Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.1984, Blaðsíða 10

10
DV. MÁNUDAGUR18. JUNI1984."

Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Walter Mondale:
Walter Mondale er nú loksins aö
nálgast þaö takmark sitt aö veröa út-
nefndur forsetaframbjóöandi
Demókrataflokksins í Bandaríkjun-
um. Mondale er 56 ára gamall,
kvæntur og á þrjú uppkomin böm.
Hann hóf sinn pólitíska feril fyrir 35
árum þegar hann var viö nám í
Minnesota. Hann kynnti sér hug-
myndir Franklins D. Roosevelts for-
seta og hreifst mjög af þeim. Á
fimmta og sjötta áratugnum studdi
hann mjög viö bakiö á Hubert
Humphrey og átti þátt í því aö
Humphrey var kjörinn fylkisstjóri í
Minneapolis og síöar þingmaöur á
Bandaríkjaþingi. Hann studdi
Orville Freeman sem fylkisstjóra
Minnesota og vann baki brotnu aö
kjöri Harry Trumans þegar hann
bauö sig f ram sem forseti.
Heppinn í stjórnmálum
Þessir menn launuöu honum alUr
greiðann og fékk Mondale mörg feit
embætti fyrir stuðninginn. Síðan
komst hann verulega í sviösljósið
þegar Jimmy Carter forseti valdi
Mondale sem varaforsetaefni sitt í
kosningabaráttunni áriö 1976.
Andstæðingar Mondales halda því
mjög á lofti aö heppnin hafi veriö
honum hUöhoU. Hann hafi lítiö þurft
aö leggja á sig til aö vinna sér sess í
bandariskum stjómmálum og hann
hafi til dæmis ekki unnið neina
kosningasigra sjálfur fram aö ný-
Uðnum forkosnmgum Demókrata-
flokksins. Þessi gagnrýni getur þó
varla talist réttmæt þvi Mondale
vann tvívegis kosnmgar í Minnesota
þar sem hann bauö sig fram til þings.
Hann þótti öflugur þingmaður og
barðist aöaUega fyrir ýmsum mann-
réttindamálum og einnig lét hann
landbúnaöar- og verkalýðsmál sig
mikluskipta.
Góður varaforseti
Mondale þótti afar góöur varafor-
seti í stjómartíð Carters og er sagt
aö ráðleggingar hans hafi oft komið í
veg fyrir óviturlegar ákvarðanir.
Margir fréttaskýrendur segja hins
vegar aö starf hans sem varaforseti
sé baggi á Mondale. Carter hafi þótt
slakur og óvmsæll forseti og Banda-
ríkjamenn vilji sem fy rst gleyma því
tímabiU í sögu landsins er hann sat
við stjórnvöUnn. Á þetta muni
Mondale veröa minntur í slagnum
sem framundan er — baráttunni viö
Ronald Reagan forseta. Reagan
nýtur nú mikUla vUisælda í Banda-
ríkjunum og efnahagur landsms hef-
ur skánaö mikið í stjórnartíö hans.
Hagvöxtur hefur aukist og verðbólg-
anernánastengin.
Mondale beitti því bragði í for-
kosningunum aö afneita Carter tíma-
bUUiu. Hann segist hafa verið and-
vígur mörgum þeim ákvöröunum
sem teknar voru af Jimmy Carter en
hann hafi sýnt forsetanum hoUustu
og beygt sig undU þær ákvarðanir
sem teknar höföu veriö þrátt fyrir aö
hann hafi verið á öndverðum meiöi.
Heppin leiðindaskjóða
eða varkár gáfumaður?
Lengi að taka
ákvarðanir
Barátta þeirra Walter Mondale og
Gary Hart í forkosningunum var
mjög hörð. Þaö var skUjanlegt enda
má segja aö báöir hafi þeir veriö aö
berjast fyrir pólitískri framtíö sinni.
