Morgunblaðið - 03.11.1991, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBÉR 1991
c ii
Oliver North.
BLORABO
Oliver North segir í ný-
útkominni bók sinni,
„Under Fire - An Amer-
ican Story”, að Reagan
hafi vitað allt um
vopnasöluna til írans.
É6VU
eftir írisi Erlingsdóttur
„RONALD Reagan vissi allt,” segir North í viðtali við Los Angeles
Times. „Hann vissi að við vorum að selja vopn ólöglega til írans og
að hagnaðurinn af sölunni var notaður til vopnakaupa fyrir kontra-
skæruliðana í Nicaragua.” North segir þetta hafa verið gert með
vitneskju og vilja Reagans, sem reyndi án árangurs að fá þingið til
að samþykkja stuðning við skæruliðana í Nicaragua.
Bókin, sem kom út í síð-
ustu viku, var skrifuð
með mikilli leynd — að
hætti North. William
Novak, sem skrifað hef-
ur ævisögu Lee Iacocca,
Nancy Reagans og Sid-
ney Biddle Barrows
(„Mayflower Madam”),
flaug frá Boston til Washington,
venjulega á mánudögum og bókaði
sig inn á hótel nálægt Washington
Dulles-flugvellinum. North, sem
kallaði sig hr. Smith, kom á eftir
honum, lagði bílnum á bak við hótel-
ið og læddist inn bakdyramegin upp
á herbergi Novaks. Þeir tveir unnu
svo saman frá morgni til kvölds.
Árangurinn var handrit að bók sem
var leyndarmál þar til viku áður en
hún kom út. Leyndin var slík að
þegar félagarnir pöntuðu sér kvöld-
verð upp á herbergi, faldi North sig
inni á baðherberginu á meðan
þjónninn kom inn.
North segir í bókinni: „Ronald
Reagan vissi um og samþykkti
meirihlutann af þeim aðgerðum sem
áttu sér stað; hann vissi bæði um
sambönd við Irani sem og sambönd
við einkaaðila í þeim tilgangi að
afla kontraskæruliðunum f|'árhags-
legs stuðnings og fékk reglulega
skýrslu um þetta í smáatriðum.
Hann átti fundi með einkaaðilum
sem veittu skæruliðunum fé og svo
virðist sem hann hafí persónulega
beðið Fahd, konung Saudi-Arabíu,
um að tvöfalda framlag sitt. Eg tel
engan vafa leika á því að Reagah
var sagt að hagnaðurinn af vopna-
sölunni rynni til andspyrnunnar í
Nicaragua og hann var samþykkur
því. „Af öllu hjarta.”
North segir að þegar í árslok
1986 hafi „fólk náið forsetanum”
hvatt hann til að segja að Reagan
væri saklaus. „Ég var látinn taka
á mig sökina fyrir alla ríkisstjórn
Reagans,” segir North. „Enginn úr
ríkisstjórninni bað mig um að segja
sannleikann. Einu skilaboðin sem
ég fékk voru: „Ekki bendla forset-
ann við þetta.””
Hann segir að Ross Perot, millj-
ónamæringur í Texas og stuðnings-
maður Reagans, hafi haft samband
við lögfræðing sinn og beðið hann
að halda Reagan utan við málið.
Perot á að hafa sagt: „Af hverju
lætur Ollie svona, af hveiju fer
hann ekki bara til FBI og segir að
forsetinn hafi ekkert vitað? Ef hann
(North) fer í fangelsi, þá skal ég
sjá um fjölskyldu hans. Og ég myndi
með ánægju sjá honum fyrir vinnu
þgar hann kæmi út aftur.”
Eigin orð forsetans benda til þess
að hann hafi vitað allt, segir
North. 25. nóvember 1986, nokkr-
um klukkustundum eftir að Hvíta
húsið tilkynnti að North yrði yfir-
heyrður, segir hann Reagan hafa
hringt í sig. „Ollie,” á Reagan að
hafa sagt: „Þú verður að skilja að
ég vissi ekki neitt.”
„Hann hefði getað sagt: „Ollie,
af hveiju sagðirðu mér ekki frá því
hvað þið voruð að gera?” eða: „Ollie,
ég hafði ekki hugmynd um hvað
var á seyði,”” segir North. „En í
staðinn sagði hann: „Þú verður að
skilja að ég vissi ekki neitt.”” Það
sem forsetinn var kannski að segja
var: „Sko, Ollie, við vitum báðir
betur, en opinbera útgáfan af þessu
verður sú að ég vissi ekki neitt.
Viltu vera svo vænn að bera vitni
í samræmi við það.” Auðvitað er
mögulegt að Reagan hafi meint
nákvæmlega það sem hann sagði.
En á hinn bóginn var honum alltaf
sagt hvað hann átti að segja og
mér finnst ekki ólíklegt að Donald
Regan hafi velt vel og lengi fyrir
sér hvaða orð forsetinn ætti aö
nota.”
Ronald Reagan skrifaði í endur-
minningum sínum: „Við töluðum
við lögmenn Oliver North og John
Poindexter, sem vissu hvað hafði
gerst, og sögðum þeim að ég vildi
segja allan sannleikann og ekki
gera neitt til að veija mig.” North
segist hafa orðið undrandi þegar
hann las þetta og spurði lögfræð-
inga sína hvort þeir hefðu einhvern
tíma fengið þessi skilaboð frá Reag-
an. Þeir neituðu því. „Einu skilaboð-
in sem ég fékk,” segir North, „voru
þau að blanda forsetanum ekki í
málið.”
