Alþýðublaðið - 24.08.1963, Blaðsíða 8

Ilj|j SAMKVÆMT síðustu Gallup-
::::: skoSanakönnuninni í Bandaríkj-
::::: unum nýtur engin stjórnmálamað-
inS ur eins mikils stuðnings meðal
IIIH repúblíkana sem forsetaefni
::j:: flokksins í kosningunum á nœst
jjjj: ári og Barry Goldwater, öldunga-
::::: deildarþingmaður frá Arizona.
f:;y Ýmsir telja, að ef Goldwater
lílll verði í framboði fyrir repúblík-
jjjjj ana, kunni hann að vinna öll suð-
Hjjj urríkin af Kennedy og auk þess
jjjjj nokkuð af ríkjunum í Klettafjöll-
j:::: um og m ið v cis j XLV-iþ'kj un;u m. Ef
yllj trúa má niðurstöðum Gallup-skoð-
::jj; unarinnar mun(di Goldwater fá
jjjjj 54% greiddra atkvæða í suðurríkj
jjjjj unum en Kennedy aðeins 39% ef
::::: kosningarnar íæru fram nú.
Suðurríkin hafa verið eitt 'nóf-
::::: uðvígi Demókrataflokksins un
•»S 100 ára skeið. Repúblíkönum tóicst
jjjjj að vísu að vinna fimm suðurríki
jjjjí 1952 og aftur árið 1956, en þetta
jjjjj var þakkað persónulegum vinsæid-
:::g um Eisenhowers Hins vegar þótti
III:: demókrötum þetta svo uggvæn-
jjjy leg þróun, að Lyndon Johnson frá
jjis: Texas var boðinn fram sem vara-
jjllj forsetaefni 1960. Þetta hafði það
jjjjj að verkum, að sjö suðurríkjanna
::!!! af ellefu fylgdu Kennedy.
jjjjj
★ VINSTRI OG HÆGRI
Barry Goldwáter er íhaldsmað-
::::: ur, og sagt er að fylgi þeirra
II!!! haldist ekki í langan tíma. En ef
jjjjj hann verður forsetaefni mundi
jjjjj það leiða til þess, að flokkaskipt-
jjjjj ingin breyttist smám saman.
j:j:: Meiri munur yrði á stefnu repú-
:::!! blíkana og demókrata og greini-
jjjjj legri skipting milli vinstri og
jjjjj hægri í bandarískum stjórnmal-
jjjjj um. Repúblíkanar yrðu hægri
::::■ flokkurinn og demókratar vinstri
H": flokkurinn.
Síðan 1959 hefur bilið milli
jjjjj hins íhaldssama og hins frjáls-
jjjjj lynda arms Repúblíkanaflokksins
::::: aukizt til muna. Barry Goldwater
lllll og íhaldsmennirnir, sem hann
!!!!! styðja, ógna flokksforystunni, sem
jjjjj Rockeífeller ríkisstjóri er fyrir.
. jjj:: Rockefeller er frjálslyndur í ckoð-
||||| unum og alþjóðahyggjumaður.
!!!!: Á- síðari tímum hafa frjálslynd-
II!!! ari menn í flokknum venjuiega
jjjjj borið hina íhaldssamari ofurliði.
jjjjj Frjálslyndari mennirnir eru að-
::k; allega frá austurríkjunum, en i-
!!!!! haldsmennirnir frá miðvestur-
jjjjj ríkjunum.
jjjjj Stuðningsmenn Goldwaters
jjjjj halda því fram, að repúblíkanar
jjjj: eigi að leggja höfuðáherzlu á að
!!::! vinna í suðurríkjunum, miðvestur-
jjj:j ríkjunum og vestustu ríkjunum,
::::: en láta austurríkin fara lönd og
BARRY GOLDWATER
— vill harða stefnu
Margir eru þeirrar skoðunar
að þótt nú blási byrlega fyrir
Goldwater muni hann ekki verða
; tílnefndu.r forsetaefni. Á það er
bent, að mil’i kosninga beri mest
á áhugamönnum meðal repúblik-
ana sem venjulega eru íhaldssaru-
ir. Þegar kosningar nálgist komi
: atvinmi-stjórnmálamennirnir til
sögunnar og þeir hugsi síður um
| stefnuskráratriði en það, hver iík
j legur sé til að ná mestu fylgi.