Hins vegar hafa demókratar
áhyggjur af þessu og segja aö hætta
sé á aö flokkurinn gangi ekki sam-
einaöur til baráttunnar viö Reagan
og kunni þaö aö hafa slæmar af-
leiðingar í för meö sér.
Andstæðingar Mondales hafa sagt
aö hann sé leiðinlegur og slakur bar-
áttumaður og ennfremur aö hann sé
fremur seinn aö taka ákvarðanir.
Þessu til stuönings er bent á aö
Mondale hafi verið lengi aö mynda
sér skoðun á atburöunum á Grenada
í fyrra og einnig hafi hann verið
seinn til aö krefjast þess aö banda-
rískt herlið yröi kallaö heim frá
Líbanon. Þessu hafa stuöningsmenn
Mondales mótmælt harölega og einn
af helstu ráögjöfum hans sagöi að
Mondale væri þaö „kjarkmikiU aö
hann leyföi sér aö vera varkár”.
Mondale hefur ávaUt verið mjög
haröoröur í garö Reagans. Hann
lýsti því yfir fyrir skömmu aö
Reagan væri einhver sá hættulegasti
maöur sem setiö heföi á forsetastóli í
Bandaríkjunum. Hættan á kjam-
orkustyrjöld hafi aldrei veriö meiri
en í forsetatíö hans. Mondale hefur
ennfremur sagt aö Reagan sé Ula
upplýstur og hafi engan áhuga á af-
vopnunarviðræðum viö Sovétmenn.
Ekki er þó talið Uklegt aö Mondale
takist aö sannfæra bandaríska kjós-
endur um þaö aö þeim standi meiri
ógn af sínum eigin forseta en Sovét-
mönnum og kann þetta vopn
Mondales aö snúast í höndunum á
honum.
Hart þrjóskast við
Mondale hefur lýst því yfir aö nái
hann kjöri sem forseti þá muni hann
beita sér fyrir því aö komið veröi á
árlegum fundi leiðtoga Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna þar sem
rætt verði um afvopnunarmál. Og
ennfremur aö hann muni beita sér
fyrir því að útgjöld Bandaríkjanna
tU vamarmála muni ekki aukast
meira en fjögur prósent á ári. Auk
þess hefur Mondale gagnrýnt Reag-
an harölega fyrir mikinn halla á fjár-
lögum Bandaríkjanna og hefur lofað
kjósendum skjótum úrræöum hvað
þaövaröar.
Þrátt fyrir að mestar líkur séu á
því aö Mondale veröi útnefndur sem
forsetaefni Demókrataflokksins á
flokksþinginu í næsta mánuði þá er
Gary Hart ekki á sama máli.
Mondale fullyröir aö hann hafi nú
þegar tryggt sér stuðning rúmlega
1967 fulltrúa á flokksþinginu, en þaö
er sá fjöldi sem hann þarf til að ná
meirihluta. Hann þurfi því ekki að
leita á náðir þeirra sem komu
óbundnir til þingsins. Hins vegar ber
þess að gæta aö fulltrúar á flokks-
þinginu eru ekki bundnir við aö
greiða þeim atkvæði er þeir studdu
í forkosningunum. Era þetta nýjar
reglur og notar Hart þetta óspart í
baráttu sinni og segist eiga góöar
siguriíkur þegar á þingið kemur.
Jafnvel þó að Mondale takist aö
sigra Hart er lokatakmarki hans
ekki náö. Hann á fyrir höndum mun
erfiðari baráttu viö Ronald Reagan,
sem eins og áður segir nýtur mikilla
vinsælda meöal Bandaríkjamanna.
Þá fyrst mun vemlega reyna á hæfni
Mondales sem baráttumanns og
smávægileg mistök kunna aö veröa
dýrkeypt. Allt skýrist þetta í
nóvember þegar Bandaríkjamenn
ganga aö kjörboröinu.
-GSG.
Ronald Reagan nýtur
nú mikilla vinsaelda
i Bandarikjunum.
er sagður hafa
mörg mistökin
Walter Mondale
komið i veg fyrir
hjá Jimmy Carter.
