Morgunblaðið - 12.10.1983, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 1983
39
12,27% söluaukn-
ing hjá Elkem
Rekstrartapið um 209 milljónir norskra kr.
HEILDARSALA Elkem
samsteypunnar fyrstu átta mán-
udi ársins jókst um liðlega
12,27%, þegar hún var samtals
um 3.860 milljónir norskra
króna, borið saman við 3.438
milljónir norskra króna á sama
tíma í fyrra. Heildarsala sam-
steypunnar allt síðasta ár var
um 5.364 milljónir norskra
króna.
Afskriftir Elkem á umræddu
átta mánaða tímabili voru um 141
milljón norskra króna, en til sam-
anburðar voru afskriftir um 133
milljónir norskra króna á sama
tíma í fyrra.
Rekstrartap Elkem-samsteyp-
unnar á umræddu átta mánaða
tímabili var um 209 milljónir
norskra króna, en til samanburðar
var tapið um 1% milljónir norskra
króna á sama tíma í fyrra. Heild-
artap Elkem-samsteypunnar á
síðasta ári var um 365 milljónir
norskra króna.
Eins og kunnugt er, þá er Elk-
em-samsteypan sameignaraðili is-
lenzka ríkisins að íslenzka járn-
blendifélaginu á Grundartanga.
Vaxandi tölvu-
væðing í iðnaði
Eftirspurn eftir aðstoð tæknideildar FÍI mikil
MJÖG HEFUR færst í vöxt á undanfornum vikum og mánuðum, að iðnaðar-
fyrirtæki leiti til tæknideildar Félags íslenzkra iðnrekenda eftir ráðgjöf á
sviði tölvumála. Algengast er, að fyrirtækin vilji að gerð sé úttekt á þörfum
þeirra fyrir hugbúnað og vélbúnað. Þessar upplýsingar er að finna í nýjasta
fréttabréfi FÍI, Á döfinni.
„Fljótlega eftir að þessari þjón-
ustu var komið á fót kom í ljós að
ekki er mikið úrval af hentugum
hugbúnaði fyrir iðnfyrirtæki hér-
lendis. Úr þessu rættist að nokkru
í kjölfar tölvuverkefnis félagsins,
en megintilgangur þess var ein-
mitt að leita uppi hentugan hug-
búnað fyrir framleiðslu- og
birgðastýringu. Hins vegar er hér
um dýran búnað að ræða og því
ekki á færi smærri fyrirtækja að
ráðast í slíkt," segir ennfremur.
Fyrir rúmu ári óskaði ákveðið
fyrirtæki eftir því, að tæknideild-
in skrifaði forrit á litla örtölvu,
sem fyrirtækið hafði þá nýverið
fest kaup á. Var forritinu ætlað að
halda utan um uppskriftir allra
fullunninna vara og auðvelda
þannig allt eftirlit með fram-
leiðslukostnaöi og ennfremur að
fylgjast með arðsemi hverrar
vöru. Síðastliðið sumar var þetta
kerfi, sem nefnt hefur verið
„Framlegðarkerfi", flutt yfir á
svonefnt CP/M stýrikerfi, en nú
þegar eru á markaðnum allmarg-
ar og afkastamiklar slíkar tölvur.
Mun félagið fljótlega fara að
kynna þetta kerfi fyrir félags-
mönnum.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir MAGNÚS SIGURÐSSON
SuÖur-Kórea:
Skammt á milli
ógnaratburðanna
SPRENGINGIN í Burma á sunnudag, þar sem margir af þekktustu
og áhrifamestu stjórnmálamönnum Suður-Kóreu biðu bana, hefur
komið sem reiðarslag yfir fólk bæði þar í landi sem annars staðar.
Finnst mörgum sem skammt sé nú á milli ógnaratburðanna, því að
ekki eru nema sex vikur, síðan Rússar skutu niður farþegaþotu frá
Suður-Kóreu með 269 manns innanborðs. í hópi þeirra, sem fórust í
sprengingunni á sunnudag, voru fjórir ráðherrar úr ríkisstjórn Suð-
ur-Kóreu og var utanríkisráðherrann, Lee Bum-Suk, á meðal þeirra.
