Morgunblaðið - 25.11.1988, Blaðsíða 22
22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1988
Fjögur EFTA-ríki vilja ræða
um loftferðamál við EB
Genf. Frá Önnu Bjamadóttur, fréttaritara
FJÖGUR EFTA-ríkjanna, ísland,
Finnland, Austurríki og Sviss,
eru nú að undirbúa viðræður við
Evrópubandalagið um framtíð
Indverskar
brúðir myrt-
ar efheiman-
mundur er rýr
Nýju Delhí. Reuter.
1,786 eiginkonur voru
myrtar á síðasta ári í Ind-
landi, margar hveijar voru
brenndar á báli, af þeim sök-
um að þeim fylgdi ekki nægi-
legur heimanmundur, að mati
eiginmanna þeirra. Frá þessu
var skýrt á indverska þinginu
í gær.
Innanríkisráðherra Indlands,
P. Chidambaram, sagði að tíðni
morða af þessum sökum hefði
aukist um 36% frá árinu 1986
þegar 1,319 brúðir voru myrtar.
I mörgum tilfellum er steinolíu
hellt yfír brúðimar og þær síðan
brenndar lifandi.
Kvennasamtök f Indlandi
segja að opinberar tölur sýni
mun færri dauðsföll af þessum
völdum en raunverulega verða.
Morð sem tengja má rýrum
heimanmundi eru tíðust í Uttar
Pradesh-ríki í norðurhluta Ind-
lands þar sem hindúar eru í
meirihluta. 553 konur dóu þar í
fyrra en slík morð eru nánast
óþekkt í norðausturhluta lands-
ins þar sem mæðraveldi er við
lýði eða í Suður-Indlandi þar sem
menntun kvenna er á háu stigi.
Morgfunblaðsins.
loftferðamála í Evrópu. EB hef-
ur tekið ýmsar ákvarðanir sem
miða að samræmingu loftferða
innan bandalagsins og EFTA-
ríkin vilja kanna möguleika á
samstarfi um þessi mál. Svíþjóð
og Noregur, sem einnig eru í
EFTA, telja sig ekki þurfa að
taka þátt í viðræðum EFTA þar
sem þau eiga hagsmuna að gæta
með Dönum, sem eru í EB, vegna
eignaraðildar þessara þriggja
ríkja að SAS.
Þetta kom fram á blaðamanna-
fundi sem Georg Reisch, aðalfram-
kvæmdastjóri EFTA, hélt í vikunni.
Árlegur ráðherrafundur samtak-
anna í Genf verður haldinn í næstu
viku. Þar verður fjallað um ýmis
ný svið sem EFTA hefur í undirbún-
ingi eða hafíð viðræður við EB um.
Starf samtakanna felst nú fyrst og
fremst í því að samræma reglugerð-
ir aðildarríkja EFTA sem tengjast
viðskiptum svo að þau geti átt við-
ræður við EB sem ein heild og
tengst innri markaði þess.
Reisch, sem er Austurríkismaður,
sagði að Austurríki væri ekki á leið
úr EFTA í náinni framtíð. „Samn-
ingaviðræður Austurríkis og EB
munu taka langan tíma ef Aust-
urríkismenn fara fram á þær,“
sagði hann. „Austurríki mun taka
fullan þátt í starfi EFTA á meðan
á þeim stendur." Reisch sagði að
Franz Blankart, aðstoðarutanríkis-
viðskiptaráðherra Sviss, sem átti
fundi með íslenskum ráðamönnum
í vikunni, hefði lýst þessu best þeg-
ar hann sagði: „Samstarfið í EFTA
borgar sig fyrir öll aðildarríkin þótt
það sé af ólíkum ástæðum. Það
mun auðvelda þeim sem vilja ganga
í bandalagið að gera það og gera
Neita að hafa selt
*
Irönum varahluti
Dublin. Reuter.
