Morgunblaðið - 21.11.1991, Blaðsíða 24

24
----------- —--------------------- ----------------------------- ^
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. NOVEMBER 1991
A
Alit sérfróðra manna á utanríkisráðherraskiptunum í Sovétríkjunum:
Rökrétt að leita til Shevard-
nadze úr því Pankín brást
Líklegastur til að tryggja stuðning Vesturlanda við Sovétríkin
■ WASHINGTON - Séra
Jesse Jackson segist trúa því að
bandarísk stjórnvöld hafi staðið
fyrir samsæri um að myrða blökku-
mannaleiðtogann og mannréttind-
afrömuðinn Martin Luther King
árið 1968. Jackson, sem hefur tvi-
svar tekið þátt í forkosningum
demókrata fyrir forsetakosningar
í Bandaríkjunum, hvatti til þess
að skipaður yrði óháður saksókn-
ari til að rannsaka málið. Jackson
lætur svo um mælt í formála sem
hann ritar að sjálfsævisögu James
Earl Ray, sem lýsti sig sekan um
morðið árið 1969 og afplánar 99
ára fangelsisdóm. í bókinni, sem
heitir „Hver myrti Martin Luther
King?” og kemur út á mánudag,
segir Ray, að hann hafi ekki verið
banamaður Kings. Jackson segir
að enginn hugsandi maður, sem
farið hafi yfir sönnunargögnin í
málinu, geti tekið trúanlegt, _að
Ray hafi verið einn að verki. „Ég
hef alltaf verið þeirrar skoðunar
að um samsæri hafi verið að ræða
og stjórnvöld hafi átt aðild að þvi,”
segir Jackson.
■ VARSJÁ - Skýrt var frá því
í gær að jafnvirði rúmlega 11 millj-
óna dala (640 milljóna ÍSK) hefði
verið tekið af bankareikningum
pólska kommúnistaflokksins fyrr-
verandi áður en ríkið ætlaði að
gera þá upptæka. Blaðið sagði að
Sósíalískt lýðræði lýðveldisins
Póllands (SDRP), flokkurinn sem
tók við af gamla kommúnista-
flokknum, hefði notað peningana
en því vísa frammámenn hans á
bug.
MÍKHAÍL Gorbatsjov, forseti
Sovétríkjanna, leitaði til Edú-
ards Shevardnadze þegar í ljós
kom að Borís Pankín var ekki
starfi utanríkisráðherra vax-
inn. Það gerði forsetinn m.a.
vegna vinsælda Shevardnadzes
erlendis en víða um heim nýtur
hann mikiliar virðingar. Hann
mun því fyrst og fremst eiga
að tryggja stuðning Vestur-
landa við að halda Sovétríkjun-
um saman. Þetta er mat tveggja
manna, sérfróðra um Sovétrík-
in, sem Morgunblaðið sneri sér
til í gær.
„Gorbatsjov er að reyna að
styrkja stöðu sína. Hann hefur
misst fótfestuna meðal almenn-
ings. Styrkur Gorbatsjovs kemur
að utan. Hann nýtur einskis stuðn-
ings heima fyrir. Shevaradnadze
nýtur þar meiri stuðnings. Hann
studdi Borís Jeltsín á meðan valda-
ránið stóð yfir. Það hjálpar honum.
En það gleymist ekki að hann átti
sæti í stjórnmálaráðinu og var
hershöfðingi í KGB,” segir Vladím-
ír Búkovskíj, sem var á árum áður
einn kunnasti andófsmaður Sovét-
ríkjanna en býr nú í Englandi.
„Shevardnadze er vinsæll erlendis.
Núna verður hann að treysta á
sambönd sín á Vesturlöndum.
Hann hefur ekki flokkinn lengur á
bak við sig, hann er ekki til,” seg-
ir Búkovskíj.
„Þegar Shevardnadze var utan-
ríkisráðherra var hann vinsæll um
allan heim,” segir Míkhaíl Vosl-
enskíj, prófessor í Bonn og kunnur
Sovétfræðingur. „Siðferðileg áhrif
afsagnar hans á sínum tíma voru
mikil. Hann sá fyrir hættuna á
einræði. Og sú spásögn átti eftir
að rætast. Shevardnadze býr yfir
mikilli reynslu og hann náði mikl-
um árangri í embætti. Hann er í
miklum metum meðal stjórnmála-
manna víða um heim. Borís Pank-
Vladímír Búkovskíj
ín var augljóslega ekki starfi sinu
vaxinn. Hann fékk starfið sem við-
urkenningu fyrir að hann var eini
sendiherrann í útlöndum sem lýsti
ótvírætt yfir andstöðu sinni við
valdaræningjana á meðan valda-
ránið stóð yfir. Það er mikill mun-
ur á starfi sendiherra í Prag og
embætti utanríkisráðherra Sovét-
ríkjanna. Hvað gerði Pankín í hinni
erfiðu stöðu Sovétríkjanna? Ekki
neitt. Hann hefði átt að ferðast til
útlanda, tala við starfssystkin sín
og sannfæra menn um að Sovétrík-
in þyrftu hjálp tafarlaust því ann-
ars biystu á miklar hörmungar.
Og að Vesturlönd myndu sjálf
verða fyrir barðinu á félagslegu
umróti í Sovétríkjunum. En hann
gerði ekkert. Áður en hann varð
sendiherra í Svíþjóð og síðar
Tékkóslóvakíu var hann yfirmaður
höfundarréttarskrifstofu í Moskvu.
Hann hafði því litla reynslu af
Míkhaíl Voslenskíj
störfum diplómata. Það að hann
skuli nú verða sendihen'a í London
er í raun mikil stöðuhækkun miðað
við sendiherraembættið í Prag.
Sovétríkin þurfa ekki milljarða
Spumingin var augljóslega sú
hver gæti tekið við af Pankín og
rökrétta svarið var: Shevardnadze.
Það verður verkefni hans að
tryggja stuðning Vesturlanda við
Sovétríkin sem nú ramba á barmi
gjaldþrots. Sovétríkin þurfa ekki á
milljörðum að halda. Peningar
lenda í höndunum á kerfinu, hern-
um, leyniþjónustunni. Fólkið þarf
matvæli. Því miður óttast ég að
Shevardnadze takist að fá pen-
ingaaðstoð. Miðað við sálræna
stöðu Sovétríkjanna þá var það
skynsamleg lausn að kveðja hann
til starfa á ný.
Einn aðalkostur Shevardnadze
er hversu vel honum tekst að setja

bleiur passa besl
Vegna þess aó Libero bleiur eru T laga
og þær einu með teygju að aftan og
réttu buxnalogi
(PiLpftfy bleiur eru óbleiktar
og ofnæmisprófaóar
NÝn
Þær fóst nú einnig í stærðinni Maxi Plus
10-20 kg. Góð sem næturbleia
Kaupsel hf.
Heildverslun, sími 27770.