Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.1985, Blaðsíða 10
10
DV. MÁNUDAGUR15. APRlL 1985.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Umsjón: Þórir Guðmundsson og GuðmundurPétursson
Walter Mondale lítur yf ir farinn veg:
Sósíalistar og verka
lýösforystan í vanda
Reagan útdeildi rósum en
ég bauö upp á kolamola
Kristj. A. Aras., fréttar. DV í Khöfn:
Mótmælaaðgeröir þær sem
danskir launþegar hafa staðiö fyrir í
nær tvær vikur hafa veriö mun
haröari og almennari en nokkum
óraði fyrir í byrjun. En þótt mót-
mælunum sé einungis beint gegn
ríkisstjórn Pouls Schliiters og fylgis-
flokkum hennar setja þau sósíal-
demókrataflokkinn, stærsta
stjómarandstæðinginn, í mikla
klemmu.
Þrýst á verkalýðsfélögin
Hingað til hafa verkalýðsfélögin,
sem aö mestu lúta stjórn sósíal-
demókrata, einungis að litlu leyti
tekið þátt í mótmælaaðgeröunum,
enda að stórum hluta ólöglegar
Meðal annars af þeim sökum haf;
verkalýösfélögin ekki greitt félags-
mönnum sínum úr verkfalls-
sjóðunum síðan lögin um stöðvun
vinnudeilna tóku gildi í vikunni fyrir
páska.
Nú eru hins vegar æ fieiri raddir
innan f élaganna byr jaðar að kref jast
opinberra verkfallsaðgerða og
hundsa þannig lagasetninguna.
Haldi mótmælaaðgerðimar áfram af
sama krafti og verið hefur má búast
við aö verkalýðsfélögin neyðist til
opinberrar þátttöku í aðgerðunum. í
beinu framhaldi af því mundu
fulltrúar verkalýösfélaganna segja
af sér í danska vinnudómstólnum og
yrði hann þá óstarfhæfur. Ohjá-
kvæmilegar afleiðingar slíkra
aðgerða yrðu nýjar þingkosningar.
En í þann slag telja sósíaldemókrat-
ar sig ekki vera tilbúna enn. Vilja
þeir því að verkalýðsfélögin haldi sig
áfram utan beinna aðgerða.
Nýlegar skoðanakannanir benda
ekki til fylgisaukningar hjá sósíal-
demókrötum. Þær niðurstöður á-
samt ástandinu í efnahagsmálunum
í Danmörku verka ekki hvetjandi á
sósíaldemókratana að freista þess að
komastístjóm.
Atvinnurekendur
hundsa lögin
Ekki hefur vandi sósíaldemókrata-
flokksins og forystu verkalýðs-
félaganna minnkað við það að ýmsir
atvinnurekendur em nú þegar
byrjaðir að hundsa verkfallslögin
Óskar Magnússon, DV, Washington:
„Eg rétti þjóðinni kolamola á
meðan Regan útdeildi rósavöndum,”
sagði Walter Mondale, fyrrum for-
setaframbjóðandi í Bandaríkjunum,
á blaðamannafundi um síöustu helgi.
Hann kenndi mistökum sínum að
nokkru um ósigurinn í kosningunum
og var gramur í garð Jesse Jackson.
„Hann gerði mér lífið sannarlega
erfitt,” sagði Mondale um Jackson.
Jackson keppti sem kunnugt er um
útnefningu Demókrataflokksins
fydr síðustu forsetakosningar ásamt
Mondale.
Mondale sagðist vita að sagan
myndi varðveita vel söguna um
ósigurinn. „Það er ljóst að ég fékk
hræöilega útreið. Eg get fallist á
mikinn hluta af þeirri gagnrýni sem
f ram hefur komið í minn garð eftir á.
Ég var til dæmis alltaf að tala um
vandamál og harðar aðgerðir til að
leysa þau. Á meðan deildi Reagan út
rósavöndum og talaði um bjarta
framtíð bandarísku þjóðarinnar.”
Mondale taldi það skýringuna á
því að hann hefði ekki náð til unga
fólksins. „Unga fólkiö vildi heyra
bjartsýnistal. Þar brást mér boga-
listin. Þetta er í fyrsta skipti sem ég
hef ekki náð til yngra fólks á ferli
mínum,” sagði Mondale.
Hrósar Hart
Mondale lét falla hlýleg orð í garð
Gary Hart sem einnig barðist við
hann um útnefningu Demókrata-
flokksins. Hann sagði að eftir þing
flokksins, þar sem Mondale var út-
nefndur forsetaefni, hefði Hart gert
allt sem í hans valdi hefði staðiö til
að aöstoða Mondale. Mondale var
hins vegar ekki eins mjúkmæltur um
Jesse Jackson. Á honum mátti skilja
aö honum hefði þótt Jackson ósann-
gjarn í baráttunni. Mondale sagðist
sjálfur hafa reynt að koma fram af
sanngirni gagnvart Jackson, en ekki
fengið sambærileg viðbrögð.
Mondale hafði engar efasemdir
um Geraldine Ferraro, sem var
varaforsetaefni hans. Hann sagöi
aðspurður að jafnvel þó hinkraö
hefði veriö við í nokkra daga til að
athuga betur fjármál eiginmanns
hennar hefði slikt ekki komið í veg
fyrir þær deilur sem um fjármálin
risusíðar.
