Tíminn - 07.04.1961, Blaðsíða 5

TÍMINN, fSstnðagiim 7. apríl 1961.
5
Útgefandi: FRAMSÚKNARFLOKKURINN
Fraiakvæmdastjóri: Tómas Arnason Rit
stjórar Þórarinn Þórarmsson (áb.j, Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason Fulltrúi rit-
stjórnar Tómas Karlsson Auglýsmga
stjóri: Egill Bjarnason — Skrifstofur
i Edduhúsinu — Símar- 18300—18305
Auglýsingasimi 19523 Afgreiðslusimi:
12323 — Prentsmiðjan Edda h.f
John Birch félags-
skapurinn á Isiandi
ý
Hér í blaðinu í gær var sagt ftá hinum svokallaða
John Birch félagsskap, sem veltur mikið umtal og nokk-
urn ugg í Bandaríkjunum um beí,sar mundir Félags-
skapur þessi, sem var stofnaður i Bandaríkjunum fvrir
rúmum tveimur árum síðan, hefur þegar náð mikilli út
breiðslu. Hann telur það aðalmarkmið sitt að berjast gegn
kommúnisma, en frá sjónarmiði hans flokkast flest frjáls
lyndi í stjórnmálum undir kommúmsma. Þannig hefur
hann látið stimpla menn eins og Eisenhower og Warren
sem þjóna kommúnista.
Þessir starfshættir John Birch íélagsskaparins hafa að
vonum vákið mikla athygli í Bantíaríkjunum. En það er
víðar, sem svipaðir starfshættir stinga nú upp koihn-
um. Þó hefur hann óvíða eða hvergi, gert það eins áber
andi og hér á landi. Hét hafa forustumenn Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins stofnað með sér eins konar
John Birch félagsskap, sem heldur uppi þeim áróðri,
að Framsóknarmenn séu erindrekar og þjónar komm
únista. Aðalsannanirnar fyrir þessu eiga að vera
tvær. Önnur er sú, að það sé kommúnismi að vilja ekki
fallast á nýja landhelgissamninginn við Breta. enda pótt
andstaðan gegn honum sé í fyllsta samræmi við það, sem
allir flokkar lýstu yfir hátíðlega á Alþingi vorið 1959 og
síðan fyrir tvennar þingkosningar á því ári. Hin er sú,
að það sé kommúnismi að spyrna gegn þeirri stefnu, sem
nú er fylgt í efnahagsmálunum, og vilja taka i staðinn
upp framleiðslu- og framkvæmdastetnu. Samkvæmt bví
eru núv. stjórnendur Bandaríkjanna hreinir kommún-
istar, því að fyrir kosningarnar á siðastl. hausti beittu
þeir sér harðlega gegn því að fyigi vrði þar áfram huð-
stæðri efnahagsstefnu og nú ríkir hér á landi, og nú vinna
þeir að því að framleiðslu- og framkvæmdastefna sé tekin
upp í stað hennar.
Með þessum málflutnmgi sínum hafa formgjar Sjalí-
stæðisflokksins og Alþýðuflokksins skipað sér við hiið
mesta afturhaldsins í heiminum. Þeir reyna að hindra
framgang umbóta og framfara með því að stimpla allt
siíkt sem kommúnisma. Með því eru þeir síður en svo að
vinna gegn kommúnistum, heldur að hjálpa þeim tii að
villa á sér hemildir og láta fólk halda, að kommúnismmn
sé allt annað og betra en hann er.
Það er sagt, að í Bandaríkjunum sé hægt að finna
margt hið bezta og versta sem til er í heiminum. Forkólf
ar Sjálfstæðisflokksins og Axfýðuflokksins sem mjög
scæla bandarískar fyrirmyndir, eru bersýnilega fundvlsir
á það, sem verst er. í efnahagsmálum taka þeir hina mis-
heppnuðu efnahagsstefnu Eisenhowers sér til fyrirmynd
ar. í málflutningi sínum hafa þeir gert John Birch félags-
skapinn að fyrirmynd sinni.
Ný sex manna nefnd
í lögum þeim, sem stjórnarflokka -nir settu á nýlokim
þingi um launamál kvenn^ er ákveðið að setja á laggirn
ar nýja launaða sex manna nefnd, sem skeri úr ágrein
ingi, er upp kann að rísa
Bent var á, að þessi nefnd vær'' óþörf, þar sem eðli
legast væri að láta Félagsdóm skera úr slíkum ágreimr.gi^
Það máttu stjórnarflokkarnir ekxi heyra Þeir vi du
ólmir fá nýja nefnd. Svo segjast þeh vera á móti nefntí
unum!