BANDARÍSKA sjónvarpsstöðin CBS greindi frá því fyrir skömmu
að hún hefði heimildir bandarískra lögregluyfirvalda fyrir því að
verið væri að rannsaka hvort forráðamenn írska flugfélagsins Aer
Lingus væru sekir um að selja írönum varahluti í bandarískar C-130
flutningavélar fyrir tugi milljóna dollara.
Talsmenn Aer Lingus neituðu
þessum sakargiftum í gær og for-
stjóri flugfélagsins, Oisin 0. Sioc-
hru, sagði: „Við höfum ekki selt
neinum varahluti í C-130 flutninga-
vélar og við eigum ekki slíkar vélar
sjálfir."
Bannað hefur verið að selja írön-
um bandaríska flugvélavarahluti
Otrúleg mistök í Danmörku:
Austur-Þjóðverjar áttu
að reisa NATO-flugskýli
Kaupmaunahöfn. Daily Telegraph.
YFIRSTJÓRN danska fiughersins hefúr sér til skelfingar komist
að því að samið var við austur-þýskt fyrirtæki um að taka þátt
í byggingu varaflugskýla fyrir Atlantshafsbandalagið (NATO).
Mistökin voru uppgötvuð er tveir fulltrúar fyrirtækisins birtust
skyndilega á herflugvelli á Jótlandi í byijun nóvember.
Talið er að misskilningurinn uðu að safna nauðsynlegum upp-
hafi orðið með þeim hætti að ein-
hver hafi ruglað saman orðunum
„ostrigsk" (austurrískur) og „ost-
tysk“ (austur-þýskur) er verk-
takafyrirtækið VTK samdi við
undirverktaka en ekki er fyllilega
ljóst hvar leita ber sökudólgsins.
Er Austur-Þjóðveijarnir óku
inn á svæði Tirstrup-herflugvall-
arins á Jótlandi varð þar uppi
fótur og fít enda vörubíll þeirra
kyrfílega merktur austur-þýska
fyrirtækinu. Mennimir reyndust
hafa alla pappíra í lagi; þeir ætl-
lýsingum um smíði 71 sprengju-
helds flugskýlis er NATO hyggst
láta reisa og eru þau ætluð flug-
sveitum annarra NATO-ríkja sem
munu koma Dönum til hjálpar
verði landinu ógnað. Yfírmaður
flugstöðvarinnar sagði frétta-
mönnum að mennirnir tveir hefðu
vafalaust verið starfsmenn aust-
ur-þýsku leyniþjónustunnar.
Leyniþjónusta danska hersins
hefur beðið VTK og flugherinn
að tryggja að mistök af þessu
tagi komi ekki oftar fyrir.
hinum sem vilja það ekki kleift að
vera fyrir utan.“
Ráðherrafundurinn í Genf fjallar
um árangur sem hefur náðst síðan
á EFTA-fundinum í Tampere í
Finnlandi í sumar. Sérstök nefnd
sem var falið þar að kanna mögu-
leika á fríverslun með fisk, leggur
fram áfangaskýrslu en starfi henn-
ar á að vera lokið í vor. Samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins hefur
starfi nefndarinnar miðað hægt og
væntanlega munu Svíar fara fram
á skýrari fyrirmæli ráðherranna um
verksvið hennar í Genf.
Willy De Clercq, sem fer með
utanríkismál í framkvæmdastjóm
EB, lætur af störfum um áramótin.
Hann kemur til Genfar að kveðja
EFTA-ráðherrana í næstu viku og
á fund með þeim. Norðmenn taka
við forsæti samtakanna um áramót-
in og hafa boðað til forsætisráð-
herrafundar í Osló í mars. ísland
tekur við forsætinu næsta sumar.
Suður-Kórea:
Reuter
Chun Doo Hwan og eiginkona hans yfirgefa heimili sitt í Seoul á
miðvikudag á leið í sjálfskipaða útlegð í fjallahéruðum Suður-Kóreu.
