Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.1992, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRl: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð i lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Uppsagnir á spítulum
Heilbrigðiskerfið á íslandi er dýrt ef miðað er við
heildarútgjöld ríkisins á Qárlögum. Heilbrigðisráðu-
neytið ráðstafar 40% af öllum tekjum ríkissjóðs. Þetta
er auðvitað mikið fé og ekki óeðlilegt að litið sé til þessa
málaflokks þegar draga þarf saman í ríkisrekstrinum
og leita spamaðar hjá hinu opinbera.
Þessa sögu þekkjum við reyndar og þeir em margir
heilbrigðisráðherramir og ríkisstjómimar sem hafa
haft uppi áform og fyrirheit um uppstokkun á sjúkra-
húsum og í heilbrigðisþjónustu. Ekki hafa þeir allir
haft erindi sem erfiði. Það er hægara sagt en gert að
skera niður í heilbrigðismálum og kemur þar hvort
tveggja til að þar er heilsa og jafnvel líf að veði og eins
hitt að málaflokkurinn er viðkvæmur og flókinn og sjálf
undirstaða velferðarinnar í húfi.
Núverandi heilbrigðisráðherra hefur gengið vasklega
fram 1 niðurskurði. Sérstaklega ber að nefna góðan
árangur í lyfsölumálum sem sýnir fram á að keríinu
má að ýmsu leyti breyta án þess að hróflað sé við undir-
stöðunum. Breytingarnar á lyfsölunni sanna að velferð-
arkerfið er ekki heilög kýr og þjónusta almannavaldsins
getur iðulega orðið að ofrausn og örlæti umfram það
sem skylda eða nauðsyn ber til.
Það sama gildir áreiðanlega um rekstur sjúkrahúsa.
Þau em dýr á fóðrum og engum blöðum um það að
fletta að þar eru margar matarholur fylltar sem ekki
er hlutverk hins opinbera eða velferðarinnar í eðlilegum
skilningi þess orðs.
Það er hins vegar alltof harkalega gengið til verks
þegar starfsfólki heillar sjúkrastofnunar er sagt upp
störfum á einu bretti og stofnað til óöryggis og óvissu
með því að ráðast til atlögu af slíku offorsi. Stjórn Landa-
kots telur sig nauðuga til þessara úöldauppsagna eftir
að heilbrigðisráðherra hefur sett henni stóhnn fyrir
dymar.
Menn mega ekki gleyma því að læknar, hjúkrunar-
fræðingar og annað starfslið sjúkrahúsa em ekki óvhnr
eða blórabögglar í heilbrigðiskerfinu. Þetta fólk ber
ekki sök á miklum kostnaði sjúkrahúsa nema að óvem-
legu leyti og þá fyrst og fremst í þeim launum, sem það
sem starfsmenn fær fyrir vinnu sína. Og eitt er vist að
þótt spamaður sé óhjákvæmilegur og mögulegur í heil-
brigðisgeiranum þá fæst hann fram með hagræðingu
og betra skipulagi en ekki með því að leggja heilar sjúk-
rastofnanir niður. Og ekki með því að ráðast að fólkinu
sem þar starfar. Laun hjúkrunarfræðinga era ekki til
skiptanna og reyndar ekki læknalaunin heldur þegar
sjúkrahúsin ein em annars vegar.
Það er og ljóst að þeir em í miklum minnihluta í þjóð-
félaginu sem vilja hrófla við því fyrirkomulagi í heil-
brigðisþjónustunni sem hér ríkir. Við viljum langflest
greiða skatta til hins opinbera og fá í staðinn ókeypis
þjónustu í heilbrigðismálum. Velferðarkerfið stendur
traustum fótum á Islandi og ekki til umræðu að breyta
því í meginatriðum. Það þýðir að heilbrigðiskerfið verð-
ur áfram dýrt á fóðram og hjá því verður ekkert kom-
ist. Máhð snýst ekki um að bylta því heldur að auka
hagræðinguna, auka samstarf sjúkrahúsanna og draga
úr kostnaði við yfirbyggingu og yfirstjóm.