Þá voru ennfremur fjórir helztu hagfræðingar Suður-Kóreu á meðal
þeirra og einnig tveir af kunnustu sérfræðingum landsins á vettvangi
utanríkismála. Alls fórust 16 Suður-Kóreumenn í sprengingunni og 3
menn frá Burma, en 48 manns særðust, sumir mjög hættulega.
Samkvæmt frásögnum sjón-
arvotta í Rangoon varð
sprengingin aðeins fáeinum
mínútum áður en Chun Doo-
Hwan, forseti Suður-Kóreu og
kona hans voru væntanleg til
minningarathafnar við svonefnt
píslarvottagrafhýsi f Rangoon,
sem er mikill helgireitur í
Burma. Er greinilegt, að árás-
inni var fyrst og fremst beint
gegn forsetahjónunum og að til-
viljun réð mestu um, að þau
sluppu lifandi. Hefur forsetinn
skellt allri skuld af þessum
hryðjuverkum á Norður-Kóreu-
menn.
Mikil ólga og spenna ríkir nú í
Suður-Kóreu í kjölfar þessa at-
burðar og hefur 600.000 manna
her landsins verið fyrirskipað að
vera í viðbragðsstöðu og lýst yfir
þjóðarsorg í landinu. Stjórnvöld
í Suður-Kóreu hafa hins vegar
skorað á almenning að sýna
stillingu, þar sem her og lögregla
séu þess megnug að tryggja ör-
yggi þjóðarinnar og halda uppi
röð og reglu í landinu.
Víst er, að mikill fjöldi fólks í
Suður-Kóreu er sömu skoðunar
og stjórnvöld þar og telur, að
Norður-Kóreumenn beri alla
ábyrgð á þessum hryðjuverkum.
Þeir síðarnefndu hafa hins vegar
látið, sem þeir hafi hvergi komið
þarna nærri.
Sprengingin í Burma átti sér
stað i upphafi ferðalags, sem
skipti mjög miklu máli fyrir
Chun forseta. Það átti að standa
í 18 daga og var áformað, að for-
setinn heimsækti Indland, Sri
Lanka, Ástralíu, Nýja-Sjáland
og Brunei. Eftir sprenginguna
hætti forsetinn strax við öll
frekari ferðalög og sneri rak-
leiðis heim.
Berst gegn spillingu
Chun Doo Hwan var kosinn
forseti Suður-Kóreu 27. ágúst
1980 og hefur því verið við völd í
rúm þrjú ár. Park Chung Hee,
sem var forseti á undan honum,
var forseti landsins í 18 ár. Hann
sýndi þjóðþinginu litla virðingu,
heldur lýsti yfir hernaðar-
ástandi og stjórnaði síðan að
meira eða minna leyti með til-
skipunum. Hinn 26. október 1979
var Park myrtur og Choi Kyu
Hah varð forseti. Hann leysti úr
haldi pólitíska fanga og hét
þjóðinni margs konar umbótum.
Valdaferill hans varð þó skamm-

ur, því að fljótlega kom til mik-
illa stúdentaóeirða í landinu,
sem mögnuðust svo, að lá við
uppreisnarástandi. Choi sagði
síðan af sér embætti 17. ágúst
1980 og Chun Doo Hwan var
kjörinn forseti í hans stað.
Á ýmsu hefur gengið þau þrjú
ár, sem Chun Doo Hwan hefur
verið forseti Suður-Kóreu. Hvert
fjármálahneykslið hefur rekið
annað í landinu, enda þótt upp-
haf þeirra og undirrót verði ekki
rakið til stjórnar Chuns, heldur
miklu frekar til stjórna fyrir-
rennara hans. Sjálfur hefur
hann sýnt þjóðþingi landsins
miklu meiri virðingu en Park
forseti á sínum tíma, en sá síðar-
nefndi virti þjóðþingið að mestu
að vettugi og viðurkenndi aðeins
örsjaldan, að sér hefðu orðið á
mistök á valdaferli sínum.