Ný nöfn í forsetaembætti
„Eg er mjög þakklátur Gerry
(Geraldine Ferraro), sagði Mondale.
„Hún var mér mikill styrkur. Og ef
litið er yfir síöustu sex vikur barátt-
unnar er Ijóst að hún stóö sig miklu
betur en andstæðingur hennar,
George Bush varaforseti.”
Minntur á sigur Reagans og
skoðanakannanir, sem sýna aukið
fylgi Repúblikanaflokksins, sagöist
Mondale ekki sjá neinar
stökkbreytingar framundan. Engu
að síður hvatti hann flokksbræöur
sína í Demókrataflokknum til aö
leggja vel við hlustirnar. Hann sagði
mikilvægt að horfa í kringum sig
eftir nýjum mönnum.
„Við þurfum að gefa nýjum
mönnum möguleika á æðstu
embættum, jafnvel forseta-
embættinu. Til greina geta komið
menn sem enn hafa ekki verið
orðaðir við það embætti. ’ ’
Erfið ákvörðun
Mondale hefur nú hafiö störf hjá
lögfræðifyrirtækinu Winston og
Strawn. Hann er jafnframt hluthafi í
fyrirtækinu. Vinir hans segja að
hann kunni vel við sig í þessu nýja
hlutverki. A blaðamannafundinum
ítrekaði Mondale yfirlýsingar sínar
um aö hann hygðist ekki sækjast
eftir opinberu embætti á nýjan leik.
„Ég er fagmaður í lögfræði og
mun gefa mig heilshugar að því
starfi, einkum á alþjóðavettvangi,”
sagði Mondale. Hann sagðist þó ætla
aö halda áfram að starfa fyrir
Demókrataflokkinn. „Eg hef
viljandi tekiö mér sex mánaða frí til
að íhuga framhaldið. Eg hef ákveðið
að halda ekki áfram beinni þátttöku í
stjómmálum. Það var erfið ákvörð-
un, en hana varð að taka. Aö öðrum
kosti getur maður ekki haldið áfram
að lifa h'finu. Ákvörðunin verður að
vera endanleg,” sagði Mondale.
Mondale sagðist ekki hafa neinar
fyrirætlanir um að skrifa bók um
baráttu sína. Þvert á móti.
Ennþá lúinn
Jafnvel nú virtist Mondale enn
lúinn þegar hann leit til baka yfir
kosningabaráttuna. Hann sagði að
forkosningarnar hefðu verið ein-
hverjar þær erfiðustu sem um gæti.
„Síðan tók sjálf kosningabaráttan
við. Það tók sannarlega á taugamar
aö heyja baráttu sem fyrirfram var
ljóst að ég myndi tapa, aö minnsta
kosti að flestra áliti. En mig langaði
einlæglega að vinna kosningarnar.
Eg trúði því að ég gæti orðið góður
forseti. Eg hafði rétt fyrir mér í flest-
um málum, en nú sýnist mér ríkis-
m-------------->■
Walter Mondale er nú hættur eril-
sömu stjórnmálavafstri en ætlar í
staðinn aö hella sér út í lögfræði á
alþjóöavettvangi.
DV-mynd ÞóG.
nýju og eru famir að hækka laun
meir en um þau 2% sem lögin gera
ráð fyrir hámark. Síðast í gær ákvaö
danski ríkisbankinn að hækka laun
starfsmanna sinna um 6%. Það
virðist því einungis spuming um
hvenær en ekki hvort verkalýðs-
félögin láta til skarar skríða og hefji
opinbera þátttöku í verkfallsað-
gerðunum. Alla vega er ljóst aö
deilurnar leysast ekki af sjálfu sér.
Til þess er harkan orðin of mikil.
Hinn mikli fjöldi Dana, sem hafa mætt á útifundum gegn verkfallslögunum, boðar ekki gott fyrir verka-
lýðsfélögin sem vilja heldur þræða hinn þrönga stig lögvisinnar en brjóta boð stjómvalda. Þegar er taliö
að einhver verkalýðsfélög hafi byrjað að borga vorkfallsmönnum úr verkfallssjóðum, en það ber þeim
ekki að gera þegar verkföllin eru ólögleg.
stjórnin farin að gera mörg mistök,
sérstaklega á sviði utanríkismála.
Mondale hefur áður lýst þeirri
skoðun sinni að honum hafi tekist
mun verr upp í sjónvarpi heldur en
Reagan. „Eg ætla ekki að reyna að
afsaka ósigurinn með því,” sagði
Mondale. „Jafnvel þó Reagan sé
hreinn snilhngur í sjónvarpi. Hinu er
þó ekki að leyna að sjónvarp er ekki
mínsterkahlið.”
Blaðamannafundinum lauk með
þessum orðum Walters Mondale,
fyrrum varaforseta, og fram-
bjóðanda til síðustu forseta-
kosninga:
„Mér hefur áskotnast margt í
lífinu. Ameríska þjóðin hefur faliö
mér fjölmörg trúnaðarstörf. Fyrir
þaö er ég þakklátur. Bandariska
þjóðin hefur verið mér mjög góð —
ogerþaðenn.”