Alþýðublaðið - 26.01.1967, Blaðsíða 8

Á tuttugsta öldin skilið þaö nafn,
sem sumir hafa gefið henni ?
Tuttugasta öldjn hefur alloft
verið nefnd ,,Öldin blóðuga“ og
ef til vill er ekki fjarri lagi, að
það sé réttnefni. Fyrst og fremst
er þessi nafngift að sjálfsögðu til
komin vegna tveggja heimsstyrj
alda, sem kostuðu milljónir manna
lífið og bökuðu milljónum óbœri
legt tjón og þjáningar. Samanbor
ið við þessar tvær heimsstyrjald
ir, eru styrjaldir fyrri alda hrein
ir smámunir. í>að verður að teljast
hálfkaldranaleg staðreynd að ekki
sé meira sagt, að eftir því sem
tæknikunnátta mannsins og vísinda
leg þekking hefur vaxið, þá virð
ist valdagræðgi og grimmd hafa
vaxið í sömu hlutföllum, ef ekki
örar.
Friðsamleg sambúð þjóða og
þjóðabrota ætti að vera auðveld
ari í dag en nokkru sinni fyrr, en
samt segja staðreyndimar okkur
allt annað. Það kann að vera,
að við séum ef til vill ekkert verri
en forfeður okkar, en við erum
langt frá því að vera nokkuð betri
þótt við séum nokkrum sinnum fjöl
mennari. Auðvitað vonum við öll
að skynsemin verði látin ráða í
þeim deilum, sem nú eru uppi
en flestir eru þó víst sammála um
að miðað við reynsluna það sem
af er þessari öld þá er ekki sér
lega mikil 'ástæða til bjartsýni.
FALLNIR
LEIÐTOGAR.
Það er ekki aðeins að blóðug á-
tök á þessari öld hafa kostað millj
ónir almennra borgara líf og limi
Leiðtogar þjóða liafa einnig orðið
fyrir barðinu á aldarandanum,
sem ríkjandi 'hefur verið á tutt
ugustu öldinni. Sumir þessara
manna hafa fallið í styrjöldum aðr
ir skömmu eftir styrjaldir í átök
um, sem styrjaldirnar sköpuðu
beint eða óbeint. Enn aðrir hafa
fallið fyrir morðingjahendi og
nokkrir hafa framið sjálfsmorð.
Það hefur sannarlega ekki verið
ástæða til að syrgja þá alla jafnt,
þótt svo auðvitað geti aldrei ver
ið ástæða til að réttlæta morð.
Engu að síður hefur oft ríkt sorg
að segja má um heim allan vegna
pólitískra ofstækismorða. í því
sambandi þarf ekki annað en nefna
nöfn Ghandis, Folke Bernadotte
og Kennedys. Morð Kennedys for
seta Bandaríkjanna, er öllum enn
í fersku minni og raunar eru um
ræður um það enn í fullum gangi
því ekki eru allir jafntrúaðir á
hina opinberu skýringu, sem sett
hefur verið fram á því hver til
drög þess hörmulega atburðar
voru. En yfir allt fyrnist um síð
ir. Nú er til dæmis talsvert far
ið að fyrnast yfir það þegar Folke
Bernadotte var myrtur, en fregn
in um það kom eins og reiðarslag
yfir mannkynið, ef til vill engu
minna reiðarslag, en fregnin um
morð Kennedys á sínum tíma. Þær
upplýsingar, sem hér fara >á eftir
eru þýddar og endursagðar úr
danska blaðinu Aktuelt, sem und
anfarið hefur birt greinaflokk um
pólitísk morð á tuttugustu öldirini.
HVÍTU
BÍLARNIR.
Það er ekki aðeins á Norður
löndum, sem Bernadottes er
minnzt með sérstakri virðingu,
heldur um víða veröld. Norður
landabúar hafa þó ef til vill sér
staka ástæðu til að minnast hans
Áður en styrjöldinni lauk og
Þjóðverjar höfðu formlega gefizt
upp þá var hann byrjaður að skipu
leggja flutninga á Dönum og Norð
mönnum úr fangabúðum Þjóðverja
og til sinna heimahaga. Um tutt
ugu þúsund manns þar af um sex
þúsundir Dana voru fluttar heim
í hvítu áætlunarbílunum, sem voru
kallaðir og vöktu þessir flutning
ar ekki aðeins atliygli á Norður
löndum heldur og miklu víðar.
Það var Bernadotte, sem með
þessu ekki aðeins bjargaði lífi
þessa fólks, heldur forðaði því
ef til vill frá kvalafullum þján
ingum síðustu daga heimsstyrjald
arinnar síðari.
Föstudaginn 17. september 1948
var Folke Bernadotte greifi á leið
til samningafundar í Jerúsalem.
