Morgunblaðið - 06.03.1969, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. MARZ 1969.
3
Óvenjulegur stjórnmálaferill:
Gustav Heinemann
forseti Vestur-Þýzkatands
Ráðherra í stjórn Adenauers —
Nú forsetaefni jafnaðarmanna
GUSTAV HEINEMANN, sem
kjöfrinin var forseti Sambands
lýðveldisins Þýzkalands í
gær, er talinn mikill friðar-
sinni og 'befur gjamain álitið
hlutleysisstefnu einustu leið-
ina til endursameinimgar
Þýzkalands. Af þessari á-
stæðu ienti hann í andstöðu
við dr. Konrad Adenauer að
lokum, er Heinemann var inn
anríkisráðherra í stjórn Ad-
enauers, þegar sambandslýð-
veldinu var komið á fót, en
Heinemann var á árunum eft
ir heimsstyrjöldina talinn
einn af áhrifamestu stjórn-
málamönmum Vestur-Þýzka-
lands. Heinemann sakaði þá
Adenauer um að spilla fyrir
pólitískri framtíð landsins
með því að fylgja vestrænni
utanríkismá’lastefnu og með
því að láta undir höfuð leggj-
ast að notfæra sér þá mögu-
leika, sem vera kynnu fyrir
hendi til þess að komast að
samkomulagi við Austur-Ev-
rópuríkin.
Árið 1958 vakti Heinemann
mikla athygli með afstöðu
sinni, er hann lýsti yfir samr
þykki sínu við svokallað Ra-
packiáætlun, sem kennd var
við utanríkisrá’ðherra Pól-
lands, en henni var hafnað
skýrt og skorinort jafnt af
kristilegum demokrötum,
stjórnarflokknum, sem jafnað-
armönnum.
Heinemann er fæddur í
Schwelm í Westfalen 23. júlí
1899 og var faðir ha.ns starfs-
maður við Kruppverksmiðj
urnar miklu. Heine stundaði
nám við ýmsa þýzka háskóla
og 'lauk embættisprófi í þjóð-
féilagsfræðum 1922 og doktors
prófi í lögfræði 1929. Hann
starfaði sem lögmaður í Essen
frá 1936 og var í hárri stöðu
hjá miklu stálfyrirtæki frá
1936 tU 1949.
Hann var einn af stofn-
endum flokks Konrads Aden
auers, Kristilega demókrata-
flokksins (CDU), en var nú
kjörinn forseti landsins sem
frambjóðandi jafnaðarmanna
(SPD).
Heinemann var borgar-
stjóri í Essen frá 1946 til
1949 og gegndi þá afar mik-
ilvægu hlutverki við endur-
uppbyggingu þessa svæðis,
sem er mikilvægasta iðnaðar-
svæði Þýzkalands. Þeir hæfi
leikar, sem hann sýndi í þvi
starfi, varð til þess að Aden
auer skipaði hanin innanríkis
ráðherra í sambandsstjórn-
inni í Bonn enda þótt hann
ætti þá ekki sæti á sambands
þinginu. En Heineman.n
gegndi því emibætti aðeins eitt
ár. Árið 1950 sagði hann af
sér embætti til þess að mót-
mæla endurhervæðingu Vest
ur-Þýzkalands, sökum þess að
hann ta'ldi, að hún myndi
verða til þe9s að hindra end-
ursameiningu Þýzkalands.
Heinemann gekk síðan úr
CDU og stofnaði sinn eiginn
flokk, Alþýzka þjóðarflokk-
inn, sem vera skyldi talsmað
ur þriðju stefnunnar, þ.e.
milli CDU og SPD, en þessi
tilraun mistókst og árið 1958
gekk Heinemann í flokk jafn
aðarmanna.
Sem þingmaður á vestur-
þýzka sambandsþinginu hefur
hann haldið áfram viðleitni
sinni til þess að Þýzkaland
sameinist aftur og hefur lagt
einkum áherzlu í innanlands
stjórmmiálum á nefsirétt fyr-
Gustav Heinemann
ir pólitíska g'læpi og að því
að afmá agnúa á stefnu
flokks síns. —-
Heinemann varð dómsmála
ráðherra 1966, eftir að Kurt
Georg Kiesinger myndaði sam
steypustjórn CDU og SPD.
