Morgunblaðið - 24.05.1998, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 24. MAÍ 1998 27
A. BARBEDO de Magalhaes, verkfræðingur, prófessor í Oporto og
Roque Rodrigues, sálfræðingur, sendiherra austurtímorísku and-
spyrnunnar í Angola og form. hennar í Portúgal. Þessir tveir menn
sátu saman í fræðslu- og menningarnefnd Austur Tímors 1974 - 75.
Allir félagar þeirra úr nefndinni sem ekki flúðu land hafa verið
drepnir, einnig fulltrúar APODETI, stuðningsflokks Indónesa, eftir
að hafa gagnrýnt meðferðina á löndum sínum eftir innrásina.
JOSE Ramos Horta á skrifstofu sinni í Lissabon
þar með yrði þeim bjargað frá
kommúnisma, sem þeir töldu
FRETELIN hallast að. En þeir
voru fijótir að skipta um skoðun
þegar þeir sáu aðfarir björgunar-
liðsins, sem engu eirði og engan og
ekkert virti.“
Frelsi Xanana - frelsi A-Tímor.
Hverjar skyldu svo horfúrnar
vera fyrir A-Tímora? Eru vonir
þeirra um sjálfstæði raunhæfar?
Hvað gera þjóðir heims sem ekki eru
háðar hagsmunatengslum við Indó-
nesíu, hvað getur þjóð eins og ís-
lendingar gert? Hvað geta einstak-
lingar gert? Um þessar spumingar
mætti skrifa langt mál, en hér verð-
ur aðeins tæpt á fáeinum atriðum.
Um árabil hafa staðið yfir á veg-
um Sameinuðu þjóðanna og undir
forystu sérstaks fulltrúa fram-
kvæmdastjóra þeirra viðræður
Portúgala og Indónesa um framtíð
A-Tímora. (Séð frá sjónarhóli S.Þ.
er A-Tímor strangt til tekið ennþá
undir yfirráðum Portúgala, þar sem
yfírlýst sjálfstæði landsins 1975
hafði ekki hlotið viðurkenningu að
alþjóðalögum). Þessar viðræður
hafa engu skilað enn sem komið er,
hvorki gengið né rekið að því er
Ramos Horta upplýsti, þar sem
Indónesar hafa í engu hvikað frá
fyrri afstöðu. Hann sagði þó mikils-
vert að Kofi Annan, framkvæmd-
stjóri SÞ, fylgdist vel með málum
A-Tímors og hefði lagt sig allan
fram um að fá einhverju um þokað.
Hugsanlega kann það sem nú er að
gerast í Indónesíu að hafa einhver
áhrif á afstöðu iðnríkjanna, ekki síst
ef almenningur í löndum þeirra
gerði um það kröfur. í þeim efnum
geta einstaklingar og frjáls félaga-
samtök þeirra e.t.v. haft áhrif.
Viðmælendur mínir virtust sann-
fæðir um að sú stund ætti eftir að
renna upp, að A-Tímor skipaði sveit
sjálfstæðra smáríkja í heiminum, en
málið yrði að leysa pólitískt, -
reynslan sýndi að það yrði aldrei
gert með hervaldi. Þeir fullyrða -
og það hef ég séð staðfest í ýmsum
greinum sérfræðinga - að A-Tímor
gæti staðið á eigin fótum efnahags-
lega andstætt því sem Indónesar
hafa haldið fram. Því er sjálfstæðis-
baráttunni haldið áfram af fullum
krafti og fundahöld hafin til endur-
skipulagningar, sem miðar að ein-
ingu andspyrnuhreyfingarinnar,
bæði meðal útlaga og heimamanna,
en aðstæður hinna síðamefndu er
erfiðar, þar sem trauðla geta komið
saman þrír menn til fundar innan
A- Tímor án íhlutunar og afskipta
Indónesa, að því er Rodrigues
sagði.
Sem íyrr sagði var í lok aprfl sl.
samþykkt ítarleg „Frelsisskrá“ íyr-
ir A-Tímor þar sem m.a. kemur
fram hvemig þeir vilja, að þjóðfélag
þeirra verði í framtíðinni að fengnu
sjálfstæði. Einnig var þar skipað 21
manns „Þjóðarráð" sem heyrir
beint undir Xanana. Hafin er skrán-
ing allra a-tímorískra útlaga í
Astralíu og Portúgal með það fyrir
augum að stofna svæðisbundin sam-
tök, sem á næstu mánuðum eiga að
fjalla um Frelsisskrána og áður
fram komnar friðartillögur
A-Tímora og velja síðan fulltrúa til
sérstaks fulltrúaþings, grasrót-
arþings, sem fyrirhugað er í desem-
ber nk. Jafnframt er svo unnið að
því öllum ámm að fá Xanana leyst-
an úr haldi.