Útrýma tölvur skilnuðum?
Menn beita nú tölvum til lausnar æ
fleiri vandamála. Nú virðist sá dagur í
nánd að meö tölvum sé hægt að leysa
ýmis mannleg vandamál sem ekki hef-
ur veriö til einföld lausn á hingaö til.
Margir munu sjálfsagt hafa átt í erfið-
leikum meö aö ákveöa hvort rétt væri
að skilja viö maka sinn vegna hjúskap-
arvandamála. Um er aö ræöa afdrifa-
ríka ákvöröun og þó sérstaklega þegar
böm emíspilinu.
Verður hjónabandinu
bjargað?
Nú segja tölvusérfræðingar í há-
skóla í Miami í Bandaríkjunum aö
lausnin sé á næsta leitl Þeir segjast
hafa hannað tölvuforrit sem nota eigi
til þess aö komast að því hvort hjóna-
bandið sé komið á þaö stig aö því veröi
ekki bjargaö eöa hvort um minniháttar
”andamál séræða sem auöveldlega
’ ráöa bótá.
Howard Kunce, einn þeirra sem unn-
iö hafa aö forriti þessu, sagöi, er hug-
myndirnar vom kynntar, að hegðun.
manna í samskiptum viö aöra væri
aöallega slungin þremur þáttum. I
fyrsta lagi hvemig menn bregöast viö
ýmsu sem gerist í kringum þá, í ööru
lagi skapgerð þeirra og loks viðbrögö-
um manna þegar þeir em gagnrýndir
eða sett er ofan í viö þá.
Kunce sagði aö meö því aö láta fólk
útfylla blað með spumingum sem þeir
hafa samið meö tilliti til ofangreindra
þriggja þátta þá megi fá greinargóða
mynd af vandamálum sem viðkom-
andi á við að stríða. Þegar makinn hef-
ur verið látinn svara samskonar
spurningum er tölvan látin vinna úr
upplýsingunum og á niöurstööunum
megi sjá hvert vandamáliö er og lausn-
in ætti því aö vera auðfundin. Meö
þessu telja vísindamennirnir aö bjarga
megi mörgum hjónaböndum sem ella
enduðu með skilnaöi.
Bandarískir tölvusérfræðingar telja sig nú geta bjargað mörgum hjóna
böndunum með hjálp töhra.
Ekki fullkomið forrit
Þegar fréttamenn spuröu vísinda-
mennina hvort þeir væru ekki komnir
út á hálan ís meö því aö reyna aö
stjóma hegðun og háttsemi einstakl-
inganna, því að þaö hlýtur aö vera
æösta ósk allra alræöisafla, þá kváðust
þeir hafa velt því fyrir sér. Howard
Kunce sagöi að þetta gæfi tilefni til aö
hafa áhyggjur að vissu leyti og senni-
lega væri nauösynlegt aö setja skýrar
reglur um notkun þeirra upplýsinga
sem fengjust meö þessum hætti.
Hins vegar sagði Kunce ennfremur
aö hann teldi það sky idu vísindamanna
aö vinna aö lausn mannlegra vanda-
mála og þetta starf þeirra væri liöur í
þeirri baráttu. „En okkur ber einnig
skylda til að fylgjast með því að þess-
um uppfinningum okkar sé beitt á rétt-.
mætan hátt,” sagöi Kunce ennfremur.
Vísindamennimir tóku skýrt fram
þegar þeir kynntu rannsóknir sínar
aö forritið væri vitaskuld ekki fullkom-
ið. Til dæmis væri ekki hægt að ábyrgj-
ast aö menn gæfu rétt svör. Reyndar
hefðu menn tilhneigingu til aö halla
réttu máli þegar um svo viökvæm mál
væri aö ræöa eins og hér er og gæti þaö
bæði verið meö ráðum gert og jafnvel
einnig óafvitandi.