"ERLENT YFIRLíT —
Tanganyika verður sjálfstæð
Nyererc íorsætisráíJherra þykir vænlegur til forystu.
UM SEINUSTU máAaðamót
var haldinn í Dare es Salaam,
höfuðborg Tanganyika, ráð-
stefna um framtíðarstjórn
landsins. Á ráðstefnunni mættu
fulltrúar frá hiriu nýkjörna
þingi nýlendunnar og brezki
nýlendumálaráðherrann, l3in
Mcleod. Á ráðstefnunni náðist
samkomuiag um, að Tanga
nyika skyldi hljóta fullt sjálf-
stæði 28. desember næst kom-
andi.
Með fullveldi Tanganyika bæt
ist í röð sjálfstæðra ríkja ' í
Afríku það ríkið, sem einna
mestar vonir eru bundnar við,
hvað snertir fai'sæla stjórn á
næstu árum. Þetta er einkum
byggt á því, að leiðtogi sjálf-
stæðishreyfingarinnar þar, Jul-
ius K. Nyerere, nýtur mikils
álits jafnt landa sinna og
þeirra útlendinga, er hafa
kynnzt honum. Þá hafa íbúar
landsins fengið talsverða þjálf-
un í því að fara með eigin
stjórn og má jöfnum höndum
þakka það Bretum og Samein-
uðu þjóðunum, en Bretar hafa
farið með stjórn í Tanganyika
í umboði Sameinuðu þjóðanna,
en Tanganyika hefur heyrt und
ir gæzluvernd þeirra.
TANGANYIKA komst undir
nýlendustjórn Þjóðverja á síð-
ari hluta 19. aldar. Þjóðverjar
gerðu þar ýmsa merka hluti og
ber Tanganyika enn mer'ki um,
að hún hafi búið við þýzka
stjórn. Eftir fyrri heimsstyrjöld
ina tóku Bretar við stjórn
Tanganyika undir gæzlu Þjóða-
bandalagsins. Eftir að Samein-
uðu þjóðirnar tóku til starfa,
féll gæzlustarfið þeim í hlut.
Tanganyika er stórt land,
362 þús. fermílur að flatarmáli,
en íbúar eru taldir um 9,2
millj., þar af um 120 þús. Ind-
verjar og Arabar og 20 þús.
hvítir menn. Ættflokkar eru
margir og ólíkir, en þó hefur
tekizt að halda uppi sæmilegri
heildarstjórn í landinu, en hún
komst strax á í tíð Þjóðverja.
Þess vegna er miklu minni
hætta á klofningi þar en í
Kongó. Landbúnaður er einn
helzti atvinnuvegurinn, en ýms
námuauðævi eru talin þar mik-
il. í Tanganyika er t. d. ein-
hverjar mestu demantsnámur
heimsins'. Náttúrufegurð er þar
víða mikil og er þar m. a. hæsta
og tignarlegasta fjall Afríku,
Kilimanjaro. Þar er talið meira
og fjölskrúðugra villidýralíf en
annars staðar í Afríku. Margt
þykir benda til, að Tanganyika
NYERERE
geti orðið mikið ferðamanna-
land, er stundir líða fram.
f samráði við S. Þ. hafa Bret-
ar unnið að því að veita íbúum
Tanganyika aukna sjálfstjórn í
áföngum. Á síðastl. hausti var'
kosið þar í fyr'sta sinn þing, þar
sem blökkumenn eru í meiri-
hluta. Þjóðflokkur Nyereres
vann mikinn sigur í þeim kosn-
ingum og hlaut hreinan meiri-
hluta. Þetta þing myndaði strax
ríkisstjóm á síðastl. hausti en
hún tekur ekki raunverulega
völd fyrr en 1. maí næstk. Ny-
erere er forsætisráðherra henn-
ar.
JULIUS K. NYERERE er
enn ungur maður, 38 ára gam-
all. Faðir hans var einn af höfð
ingjum Zaniki-ættflokksins,
sem er einn minnsti ættflokk-
urinn í Tanganyika. Hann átti
margar konur og a. m. k. 26
börn. Nyerere var einna náms-
fúsastur þeirra og hafði mikla
Uppdráttur, sem sýnir iegu
Tanganyika.
löngun til að gerast kennari.
Honum var því komið til
katólskrar trúboðsstöðvar, og
(vann sér þar slíkt álit, að hon-
um var hjálpað til framhalds-
náms við háskólann í Edinborg.
Hann hélt heim frá Edinborg
1952 og hófst þá strax handa
um stjf! un Þjóðflokksins, sem
nú er langstærsti stjórnmála-
flokkurinn í Tanganyika.
