Tíminn - 09.02.1918, Blaðsíða 4

28
TÍMINN
Ritfregn.
«
Austur i Blámóflu Fjalla
eftir Aðalstein Krisl-
jánsson. — Winnipeg
1917.
Fyrsti kaíli bókarinnar er ferða-
saga heim til íslands, skemtilega
rituð. Annar og þriðji kaflinn er
aðallega um Nýju Jórvík (New
York). En höfundurinn kemur víða
við, enda sýnist hann vera mjög
fróður um það, sem hann ritar;
og er það óneitanlega einhver hinn
bezti kostur höfunda, að þeim sé
sýnt um að segja sem sannast og
réttast frá því, sem þeir finna sig
knúða til að skrifa um. Þá má og
einnig 'benda á það, að höf. reynir
auðsjáanlega að glæða virðing
landa sinna fyrir hinni fjarlægu
»nágrannaþjóð«, Vesturheims-
mönnum. Og ef til vill erum vér
færari um að meta það eins og
það er vert, einmitt nú, þegar vér
sjáum hver uppskera verður af
af haturssæði því, er þjóðmála-
skúmar hafa verið að sá um lang-
an aldur í hug og hjarta þjóðanna.
Nú sýnast þær verða að lauga af
sér haturssaurinn í sínu eigin blóði.
Höf. ann mjög lýðveldishugsjón-
inni, enda verður lýðveldið lík-
lega framtiðar stjórnarfyrirkomulag
þjóðanna og leiðir visast af sér
margvíslega blessun — þegar þær
hafa lært að elska og virða þá
valdhafa, sem þær hafa valið sjálf-
um sér, og eiga þar af leiðandi
skilið að hafa. En hamingjan hjálpi
þeim þjóðum, sem hafa lýðveldis-
hugsjónirnar fyrir gróðrarstiur
flokkarígs og valdagræðgi, því að
rótgróinn virðingarskortur fyrir
stjórnendum lands og þjóðar,
hverjir sem þeir eru, sýnist vera
beinasta leiðin til stjórnleysis.
Síðasti kaflinn, sem heitir: »Hví
söknum við íslands«, er yndisleg-
asti kaflinn. Höf. sýnist vera i
sólskinshug, og maður verður meira
að segja snortinn af honum, á
meðan maður les hann. Ættjörðin
þessi, »beinabera með brjóstin visin
og fölar kinnar«, að dómi Bólu-
Hjálmars, verður höf. að hinu
yndislegasta töfralandi — og meira
en það, hún verður að landinu
helga, sem seiðir söknuð og heim-
þrá inn í sálir hinna fjarlægu sona
sinna og dætra.
Málið er víða einstaklega skáld-
legt, létt og lipurt aflestrar, enda
gægist skáldið víða fram í bókinnni.
Allur ytri frágangur er góður.
Höf. á þakkir skilið fyrir bókina,
sem er bæði góð og fróðleg.
Sig. Kristófer Pétursson.
Ný uppgötvun.
Eflir því sem stendur í Vísi, í
opnu bréfi frá Þórarni Arnórssyni,
þá er það nú uppgötvað að
hvergi á landinu muni vera betri
hagaganga fyrir stóðliross, en á
götunum í Reykjavík.
í nefndu bréfi stendur þessi
klausa: »Það er ekki sambærilegt
fyrir stóðhross að ganga úti hér í
og kringum Reykjavíkurbæ og að
ganga úti á víðavangi í sveitum.
Hér er skjól nægilegt af húsum o.
fl., æti alstaðar, sem mjög mikið
fóður er í, svo sem ’kartöflur, róf-
ur, brauðmolar fiskleifar o. fl.«
Eins og kunnugt er eiga bænd-
ur í Húnavatns- og Skagafjarðar-
sýslu einna mest af stóðbrossum
(graðhestum og gaddhestum) hér
á landi. Ganga þau úti mestallan
veturinn og komast oft í hann
krappann í vetrarhörkunum.