Heinemann stjórnaði þeim við
ræðum, er leiddu til þess, að
nýr kommúnistaflokkur var
stofnaður í Vestur-Þýzka-
landi fyrir nokkrum mánuð-
um, en kommúnistaflokkur-
inn hefur verið bannaður þar
eftir stríð. Vegna þeirra af-
skipta, sem Heinemann hefur
haft af þessu máili hefur hann
verið harðlega gagnrýndur af
kristilegum demokrötum í Baj
ern undir forystu Franz Jo-
sef Strauss fjármálaráð-
herra.
Þetta er ekki í fyrsta sinn,
sem kastazt hefur í kekki
milli þeirra Heinemanns og
Strauss. Sem málflutningsmað
ur var Heinemann verjandi
ritstjóra og útgefanda blaðs
ins „Der Spiegel" er þeir
voru ákærðir af Strauss, sem
þá var varnarmálaráðherra,
fyrir að hafa ljóstað upp
hernaðarlegum leyndarmál-
um.
Heinemaran hefur fengið
orð á sig fyrir að hafa komið
jafnan fram sem sjálfstæður
og óháður stjórnmálamaður.
Vilji hans till þess að stofn-
aður yrði nýr kommúnista-
flokkur í Vestur-Þýzkalandi,
er ekki sagður stafa af dá-
læti hans á kommúnistum,
heldur ihinu að hann telur að
það muni gefa Vestur-Þýzka-
landi enn lýðræðislegra yfir
bragð gagnvart Austur-
Þýzkalandi og öðrum ríkjum.
Hann hefur haldið því fram,
að Vestur-Þýzkalandi myndi
ekki stafa nein hætta af nýj-
um kommúnistaflokki, sökum
þess hve vanmegnugur sá
flokkur hlyti að verða og er
þessi rökstuðningur hans við
urkenndur af mörgum.
Heinemann er lýst sem ró-
lyndum manni, sem ekki hafi
ríka kýmnigáfu. Hins vegar
sé hann mjög snjall ræðumað
ur og hafi á sér yfirbragð
frjálslynds menntamanns.
Hann er mótmælandi og hef-
ur látið mikið að sér kveða
í hópi þeirra, m.a. verið með-
limur kirkjuráðs mótmælenda
í Vestur-Þýzkalandi. Hann er
kvæntur og fjögurra barna
faðir.
Banatilræði við forsætis
ráðkerra Suður-Víetnam
Saigon og Was'hington,
5. marz. AP.
• Hermenn Viet Cong gerðu í
dag misheppnaða tilraun til að
ráða Tran Van Huong, forsætis-
ráðherra Suður-Víetnam, af dög-
um. Lögreglumenn svöruðu skot
hríð skæruliða á bifreið forsætis
ráðherrans og liandtóku fjóra til
ræðismenn ,sem voru dulbúnir
sem suður-víetnamskir hermenn
og einn til viðbótar, sem reyndi
að koma fyrir sprengju við skrif
stofu forsætisráðherrans. Van
Huong slapp ómeiddur.
• Melvin R. Laird, landvarna-
ráðherra Bandaríkjanna, hélt í
dag áleiðis til Saigon til þess að
kynna sér síðustu sókn kommún-
ista. Hann sagði við brottförina
frá Washington, að þótt allir von
uðu að friðarviðræðurnar í Par-
ís bæru árangur yrðu Bandaríkja
menn að vera við öllu búnir.
Hann neitaði að svara því, hvort
eldflaugaárásum kommúnista á
suður-víetnamskar borgir yrðu
svarað með nýjum loftárásum á
Norður-Víetnam.
En í Saigon er sagt að banda-
ríska herstjórnin hafi gert ráð-
stafanir til þess að grípa til marg
víslegra hefndarráðstafana gegn
Norður-Vietnam með stuttum
fyrirvara með tilliti til þeirrar
hótunar, sem frarn kom í þeirt*
yfiriýsingu Richard Nixons for-
seta á blaðamannafundi í gær,
að gripið verði til „viðeigandi
gagnráðstafana", ef frarruhald
verði á stórfelldum árásum
kommúnista á suður-víetnamska
bæi. Slíkt taldi hann brot
á þegjandi samkomulagi er
leiddi ti.1 þess að Bandaríkja-
menn hættu loftár'ásunum í
haust.
MIKILVÆG FERÐ
í Washington er talið að kynn
isferð Lairds landvarnaráðlherra
geti haft mikil áhrif á ákvarð-
Framhald á bls. 27

HVERS VfCNA að láta sáfa-
sett vanta i stofnna?
í dag eru 9 mismunandi tegundir af sófasettum
í Húsgagnahöllinni.