| Til þessa hefur almennt verið
álitið að frambjóðendur yrðu rð
hljóta fylgi þess fólks, sem er mitt
á milli hægri og vinstri í stjórn-
málum, til þess að sigra í kosn-
ingunum, enda er flest atkvæði
þar að finna. Sagt er, að atvinnu-
stjórnmálamennirnir vilji ekki, að
Goldwater verði tiln. forsetaefni
nema því aðeins að þeir komist
að raun um það, að þessi regla
gildi ekki lengur.
leið. Flokkurinn ,skuli skírskota
::j;j til íhaldsmanna og einkum demó-
jj::: krata í suðurríkjunum, sem etu
jíjjj andvígir Kennedy í kynþáttamál-
j:j:j um. Repúblíkanar þeir, sem þurfa
jjjjj á atkvæðum frjálslyndra að balda
::::: til þess að ná kjöri, eru skiljan-
H!!! lcga lítt hrifnir af þessu.
★ ROCKEFELLER A
UNDANHALDI
Eitt atriði, sem hefur stuðlað
að velgengni Goldwaters er það,
að skæðasti keppinautur hans,
Nelson Rockefeller, hefur misst
mikið fylgi vegna skilnaðir við
konu sína. En hugsanlegt er íalið,
að hann muni ná sér aftur á strik
og standa betur að vígi í viður-
eigninni við Goldwater á næsta
ári.
Rockefeller er eini repúblíkan-
inn, sem Kennedy gæti sigrað í
suðurríkjunum nú, samkvæmt
Gallup-könnuninni (44% gegn
39%). Goldwater væri auðvitað
sterkasti frambjóðandi repúbiík-
ana þar vegna þess að hann heid-
ur því fram, að sambandsstjórnin
eigi ekki að ógilda lögin í suðu-'-
ríkjunum.
Rockefeller hefur ákveðið að
reyna að ná kjöri sem forsecaefni
og berjast um tignina í prófkosn-
ingunum í New Hampshire, Ohio
og Wisconsin á næsta ári. Gold-
water hefur einnig ákveðið að
taka þátt í prófkosningunum í Wis
consin.
Fyrstu prófkosningarnar verða
í New Hampshire. Samkvæmt at-
hugun, sem gerð hefur verið, hef-
un Rockefeller góða möguleiika
þar, enda þótt repúblíkanar í New
Hampshire hafi haft orð fyrir í-
haldssemi. En fylgismenn Gold-
waters eru vongóðir, því að óform
leg skoðanakönnun í ríkinu sýn-
ir, að Rockefeller er ekki sigur-
stranglegur, m.a. vegna skilnaðar-
ins og einnig vegna hinna auknu
vinsælda Goldwaters meðal repú-
blíkana og óháðra kjósenda, sem
nú hafa komið í ljós í Gallup-skoð
anakönnuninni.
Ef Rockefeller ynni sigur í New
Hampshire stæði hann vel að vígi
í Kaliforníu, þar sem hann hefur
öflugan stunðningsmann, Thomas
H. Kuchel, öldungar'ieilda/rþing-
mann. Kuchel er foringi frjáls-
lyndra repúblíkana í ríkinu og er
eintf eginu atadstæðingur Gold-
waters. Hins vegar er talið, að
lítið mundi þýða fyrir Rockeieller
að heyja baráttu í Kaliforníu ef
hann biði ósigur í New Hampshire
★ HÖRÐ BARÁTTA
Allt bendir til þess, að fram-
undan sé hörð barátta milli þeirra
Goldwaters og Rockefellers um
forsetaefnistignina, er kunni að
leiða til sjálfheldu á flokksþingi
repúblíkana næsta sumar eins og
svo oft áður. Talið er, að Rocke-
feller muni taka þátt í baráttunni
um forsetaefnistignina unz hann
fer með sigur af hólmi eða unz
hann kemst að þeirri niðurstöðu,
að hann hafi enga möguleika til
þess að vinna.