í gær bað Chun þjóðina afsökunar á spillingu í stjórnartíð sinni.
Roh hyggst gefit Chun
Doo Hwa upp sakir
Fyrrum leiðtogi landsins biðst fyrirgefhingar og heldur til í Búddaklaustri
Seoul. Reuter.
BÚIST er við því að Roh Tae-woo, forseti Suður-Kóreu, ætli að
gefa Chun Doo Hwan, forvera sínum í embættinu, upp sakir eftir
iðrunarfulla afsökunarbeiðni hins síðarnefnda á miðvikudag. Roh
undirbýr nú uppstokkun í ríkisstjórninni og Lýðræðislega réttlætis-
flokknum. Að mati stjórnmálaskýrenda hyggst hann reka þá sem
tóku þátt í ógnarstjórn Chuns til að almenningur fallist frekar á
sakaruppgjöf forsetans fyrrverandi.
Chun Doo Hwan, leiðtogi Suður- Ilbo voru 44% aðspurðra sátt við
afsökunarbeiðni Chuns en 49%
fannst ekki nóg að gert. Á hinn
frá árinu 1979 þegar gíslar voru
teknir í bandaríska sendiráðinu í
Teheran. Samkvæmt heimildum
CSS-stöðvarinnar hagnaðist flugfé-
lagið óhemju mikið á þessum við-
skiptum. Verði flugfélagið kært og
það fundið sekt um að hafa selt
Irönum varahluti gæti það þurft að
greiða sekt upp á margar miiljónir
dollara.
Kóreu í átta ár, bað þjóðina afsök-
unar á hneykslanlegu framferði
sínu í valdatíð sinni í sjónvarps-
ávarpi á miðvikudag. Þess hafði
verið krafíst að hann yrði dreginn
fyrir rétt fyrir fjárdrátt og spillta
og harðneskjulega stjórn.
Chun, sem er 57 ára gamall, kom
fram í fyrsta skipti opinberlega
síðan hann lét af völdum í febrúar
síðastliðnum og virtist gráti nær.
Hann sagðist ætla að skila eignum
sínum, að verðmæti hundruða millj-
óna króna, til ríkisins og yfirgefa
höfuðborgina Seoul til að eyða
dijúgum tíma í iðrunarfullri ein-
angrun. Skömmu síðar ók hann
með eiginkonu sinni út úr borginni.
Búist er við því að fyrsta mánuðinn
að minnsta kosti dveljist hann í
klaustri Búddamunka í bænum Inje
í norðvestri.
Afsökunarbeiðni Chuns var í
stórum dráttum samin af ríkisstjórn
Rohs Tae-woos, eftirmanns Chuns.
Þrátt fyrir sjálfsásökunina sem birt-
ist í ræðunni og þá staðreynd að
Chun ætlar að skila eigum sínum
er ekki ljóst hvort stjórnarandstað-
an og róttækir námsmenn sætta sig
við þau málalok. Kim Dae-jung, sem
lengi var tákn lýðræðislegrar
stjómarandstöðu í landinu, sagðist
telja að afsökunarbeiðni Chuns
nægði alls ekki til að friða lands-
lýð. Hann sagði að flokkur sinn
myndi ekki krefjast þess að Chun
yrði handtekinn heldur yrði farið
fram á ítarlega rannsókn á spillingu
og ofbeldisverkum stjómar Chuns.
Chun náði völdum í byltingu hersins
árið 1979. Svartasti bletturinn á
valdatíð hans er grimmdarleg með-
ferð á uppþotsmönnum í bænum
Kwangju árið 1980 þar sem 200
óbreyttir borgarar voru drepnir.
Stjómarandstaðan féllst á það í gær
að fresta áætlaðri þingnefndar-
rannsókn á morðunum þangað til í
næstu viku.