Og hér var það sem viðmælendur
mínir sáu fyrir sér, að aðstoð gæti
komið til. Roque Rodrigues ræddi
sérstaklega og þakkaði stuðning ís-
lendinga við málstað A-Tímora eins
og Ramos Horta gerði í heimsókn
sinni í fyrra. Hann benti á, að ís-
land hefði gegnt mikilvægu hlut-
verki í friðarferlinu milli stórveld-
anna með því að halda leiðtogafund
þeirra Reagans og Gorbatchevs
1986 og því skipti rödd Islands máli.
Hann kvaðst hafa tvær hugmyndir,
ef íslendingar vildu eitthvað frekar
gera til stuðnings sjálfstæði A-
Tímors; annarsvegar að sendinefnd
íslenskra þingmanna færi til Indó-
nesíu og sækti Xanana heim í fang-
elsið þar sem hann dvelur til þess
að þeir mættu sjá og heyra hversu
óvenjulegur og einstakur maður
hann væri; hinsvegar að ríldsstjórn
íslands skrifaði framkvæmdastjóra
Sameinuðu þjóðanna og hvetti til
þess að aukin áhersla væri lögð á að
fá Xanana lausan úr fangelsi.
„Lausn mála A-Tímora felur í sér
og felst í frelsun Xanana, þetta
verður að haldast í hendur rétt eins
og frelsun Mandela og frelsi
blökkumanna í Suður-Afríku," sagði
Roque Rodrigues að lokum.
Höfundur er lögfræðingur og fyrr-
verandi stjórnarformaður Mann-
réttindaskrifstofu fsiands og
Hjálparstofnunar kirkjunnar.
j&Útihurðir]
1 gluggar
05678 100
Fax 567 9080
Bíldshöfða 18
Afmœlisþakkir
Sendi öllum þeim sem sýndu mér vinar- og
hlýhug á 90 ára afmælinu mínu þann 15.maí.
Mínar bestu þakkir fyrir blóm, gjafir og
skeytin frá ykkur öllum.
Guð blessi ykkur öll.
Soffía Jónsdóttir.
www.mbl.is
Dek\Topp
FYRIR BYGGINGARIÐNAÐ
• Epoxy inndælingarefni
• Epoxy rakagrunnur
• Epoxy steypulím
• Steypuþekja

Smlðjuvegur 72,200 Kópavogur
Sími: 564 1740, Fax: 554 1769
nú <jefsl tækifæri til ad kynnast töfrandi fjölbreyttri
mafar^erð Malasíubúa, því veifin^ahúsið sjanqdiæ brður
upp d <prnile<ja rétti frd Malasíu. Malasíubúar la<ja
sterkan o<j mildan mat, allt eftir óskum huers o<^ eins.
Malasíumatseöill:
I SOTO AYAM kjúklin<jasúpa — chicken soup
B SOTO TOM YOM súrsterk súpa — not s sour soup
3 MIE CjORENCj steiktar núðlur m/kjúkling-i og rækjum -
rried noodles w/chicken s praums
4 MIE KUEY TEOW steiktar núðlur m/rækjum og nautakjöti —
rried indonesian noodles w/prawns a beef kr. I.080
5 SOTONQ SAMBAL smokkfiskur í sambal —
stir-fried squid w/sambal kr. I.l8o
6 IKAN BALI pönnusteiktur fiskur með chilli o<j ^rænmeti —
pan-fried fish w/chilli and ue<jetables kr. I.280
"7 SAYUR LODEH svínakjöt m/«jrænmeti — pork w/ue<jetables
kr. 380
kr. 380
kr. 980
Malasíutilbod:
lítið hlaðborð ó borðið fyrirtuo eða fleiri
I SUpA DA^SINS - soup of the day
a SATAY BABI suínakjöt d pinna — pork satay
3 IKAN MANIS súrsætur fiskur — sweet s sour fish
4 AYAM QORENQ njúklin^ur í ostrusósu (sterk) —
chicken w/oyster sause (hot)
5 DACjlNCj KAMBINQ LambakarrÝ — stir-fried lamb w/curry
6 RENDANQ DAQINQ Nautakjöt með ^rænmeti — _
stir-fried beef w/ ue^etobles OqHS
7 KAfri, te eða ís — coffee, tee or ice-cream
Allt 4 oðeins
kr, I.59O
Lau^ave^ia8b 0
uorðapantanir í síma 551 6513