Hann flaug þangað í einkaflugvél
sinni. Lagt var af stað frá Dam
scus í Sýrlandi, en millilent í
Amman í Jórdaníu. Á flugvellin
um þar ótti blaðamaður frá Ass
ociated Press viðtal við hann og
greifinn sýndi blaðamanninum þá
meðal annars tilkýnningu sem hon
um hafði borizt rétt áður en hann
lagði af stað í ferðina til Jerúsal
em. Þar stóð letrað:
ÁRÍÐANDI!
LENDIÐ ALLS EKKI Á KOL-
UNDA-FLUGVELLINUM. ÞAR
VERÐIÐ ÞÉR SKOTNIR.
— Þetta er greinilega tilraun
til að skjóta mér skelk í bringu
sagði greifinn við blaðamanninn,—
en það er 'hreint ekki svona auð
velt að hræða mig.
Sama dag, aðeins örfáum klukku
stundum síðar var skotið á bifreið
ina sem Bernadotte greifi var í á-
samt fylgdarmanni sínum frönsk
um ofursta André Serot að nafni.
Greifinn beið samstundis bana, en
rfranski ofurstinn var með lífs
marki, þegar sjúkraliðar lögðu
hann á börur. En hann var látinn
áður sjúkrabillinn lagði af
stað til næsta sjúkrahúss.
Þetta morð' var enn ein sönn
un þess, að það 'er eins gott að
láta ekki aðvaranir, jafnvel þótt
nafnlausar séu, sem vind um eyru
þjóta. Þetta á að minnsta kosti
við um þá sem gegna leiðtoga stöð
um í þjóðfélaginu, að ekki sé tal
Kista Bernadottes áður en hún var borin heim.
8 26. janúar 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
X :. :'ý'
í'í,!!:;! '

Ein af síðustu myndunum, sem teknar voru af Folke Bernadotte,
að um þá sem eru í þeirri aðstöðu
að vera að freista þess að koma á
sáttum með deiluaðilum.
Fluígvél Bernadottes lenti á Kol
unda flugvellinum án þess að nokk
uð markvert ætti sér stað. En á
leiðinni inn í borgina var skotið
á bílinn, sem hann ferðaðist í úr
launsátri. Ekki olli sú skothríð til
takanlegu tjóni. Kúlurnar íóru í
gangbretti bílsins og í götuna. Þeg
ar þeir voru komnir inn í Jerúsal
em fór Bernadotte út úr bílnum
og skoðaði skotgötin á honum. Hon
um virtist talsvert brugðið og
sagði við einn af fréttamönnum
Reuters, sem hafði orðið bílalest-
inni samferða af flugvellinum; —
Ég vil ekki láta skjóta mig og
skiptir engu hvort þar eru að verki
hermenn eða skæruliðar.
Hann virtist fremur reiður en
taugaóstyrkur vegna þessa atburð
ar. Sennilega hefur hann nú ekki
verið eins bjartsýnn á samninga
viðræðurnar sem framundan
voru eins og hann hafði verið,
þegar hánn lagði af stað. En áfram
var ferðinni haldið.
Skyndilega var bílalestin stöðv
uð. Þar' voru að verki fjórir menn
í jeppabifreið. Tveir þeirra stigu
út úr jeppanum og áður en nokk
ur hafði áttað sig á því hvað í
rauninni var að ske voru þeir bún
ir að skióta greifann og hinn
franska fylgdarmann hans, Serot
ofursta.
STERN- .
SAMTÖKIN.
Daginn eftir lýstu samtök nokk
urra Gyðinga, sem kölluðu sig
,,Stern-samtökin“ yfir því að þau
hefðu staðið að baki morðinu á
Bernadotte og fylgdarmanni hans.
Þau sendu öllum erlendum sendi
fulltrúum í Jerúsalem bréf, þar
sem meðal annars sagði: Við myrt
um Bernadotte, vegna þess að hann
vann fyrir Englendinga og var að
reyna að framfylgja fyrirskipun
um þeirra. Þegar í stað tilkynnti
ísraelska stjórnin, að hún mundi
láta til skarar skríða gegn Stern-
samtökunum, og var lögð áherzla á
að einskis yrði l'átið ófreistað til
að hafa upp á þeim sem ábyrgð
báru á þessum andstyggilega
verknaði.
Frá Jerúsalem átti Bernadotte
að fara til Bagdad og svo aftur ti’l
Parísar þar sem hann átti að gefa
Allsherjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna skýrslu um för sína til Pal
estínu.
Folke Bernadotte var sonur Ósk
ars Svíajjrins. Hann var liðsfor
ingi að mennt og hafði verið einn
helzti framámaður skátahreyfing
arinnar í Svíþjóð. Árið 1944 varð
hann varaforseti sænska rauða
krossins og árið eftir var hann
kosinn forseti þessara mikilsvirtu
samtaka. Hann stjórnaði björgun
Dana og Norðmanna úr faniga
búðum Þjóðverja, eins og frá seg
ir hér að framan. Hann var sömu
leiðis tengiliður milli Bandamanna
og Þjóðverja og flutti Þjóðverjum
þau skilaboð, að Bandamenn
mundu ekki að svo stöddu taka
Framhald á 10. síðu.