Nyerere er sagður um inargt
ólikur öðrum þeim stjórnmála-
monnum Afríku, sem mest hef-
ur borið á hin síðari ár. Hann
er enginn sérstakur ræðuskör-
ungur og virðist í fljótu bragði
ekki neinn sérstakur persónu-
leiki. Hann er hins vegar sér-
lega laginn samningamaður og
er fljótur að vinna sér tiltrú, er
menn kynnast honum. Hann
heldur fast á málum, en er þó
öfgaminni en flestir stéttar-
bræður hans. Hann er trúmað-
ur mikill og meðal helztu vina
hans er Laurian Rugalwa, fyrsti
svarti katólski kardínálinn í
Afríku.
Nyerere hefur tamið sér
ýmsa siði, sem vekja umtal um
hann. Hann er mikill reykinga-
maður og kann vel að meta
áfenga drykki, þótt ejcki neyti
hann þeirra óhóflega. Hann
klæðir sig jafnan vel og sam-
kvæmt nýjustu tízku og gengur
jafnan með Chaplinstaf. Hann
er fremur lítill vexti og grann-
vaxinn. Hann er sagður iðinn
starfsmaður og er að því leyti
ólíkur föður sínum, að hann á
aðeins eina konu og fimm börn.
ÞAÐ VAR um skeið hug-
mynd Nyereres að sameina
Tanganyika, Kenya og Uganda
í eitt sambandsiiki, sem hefði
þá orðið eitt öflugasta og rík-
asta ríki Afríku. Hann bauðst
jafnvel til, að Tanganyika frest
aði sjálfstæðistöku sinni, svo að
þessi ríki gætu öll hlotið sjálf-
stæði samtímis. Þetta hefur
hins vegar ekki hlotið nægar
undirtektir í Kenya og Uganda,
enda eru þar fyrir stjórnmála-
leiðtogar, er gruna Nyer’ere
um, að hann sé hér að seilast
til áhrifa út fyrir landamæri
Tanganyika. Nyerere segir hins
vegar, að honum gangi ekki
annað til með þessu en að
treysta sem bezt hina efnahags-
legu uppbyggingu í Austur-
Afríku. Ekki er talið óeðlilegt,
að þessi hugmynd hans geti orð
ið að veruleika síðar, en þó
ekki nema á þeim gr'undvelli,
að þetta ríkjasamband verði
mun lauslegra en hann gerði
upphaflega ráð fyrir. Þ. Þ.
Kammermúsikklúbburinn er
nú að hetja fimmta starfsár
sitt meS tónleikum í samkomu
sal Melaskólans föstudaginn >.
apríl klukkan níu. Árni Krist
jánsson og Björn Ólafssen
flytja vark eftir Beethov^n,
Debussy og Grieg
Með tónleikum þessum er
fimmta starfsár Kammermúsik-
klúbbsins hafið. Fyrstu tónleik-
ar klúbbsins voru haldnir í febrú
ar 1957. Hafa jafnan verið haldn
ir sex tónleikar á ári síðan. Fé-,
lagar í klúbbnum eru um það bil
160. Tónleikar klúbbsins hafa yfir
leitt verið fluttir af innlendum
li:tamönnum. Erlendir gestir
hafa þó verið nokkrir, þar á
i meðal Armeníukvartettinn q»
Kammermúsikklúbburjnn
Erling Blöhdal. Fluttir hafa verið
fiestir Brandenborgarkonsertarnir
og Kvartett Jóns Leifs var fyrst
fluttur á landinu af Kammer-
músikklúbbnum.
Á tónleikunum á föstudaginn
verða flutt þessi verk. Sónata í
c-moll eftir Beethoven opus 30
nr. 1; sónata eftir Debussy 8g
sónata í c-moll eftir Grieg opus
75. Flytjendur eru Árni Kristjáns
són og Björn Ólafsson.
Á öðrum tónleikum klúbbsins
flytja Snæbjörg Snæbjarnardóttir
og Árni Kristjánsson verkið
Frauenliebe und Leben eftir R.
Schumann. Þá verður einnig flutt
trio opus 90 eftir Dvorak. Brand
enborgarkonsert nr. 5 í d-dúr eft-
ir J.S. Bach og Sinfonia Concert
ante í a-dúr fyrir fiðlu, hnéfiðlu
og hljómsveit, einnig eftir Bach,
verða síðan flutt á þriðju tónleik
um klúbbsins í vor.
Verð ársskírteina hefur verið
óbreytt frá upphafi, 120 krónur
á mann. Er það 20 krónur á kon-
sert, eða næstum helmingi minna
en kostar í sum kvikmyndahús
hér í bæ. Æskilegt er, að með-
limum klúbbsins fjölgi nokkuð,
svo að starfsemin komist á örugg
ari fjárhagsgrundvöll.