Chun hefur aftur á móti verið
ómyrkur í máli um, að fjármála-
spillling í landinu væri mikil og
að ekki mætti taka á henni með
neinum vettlingatökum. Þessi
spilling hefði ekki sízt þrifizt í
skjóli hins opinbera og á því yrði
að vinna bót. í þessu skyni og
jafnframt til þess að blása nýju
lífi í efnahag landsins, sem hefur
hrakað á undanförnum árum
vegna hinnar almennu efnahags-
kreppu í heiminum, þá hefur
Chun tekið þann kost að kalla til
menn, sem getið hafa sér gott
orð í einkarekstri og skipað þá í
áhrifastöður í stjórnsýslunni í
von um meiri sparnað og starfs-
virkni hjá því opinbera.
Framtíð Chuns sem forseta
hlýtur að verða mjög undir því
komin, hvernig honum tekst til á
þessu sviði. Hann hefur lagt
meiri áherzlu á að uppræta fjár-
málaspillinguna en á flest annað
og tekizt að sannfæra marga um
einlægan vilja sinn í því efni.
Hvort árangur næst er svo önn-
ur saga. Almennar þingkosn-
ingar eiga að fara fram í landinu
1985 og þar sem svo stuttur tími
er til stefnu, er allsendis óvíst,
að viðleitni Chuns hafi þá borið
þann árangur, sem hann og
stuðningsmenn hans vonast eftir
og kann að ráða úrslitum kosn-
inganna.
I utanríkismálum hefur Chun
forseti lagt kapp á nána sam-
vinnu við Bandaríkjamenn með
svipuðum hætti og fyrirrennarar
hans í embætti. Kóreu er sem
kunnugt er skipt í norður- og
suðurhluta og stjórna kommún-
istar norðurhlutanum. Oft hefur
verið mjög ófriðvænlegt milli
þessara tveggja ríkja og árekstr-
ar tíðir á landamærum þeirra,
allt frá því Kóreustyrjöldinni
lauk.
Efnahagsaðstoð frá Japan
Suður-Kóreumenn hafa þegið
mjög verulega efnahagsaðstoð á
undanförnum árum frá Japönum
og eru þeir síðarnefndu með því
að friðþægja fyrir hervirki sín í
landinu í síðari heimsstyrjöld-
inni og fyrir 35 ára nýlendu-
stjórn, sem hafði verið svo
harðneskjuleg, að seint mun
gróa um heilt með þessum þjóð-
um.
Þetta kom bezt í Ijós í fyrra, er
all sérstætt atvik varð til þess að
ýfa upp gömul sár og fá stjórn-
völd í Suður- og Norður-Kóreu
til þess að snúa bökum saman.
Þá var gefin út í Japan ný
kennslubók í sögu, þar sem varla
var minnzt á hervirki Japana í
Kóreu og Kína í heimsstyrjöld-
inni. Það þurfti ekki meira til.
Stjórnvöld í Suður- og Norður-
Kóreu brugðust mjög ókvæða við
og fordæmdu Japani harðlega.
Lýstu þau því yfir, að samskipti
þeirra við Japani myndu aldrei
komast í viðunandi horf, ef ekki
yrði gerð á þessu bót hið bráð-
asta. Kínversk stjórnvöld tóku í
sama streng og voru enn harð-
orðari í garð Japana, ef nokkuð
var. Þeir síðastnefndu sáu strax
sitt óvænna og gerðu nokkra
bragarbót.
Ekki er unnt að sjá fyrir á
þessu stigi, hvaða afleiðingar
ógnaratburðurinn í Burma á eft-
ir að hafa i för með sér. Víst er
þó, að sambúð kóresku ríkjanna
á enn eftir að versna, því að
Chun forseti og stjórn hans hafa
lýst því yfir, að stjórn Norður-
Kóreu beri alla ábyrgð á ódæð-
inu.
(Ileimildir: AHHorialed l'retw og
F*r llaMern Review.)
Magnús Sigurðsson er blaðamaður
rið MorgunhlaAiA og skriíar um
erlend máleíni.