Þeim myndi, sjálfsagt bregða við
ef þau væru hér í Reykjavík. Og
ættu bændur þar nyrðra að færa
sér nú kostgæfilegea í nyt þessa
framúrskarandi góðu fræðslu hjá
Þórarni þessum, og reka suður í
Reykjavík öll sín stóðliross, hryss-
ur og fola, og koma þeim á hag-
lendið á götunum í liöfuðstaðnum,
þar sem þau myndu, samkvæmt
þessari nýju kenningu, lifa eins og
blóm í eggi harðasta tíma ársins.
Eftir því sem bréfritarinn segir
þá er ekki hörgull hér af garð-
ávöxtum og fiski handa stóðinu,
óg skjóli handa því undir hús-
veggjunum í aftaka veðrum, enda
er það munur fyrir stóðhryssurnar
að bryðja kartöflur og rófur í
góðu skjóli, heldur en að standa á
bersvæði upp í sveit og berja gadd-
inn. En verst er það ef þær geta
svo ekki i neinn fótinn stigið af
monti, þegar þær fara aftur feitar
og forframaðar upp í sveitirnar,
og með menningarbraginn með sér
af gölum höfuðstaðarins.
Hesiavinur.
Fréttir.
Tíðin hefir verið allgóð um
suðurland þessa viku, skifst á
hláka og væg frost. Á norður- og
vesturlandi var þýða um helgina
en um miðja. vikuna voru aftur
komin grimdarfrost. Á miðvikudag
var t. d. 21 sliga frost á Akureyri.
Mannalát. Bergur Þorleifsson
söðlasmiður hér í bændum, góður
og gegn maður, andaðist 24. f. m.
— Erlendur Hafliðason bókbind-
ari, ungur efnismaður nýlega kvænt-
ur, er og lálinn fyrir skömmu.
Magnús Iíristjánsson, þriðji
forstjóri landsverzlunarinnar er
kominn til bæjarins fyrir stuttu.
RBTTUR,
tímarit um félagsmál og mannréft-
indi. 16 arkir á ári af Skírnisstærð.
Verð 2,50 kr. árgangurinn. Ritstjói
Pórólfur Signrðsson. Afgreiðslu-
maður: Finnur Jónsson, Pósthús-
inu, Akureyri.
Hann fór landveg frá Akureyri til
Borgarness.
Leikfélag Reykjavíkur hefir
undanfarið leikið »Heimilið«, við
mikla aðsókn. Hefir það verið leik-
ið hér áður, en var leikið aftur
vegna leikafmælis frú Stefaníu
Guðmuudsdótlur.
Sjúkrasamiag Reykjavíkur held-
ur hlutaveltu á morgun til ágóða
fyrir sjóð sinn. Félagið er eitt hið
þarfasta i bænum og hins bezta
styrks maklegt af bæjarbúum, en
fjárhagurinn hefir verið þröngur.
Manns er saknað af Fálkanum,
hefir hann ekki sést síðan á mið-
vikudagskvöldið. Húfa lians hefir
fundist og gera menn ráð fyrir að
hann hafi fallið út af liafnarupp-
fyllingunni.
Gæftaleysi er sagt til sjósóknar
suður með sjó.
Bæjarstjórnai’kosning er nýlega
um garð gengin á Akureyri. Voru
kosnir Stefán Stefánsson skóla-
meistari, sem fékk 182 atkv. og
Erlingur Friðjónsson, sem fékk 179
atkvæði.
Ritstjóri:
Tryggvi Þórhallsson
Laufási. Sími 91.
Prentsmiðjan Gutenberg.
Amarylli8.
Þar verð eg svo til miðvikudags,
þá kemur strandbáturinn, fer
með honum til Aþenu, en skrifa
nágranna mínum og segi honum
að ófyrirséð alvik hafa gert það
að verkum að eg hafi orðið að
hverfa til höfuðstaðarins.
Hversu vel byrjaði ekki þessi
dagur, og hve ömurlega endaði
hann ekki! Eg hefi teflt um ham-
ingju mína eins og glanni, unnið
mikið á nokkurum tímum og tapað
öllu á einum. Með lokuð augu
renni eg huganum yfir alt sem
við hefir borið, og það er mikið,
svo óvænt, og svo heillandi!