Time-tímaritið greinir frá því að
Ronald Reagan hafi verið á ferða-
lagi erlendis í sl. viku og ekki hafi
verið mögulegt að fá álit hans á
ásökunum Norths.
Morth segir einnig að William Cas-
ey, yfirmaður CIA á þessum
tíma, hafí vitað allt um aðgerðirnar
og að hann hafi aðstoðað sig við
að koma vopnum til skæruliðanna.
„Haustið 1983 kom Robert
McFarlane, öryggisráðgjafi Banda-
ríkjastjómar, til mín og báð mig
um lista af löndum sem mögulega
myndu styðja kontraskæriiliðana. í
mars 1984 sendi Bill Casey þau
skilaboð til McFarlane að hann,
Casey, væri sammála McF-arlane
um að leita til, annarra ei} ísraela
um stuðning. Eftir að hafa fengið'
skilaboðin frá Casey, kom Bob
(McFarlane) til mín og sagði: „Láttu
andspyrnuna opna bankareikning
erlendis svo að erlendir stuðnings-
menn geti lagt beint inn á hann.”
George Bush hlýtur einnig að
hafa vitað að eitthvað gruggugt var
á seyði, segir North. „Hann sá þús-
undir minnisblaða sem vörðuðu
vopnasöluna og hvemig hagnaðin-
um af henni var ráðstafað í smáat-
riðum. Hann sendi mér jafnvel
handskrifuð bréf og þakkaði mér
fyrir „sleitulausa vinnu í gíslamál-
inu og í málefnum Suður-Ameríku”.
Stuðningsmenn North hafa hvatt
hann til að bjóða sig fram til þing-
kosninga, annaðhvort í Virginíu,
þar sem hann býr, eða í Norður-
Karólínu, þar sem hann gegndi
herskyldu. North segir allt vera
óvíst um það. „Fyrst og fremst er
ég eiginmaður og faðir. Það eru
fimm atkvæði í fjölskyldunni og við
höfum ekki kosið ennþá.” En North
hefur nóg að sýsla. Hann rekur
r
Eg tel engan vafa
leika ó því að
Reagan var sagt
að hagnaðurinn
af vopnasölunni
rynni til andspyrn-
unnar í Nicaragua
og hann var sam-
þykkur því.
Ég var lótinn taka
á mig sökina fyrir
alla ríkisstjórn
Reagans. Enginn
úr ríkisstjórninni
bað mig um að
segja sannleik-
ann. Einu skila-
boðin sem ég
fékk voru: „Ekki
bendla forsetann
við þetta.”
með góðum árangri fyrirtæki sem
framleiðir skotheld öryggisvesti og
starfrækir góðgerðarsamtökin
„Freedom Alliance”, sem m.a sendu
bandarískum hermönnum i Persa-
flóastríðinu gjafir fyrir 2,7 milljónir
dollara. Pólitískur boðskapur
Norths er boðaður í fréttabréfí á
vegum- samtakanna, og útvarps-
hlustendur geta heyrt í North viku-
lega á yfír 300 bandarískum út-
varpsstöðvum.
North mun ferðast til 20 borga
innan Bandaríkjanna til að kynna
bók sína, sem hefur verið tekið
misjafnlega. Stuðningsmenn Reag-
ans kalla North svikara og klögu-
skjóðu. Sumir fjölmiðlar gleyma
hlutleysisskyldu sinni; stjórnendur
NBC „Today” þáttarins strikuðu
North út af gestalistanum og sögðu
að það væri ekkert fréttnæmt leng-
ur við hann.
FrétþfúheniPæru sammála um að
Nörth hafl upp á lítið nýtt að
bjóða og eiu ó’ánægðir með frammi-
stöðu hans á blaðamannafundum.
Ted Koppel var greinilega pirraður
á svörum Norths í „Nightline”,
þætti Koppels á ABC sl. þriðjudags-
kvöld. North svaraði ékki erfiðum
spumingum, breytti um umræðu-
efni og svaraði út í hött. Honum
gekk betur að slá um sig með eftir-
minnilegum setningum sem eru eins
og teknar út úr kvikmyndahandriti.
Dæmi: „Ég var reiðubúinn að deyja
fyrir Ronald Reagan.” Þögn. „Én
ég var ekki reiðubúinn að fara í
fangelsi fyrir hann.”
Ljóst er að ekki eru öll kurl kom-
in til grafar í Iran-kontra-málinu.
Það sem þegar er vitað hefur ekki
verið gert opinbert, t.d. að afskipti
Hvíta hússins hófust ekki árið 1985
heldur árið 1980, þegar kosninga-
hópur Reagans og Bush á að hafa
samið við Irani um að halda gíslun-
um í prísund þar fram yfir forseta-
kosningarnar til að tryggja ósigur
Carters. Flestir bandarískir fjöl-
miðlar meðhöndla upplýsingar um
þetta mál eins og sjóðheitar kartöfl-
ur — þeir þora ekki að snerta á
þeim.
(Heimildir: Los Angeles Times, „Under Fire”
e. Oliver North, Time Magazine, „Nightline”
með Ted Koppel, 22. okt. 1991.)