En ef alger sjálfhelda verður,
verður að finna einhvern annan
frambjóðanda til málamiðlunar
í því sambandi eru einkum nefnd-
ir þeir Morton öldungardeildar-
þingmaður frá Kentucky og rík-
isstjórarnir Scranton frá Pennsyl-
vaníu, Romney frá Miehigan og
Hatfield frá Oregon.
Af þessum mönnum er Romney
talinn standa einna bezt að vígi.
Samkvæmt Gallup-skoðanakönn-
uninni mundi þessi lítt þekkti
„bílaauðjöfur" fá 47% atkvæða
í suðurríkjunum samanborið við
40% sem Kennedy mundi fá (13%
eru óákveðnir). Skýringin á vin-
sældum Romneys í suðurríkjun-
um er sögð sú, að hann er mor-
í brúðkaupsferð Rockefellers og nýju eiginkonunnar hans var
þessi mynd t,ekin. Giftingin og skilnaður Rockefellers við fyrri konu
sína hefur valdið því, að hann hefur tapað miklu fylgi.
mónatrúar. Suðurríkjamenn virð-
ast halda, að gert sé ráð fyrir að-
skilnaði kynþáttanna í mormóna-
trúnni.
Sumir eru þeirrar skoðunar, að
hvorki Romney, Scranton, Morton
yrðu fyrir valinu ef baráttá þeirra
Goldwaterg og Rockefellers lykt-
aði með algerri sjálfheldu — held
ur Richard Nixon, fv. varaforseti.
Hann er nýkominn úr ferð um
Evrópu, þar sem þjóhöfðingjar
þ.á.m. páfinn, Tito marskálkur
og de Gaulle hershöfðingi, tóku
honum eins og fyrrverandi forseta
eða væntanlegum forseta.
Nixon hefur harðlega neitað því
að hann muni sækjast eftir forseta
tigninni, en ákvörðun hans Sann
að breytast.
★ ANDUÐ Á KENNEDY
Ein helzta ástæðan fyrir vinsæld
um Goldwaters er andúð suður-
ríkjanna á Kennedy vegna stuðn-
ings forsetans við kröfur blökku-
manna og lagafrumvarp hans um
borgararéttindi til lianda blökku-
mönnum eins og áður var vikið að.
Síðasta skoðanakönnunin gefur til
kynna, að uppreisn negranna og
sambandslögin um borgararéttindi
muni bera hæst í forsetakosning
unum á næsta ári.
Kennedy hefur sjálfur gert sér
grein fyrir þessu, en samvizka
hans hefur orðið pólitískri eðlis-
hvöt hans yfirsterkari. Einnig er
talið mjög sennilegt, að andúð
hvítra kjósenda í suðurríkjunum
muni réna fyrir næsta haust.
Kennedy vonast ennfremur til
þess. að bæta upp það, sem hann
kunni að tapa í suðurríkjunum, í
iðnaðanríkjunum miklu í norð-
austri og miðvestri. En að auki
yrði hann að sigra í Kaliforníu og
vinna á í vígjum repúblíkana í
vestur- og miðvestur-ríkjunum.
★ HORÐ STÉFNA
Þær tilfinningar, sem Goldwat-
er skírskotar til, eru venjulega
bældar niður þegar dregur að
kosningum, að sögn fréttaritara.
Goldwater er málsvari harðvit-
ugrar ^tefnu í utanríkismálum.
Hann vill slíta stjórnmáLaíiam-
bandi við Rússa og segja þeim,
að þeir hafi ekkert erindi í Berlín
Hann er andvígur Moskvu-samn-
ingnum um stöðvun kjarnorkutil-,
rauna og hlynntur því, að innrás
verði gerð á Kúbu. Hann vill að
aðstoð við ríki, sem ekki eru bein
línis vinsamleg USA, verði hætt.
í -innanríkismálum hvetur hann
til sem minnstra afskipta sam-
bandsstjórnarinnar í Washington.
Hann vill afnám núverandi skatta-
kerfis og minnka útgjöld sambands
stjórnarinnar um 10% á ári unz
þau hverfa alveg. Hann segir á-
stæðuna til atvinnuleysásins í
8 24. ágúst 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