Augnablikið er stundum æfinni
mikilsverðara. Sannast-það á mér.
Og innanum allar þessar hugs-
anir og allar þessar sýnir birtist
elskulegt andlit og tvö augu tindr-
andi eins og stjörnur, sem eins
og ljóma upp skuggalegt herberg-
ið. Nú stara þau á mig, hörð og
hótandi: ó, Amaryllis — eg á
ekkert annað nafn á þig. —
Amaryllis, skógardisin, seiðkon-
an! Forlög mín voru þá þessi að
draga mig út úr glaumi veraldar-
innar til þess eins að komast
undir tvöfall ok, áhrifin af yndis-
þokka þínum og þína ósveigjan-
legu reiði.-------
Blöðin sem hér fóru á eftir
voru útpáruð í hinni mestu æs-
ing. Sálarástand Stefanos afsakar
það að nokkru og vín það er
hann hafði neytt hjá hr. Anasta-
ios, sem orð hefir á sér fyrir
að vera ósvikið.
Fyrir mér eru allar þessar
geðshræringar vinar míns næsta
hlægilegar. Tilfinningar hans
blossa upp og slá gneistum í all-
ar áttir eins og skrautljós, til
þess, eins og þau, að verða að
ösku þegar á eftir. Og þó verð eg
að játa, að þessar tilfinningar
vinar mins eiga fullkomna afsök-
un i kringumstæðunum sem for-
lögin höfðu leitt hann inn á, og
eg efast ekki um að hver sá, sem
staðið hefði í hans sporum,
mundi hafa farið líkt og honum.
Að eins dámar mér ekki hugsun
hans um að flýja af hólminum
þegar mest á reynir, þvi það
málti hann vita að einhvern tíma
mundi missættisskýjunum létta
frá og þá mundi sólin ljóma enn
skærar en nokkru sinni fyr. En
Stefanos er auðsjáanlega ófróður
í veðrabrigðum ástarinnar.------
Frá þessum hugleiðingum sofn-
aði eg og dreymdi mig svo ljós-
lifandi þann atburð, þegar Ama-
ryllis réttir skálmyndaðar hend-
urnar fyltar vatni að liinum ham-
ingjusama vini mínum. Hvílíkt
efni fyrir málara!
V.
Skin eftir skúr.
Eg fór strax með morgninum
til Stefanosar.
»Sögurnar þínar héldu fyrir
mér vöku í nótt. Þú gerir mig
fyrst forvitinn, og svo hættir þú
einmitt þar frásögninni sem verst
gegndi. Nú kemur þú með fram-
haldið og það í sem styztu máli«.
»Morgunin eftir vaknaði eg mjög
seint, svo seint að ráðsmaðurinn
var farinn að halda að eg mundi
ekki vera heilbrigður. Mótsögnin
í deginum í gær og í dag gerði
mig úrillan og leiðan í skapi.
Bóndi einn kom til mín að biðja
mig að skrifa fyrir sig bréf, eg
tólc honum ekki betur en það að
hann stakk sem fljótast á sig
bréfsefninu og tók til fótanna.
Um miðdegisverðarleytið kom
maður frá þorpinu og var með
bréf til mín frá frænda minum
og nokkur Aþenublöð.
Eg varð að skrifa frænda, sett-
ist þvi við og skrifaði honum á
víð og dreif um náttúrufegurð
bygðarlagsins, um einstöku bænd-
ur sem eg hafði hitt, um likurn-
ar fyrir góðri uppskeru, og nokk-
ur lofsyrði um hr. Anastasios —
á dóttur hans mintist eg ekki
einu orði. Af áskapaðri gætni um
slíka hluti þóttist eg þess fullviss,
að færi eg að tala um hana þá
mundi frændi minn renna grun
á hvað ylli því hve vel eg yndi
mér í sveitinni. Að lokum lét eg
þess getið að eg mundi leggja af
stað heim á miðvikudag. Þegar eg
hafði lokið við bréfið og borðað
án þess þó að hafa lyst á því,
Iokaði eg mig inni á herberginu
mínu. I glugganum voru rósirnar