetta orð
notað í samsettum orðum eins og
öldurhús, sem raunar var til í
fornu máli. Ekki er rúm til að rekja
uppruna orðsins öl nánara.
Orðið mungát er mjög algengt í
fornum ritum um heimabruggað
öl. Þetta virðist hafa verið sam-
norrænt orð. Til dæmis kemur fyr-
ir í norskum mállýzkum mungaat
um „létt öl“, „mataröl". í forn-
sænsku kemur fyrir mungat (-gœt)
„öl; drykkjuveizla" og í eldri
dönsku mundgodt „eins konar öl“,
en það orð er nú einnig notað um
„sælgæti", enda hefir orðið tekið
alþýðuskýringu, verið sett í sam-
band við mund (=munnur) og
godt (=gott). Almennt er talið, að
fyrri hluti orðsins mungát sé mun-
ur „hugur" og síðari hlutinn -gát
sé skyldur geta, sbr. getast að ein-
hverju „falla e-ð í geð". Mungát
ætti því í rauninni að merkja „það,
sem huganum gezt að, fellur vel“.
Orðhlutinn -gœti kemur fyrir í
nokkrum orðum. I fornmáli var
talað um góðgœti og illgœti, og frá
síðari tímum er kunnugt sœlgœti,
sem Orðabók Háskólans þekkir úr
Nýjatestamenti Odds Gottskálks-
sonar: þeir halda fyrir sælgœti
daglegar krœsingar (II Pét. 2,13).
Og frá 1734 hefir OH dæmi um
hnossgœti. Vafalaust er -gœti leitt
af gát og merkir „það, sem mönn-
um gezt að“.
STJÖRNUSPÁ
HELGINA 27.-29.
NOVEMBER
Einhver, sem þér þykir vænt um, mun
hvetja þig til dáða um helgina og það getur
haft ánægjulegar afleiðingar. Þú hefur litla
löngun til að vera á meðal fólks um helgina
og ættir bara aö láta það eftir þér, ef það
særir engan. Ræddu áhyggjuefnin við ást-
vin þin.
NAUTIÐ (21/4-21/51
Þú ert frekar lokaður persónuleiki, en nú
krefst samkeppnin þess að þú tjáir tilfinn-
ingar þínar, hugsanir og hugmyndir.
Areynslutímar eru hluti af lífinu, sem enginn
kemst undan. Þú hefur mikla löngun til að
segja einhverjum til syndanna, en gættu
þess að ganga ekki of langt.
Láttu engan komast upp með að skapa
hjá þér minnimáttarkennd. Sýndu heldur
hvað í þér býr. Þú skalt bíða fram yfir 5. des-
ember áður en þú tekur mikilvæga ákvörð-
un, en fyrir dyrum standa greinilega afdrifa-
ríkar breytingar. Ekki láta draga þig inn í
óþarfa deilumál.
KRABBINN (22/6-20/71
Yfirmenn þínir taka framtíðaráformum
þínum illa og þetta er ekki rétti tíminn til að
breyta um vinnufyrirkomulag, því aðrir taka
breytingar ekki í mál. Þú þarft hugsanlega að
hætta við fyrirhugað ferðalag. Liklega er tími
til kominn að sinna starfinu af meiri alvöru.
LJÓNIÐ (21/7-23/81
Augu þin hafa opnast fyrir aðila, sem þú
áleist tryggan bandamann, og mikið upp-
gjör er i vændum. Komdu fólki á óvart með
bjartsýni þinni og snilld. Vandamál í tengsl-
um við börn eða aðra ástvini gera þér lífið
leitt, en þú verður að taka þvi sem að hönd-
um ber.
rmnnmmmmmm
Þú hagnast, andlega eða fjárhagslega, á
samböndum við fólk á fjarlægum stöðum,
en ættir að fara varlega i peningamálum.
Erfiðu tímabili er lokið, svo þú getur farið aö
takast á við spennandi verkefni á næstu vik-
um. En liðnir atburðir hafa áhrif á starf þitt í
framtíðinni.
VOGIN (24/9-22/101
Njóttu samvista við ástvin þinn um helg-
ina. Eitthvert vandamál gæti orðið til að
áform þin breyttust á laugardag, en gættu
þess að fresta hlutum ekki að óþörfu. Farðu
mjög varlega í umferðinni á laugardags-
kvöld. Fjölskyldumeðlimir eru afar við-
kvæmir á sunnudag.
Timaleysi hrjáir þig þessa dagana, en þú
verður að koma peningamálum í lag og
gæta þín á því að eyða ekki um efni fram. Þú
sérð eftir öllu fljótræði — hvaö þá áhættu
sem tekin er með fjármuni. Þú kemst í and-
stöðu við aðra fjölskyldumeðlimi á sunnu-
dag.
BOGMAPURINN (23/11-21/121
Þér gengur allt í haginn og það er ekki svo
galið að setja á blað það sem þig langar að
afreka á næstunni. Láttu það síðan verða að
veruleika, m.a. með því að krefjast réttlátari
launa fyrir vinnu þína. Hlustaðu vel á hug-
myndir samstarfsaðila þinna.
STEINGEITIN (22/12-21/v
Sýndu frumkvæði í vinnunni á föstudag
og gleddu ástvini þína með gjöfum. Þú skalt
alls ekki stinga af áður en vinnudegi lýkur.
Þér finnst þú ekki fá nægan frið fyrir ágangi
um helgina og óskemmtilegir aðilar gætu
gert þér lífið leitt. Hlutirnir ganga svolitið á
afturfótunum á sunnudag.
miiMi-Muimnmnmm
Þú færð óvænt upplýsingar, sem þig
bráðvantaði. Þetta tengist tilfinningamálum
á einhvern hátt. Þessa stundina sérðu ein-
ungis gallana við ákveðið samband, en
vertu þakklátur fyrir reynslu síðustu mán-
aða. Þetta getur verið besti tími ársins hjá
þér, ef þú lætur bjartsýnina ráða.
FISKARNIR (20/2-20/31
Þú ert snjallari en margir halda og ef þú
heldur rétt á málunum gengur allt Ijómandi
vel i vinnunni. En hvert skref verður að vera
úthugsað til þess að árangurinn verði sem
bestur. Reyndu að komast í nýtt umhverfi
um stund og safna kröftum.
34 HELGARPÓSTURINN