Samkvæmt skoðanakönnun í
hinu útbreidda dagblaði Dong-A
bóginn vildu einungis 11% að Chun
yrði handtekinn og dreginn fyrir
rétt.
Námsmenn efndu til óeirða á
miðvikudag um það leyti sem Chun
og eiginkona hans yfírgáfu borgina.
Þeir vörpuðu bensínsprengjum að
lögreglu og báru borða með áletrun-
inni: „Við viljum engar afsakanir,
við viljum taka Chun og Roh af lífi!“
Sameinuðu þjóðirnar:
Fær Arafat ekki
vegabréfeáritun?
Sameinuðu þjóðunum. Reuter.
YASSER Árafat, leiðtogi PLO, Frelsisfylkingar Palestínumanna,
ætlar að ávarpa allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna 1. desember
næstkomandi en i Bandaríkjunum hefúr væntanleg koma hans til
landsins mælst misjafúlega fyrir. Hafði kunnur, bandarískur öld-
ungadeildarþingmaður á orði í gær, að hún gæti dregið dilk á eftir
sér fyrir samskipti Bandaríkjanna og Sameinuðu þjóðanna. 52 ríki
hafa nú viðurkennt sjálfstætt ríki Palestínumanna.
Zehdi Labib Terzi, fulltrúi PLO Víst þykir, að fái Arafat að koma
hjá SÞ, kvaðst í gær mundu sækja til Bandaríkjanna muni hann hvetja
í dag um vegabréfsáritun fyrir Ara-
fat í bandaríska sendiráðinu í Túnis-
borg og bætti við, að Bandaríkja-
stjóm væri skylt samkvæmt samn-
ingum við SÞ að hleypa fulltrúum
PLO-nefndarinnar inn í landið.
Christopher Dodd öldungadeild-
arþingmaður, sem sæti á í banda-
rísku sendinefndinni hjá SÞ, sagði
hins vegar, að koma Árafáts væri
hneyksli og gæti orðið til þess, að
þingið frestaði fjárframlögum til
samtakanna. Um síðustu mánaða-
mót skuldaði Bandaríkjastjórn SÞ
337 milljónir dollara í fastaframlög-
um og verulegt fé vegna friðargæsl-
unnar.
Háttsettur embættismaður hjá
SÞ sagði í gær við fréttamann Reut-
ers, að hann hefði það á tilfinning-
unni, að Arafat yrði neitað um að
koma til Bandaríkjanna. Þrátt fyrir
fyrmefndan samning, sem er frá
árinu 1947, hafa Bandaríkjamenn
ávallt áskilið sér rétt til að meina
þeim mönnum landvist, sem þeir
telja, að hætta geti stafað af. ísrael-
ar líta á PLO sem hryðjuverkasam-
tök og Bandaríkjastjórn vill engin
viðskipti eiga við samtökin.
til þess í ræðu sinni hjá SÞ, að
fleiri ríki viðurkenni sjálfstæðisyfir-
lýsingu Palestínumanna frá 15.
nóvember sl. en það hafa nú gert
52 ríki alls.
KuldiogkaMd
á Suður-Ítalíu
Róm. Reuter.
Óveiyulegar vetrarhörkur eru
nú á Suður-Ítalíu og fannfergi
víða svo mikið, að samgöngur
hafa gengið úr skorðum. Valda
þessu kaldir vindar norðan af
heimskauti og síðustu daga hefúr
verið frost um nær allt landið.
Lögreglan og bifreiðaeigendafé-
lög hafa hvatt bílstjóra til að nota
keðjur, meðal annars í Apúlíu og
Kalabríu, en þar hafa orðið margir
árekstrar og slys vegna hálku og
ófærðar. í fyrrinótt var 23 stiga
frost í Trepalle-þorpi í Alto Adige
eða Suður-Týról og hefur það aldr-
ei mælst meira á þessum árstíma.
Veðurfræðingar segja, að elris-
hundur muni ekki lina tökin fyrr
en að liðinni helgi.