Á áklæðalagernum eru 79 mismunandi áklæði og
litir sem þér getið látið bólstra með.
Vér bjóðum yður einstaklcga góð
afborgunarkjör.
^(rs
TT
r-»a
í-» öí í i ry
» I
Simi-22900 Laugaveg 26
STAKSTEINAR
Eins árs afmæli
Um þessar mundir er eitt ár
liðið frá því, að formannaskipti
urðu í Framsóknarflokknum og
Ólafur Jóhannesson, prófessor,
tók við formennsku flokksins af
Eysteini Jónssyni. Svo sem eðli-
legt er meta Framsóknarmenn
það nú í sínum hóp hversu til
hafi tekizt. í þvi sambandi er
nauðsynlegt að hafa í huga,
hvernig ástandið í Framsóknar-
flokknum var, þegar formanna-
skiptin urðu. Hálfu ári áður
hafði flokkurinn enn tapað al-
þingiskosningum, undir forustu
Eysteins Jónssonar og nokkrum
mánuðum áður hafði Eysteini
mistekizt að koma ríkisstjórn-
inni frá völdum með öðrum
hætti, eins og hann hafði svo öt-
ullega unnið að. Óánægjan með
forustu Eysteins var orðin svo
megn í Framsóknarflokknum, að
jafnvel honum sjálfum varð
ljóst, að upp úr mundi sjóða, ef
ekki yrði einhver breyting á.
Niðurstaðan varð sú, að Ólafur
Jóhannesson, sem verið hafði
varaformaður flokksins, var
kjörinn formaður í stað Eysteins
og var kjör hans eins konar mála
miðlun milli ólíkra afla innan
Framsóknarflokksins. Eysteinn
hélt hins vegar formennsku í
þingflokknum og gerir enn og
tryggði sér þar með öll þau áhrif
í flokknum, sem hann kærir sig
um.
r ■
Reynslan af Olafi
Framsóknarmenn meta nú
þessa dagana hver reynsla hafi
orðið af formennsku Ólafs Jó-
hannessonar, prófessors. Niður-
staða þeirra er neikvæð. Þeir
telja, að Framsóknarflokkurinn
hafi ekki eignazt í stað Eysteins
kraftmikinn foringja, sem hleypt
hafi nýju lífi í starf og stefnu
Framsóknarflokksins. Þvert á
móti telja þeir, að enn meiri
deyfð hafi færst yfir forustu
flokksins eftir að Eysteinn lét
af formennskunni og að þeirrar
deyfðar gæti í öllu flokksstarfi.
Framsóknarmenn eru af þessum
sökum ekki ýkja bjartsýnir á
framtíð flokks síns um þessar
mundir og þeim sárnar það að
vonum, að það þykir tryggasta
svefnlyf, sem sögur fara af, ef
formaður þeirra birtist á sjón-
varpsskerminum. Allt veldur
þetta því, að á eins árs afmæli
flokksformennsku Ólafs Jóhann-
essonar ríkir mikil ólga í Fram-
sóknarflokknum og meiri sund-
urþykkja en verið hefur um
langt skeið. Erfið innanflokks-
mál hafa verkað sem olía á eld-
inn og margir af áhrifamestu
mönnum flokksins hafa við orð
að hætta afskiptum af stjórn-
málum. Hafi Framsóknarflokkur
inn verið illa á sig kominn við
lok formannsferils Eysteins Jóns
sonar telja Framsóknarmenn, að
það hafi þó verið leikur einn
miðað við það ástand, sem nú
ríkir í flokknum.
Lítil íyrirspurn
Alþýðublaðið ræðir í forustu-
grein sl. þriðjudag um stjórn at-
vinnufyrirtækja og telur, að al-
menningur beri takmarkað
traust*til stjórnendanna, væntan
Iega vegna þess, að þeir séu ekki
taldir hæfir til sinna starfa. Tel-
ur Alþbl. nauðsynlegt að koma
á einhverju allsherjar eftirliti
með atvinnurekstrinum. Vegna
þessara ummæla Alþbl. skal bor
in fram ein lítil fyrirspurn: Vill
ekki Alþýðublaðið lána atvinnu-
fyrirtækjunum starfskrafta
þeirra manna, sem stjórnað hafa
rekstri Alþýðublaðsins? Þá yrðu
stjórnunarvandamál atvinnufyr-
irtækjanna væntanlega leyst og
traust almennings endurvakið.