Fjöldauppsagnir og harðneskjiúegar ráðstafanir mæl-
ast iha fyrir bæði innan sjúkrastofnana sem utan og em
ekki líklegar til að fá starfsfólk 111 hðs við skynsamlegar
lagfæringar, sem að öðrum kosti em sjálfsagðar.
Þetta skyldi hehbrigðisráðherra hafa í huga.
Ehert B. Schram
George Bush, forseti Bandarikjanna. - „Sá mannskapur sem Bush hefur sér til aðstoðar í kosningabarátt-
unni verður svipaður og siðast," segir Gunnar m.a. í grein sinni. Simamynd Reuter
George Bush
og óvinir hans
Kosningabaráttan í Bandaríkj-
unum er nú að komast á fullan
skrið og menn eru þegar famir að
rifla upp síðustu kosningabaráttu
1988 og gera því skóna að þessi
verði háð á svipuðum nótum. Það
er illa farið þvi að kosningabarátta
þeirra George Bush og Michaels
Dukakis var lágkúrulegasta og
ódrengilegasta kosningabarátta
sem elstu menn muna í Bandaríkj-
unum.
Hún var háð fyrst og fremst með
slagorðum og auglýsingum í sjón-
varpi. Málefni voru tæpast rædd
af neinu viti og þegar atkvæði voru
talin kom í ljós að kosningastjórar
Bush voru ófyrirleitnari og áhrifa-
meiri í sínu skítkasti og um leið
ákveðnari og blygðunarlausari í
rangfærslum og útúrsnúningum
um Dukakis en nokkur dæmi voru
til áður og það borgaði sig.
Að hluta til var þetta Dukakis
sjálfum aö kenna. Hann var seinn
til að svara í sömu mynt og Bush
tókst að setja hann í vamarstöðu.
Dukakis varði mestum tíma sínum
í að bera af sér fráleitar ásakanir
kosningastjóra Bush. í öllu þessu
skítkasti ber eitt atriði hærra en
öll önnur, eitt nafn öllum öðrum
fremur er nefnt sem ástæða fyrir
sigri Bush og ósigri Dukakis: Willie
Horton.
Willie Horton
Willie Horton, sem var blökku-
maður, var dæmdur moröingi og
afplánaði margra áratuga fangels-
isdóm í Massachusetts, heimaríki
Dukakis, þar sem hann var ríkis-
stjóri. Samkvæmt reglum, sem
Dukakis hafði samþykkt sem ríkis-
stjóri, 'áttu sumir fangar rétt á helg-
arorlofi úr fangelsinu öðm hverju
og Willie Horton fékk eitt sinn slíkt
leyfi. í helgarfríinu réðst hann síð-
an á hvíta konu, nauðgaði henni
og stórslasaði og stakk síðan af en
var gripinn á ný.
Þetta varð aðalmáliö í seinni
hluta kosningabaráttunnar. Duk-
akis hafði, að sögn kosningasflóra
Bush, gefið Willie Hortön, dæmd-
um morðingja, frelsi til að fara út
og drýgja glæpi. Þar af leiddi að
Dukakis væri ekki treystandi fyrir
æðstu völdum Bandaríkjanna. Á
þessu var hamrað sí og æ og ekki
fór hjá því að sú staðreynd að Hor-
ton var blökkumaður æh á duldu
kynþáttahatri.
Bush notaði þetta mál til að sýna
aö hann einn en ekki Dukakis
mundi berjast gegn þeirri glæpa-
öldu sem sífellt rís hærra í banda-
rísku þjóðfélagi. Málefnaleg um-
ræða komst hvergi að, glæpur
Willie Hortons og slagorð Bush í
framhaldi af honum urðu helsta
kosningamálið 1988 og margir em
þeir fréttaskýrendur sem segja aö
þetta mál hafi snúið baráttunni
Kjallariim
Gunnar Eyþórsson
(réttamaður
Bush í hag. Hann var langt á eftir
í skoðanakönnunum þegar Willie
Horton drýgði sinn glæp en með
því að staglast á ábyrgð Dukakis á
málinu sneri hann almenningsálit-
inu sér í hag með ósvífnum sjón-
varpsauglýsingum sem að margra
áhti höfðuðu til lægstu hvata al-
mennings.
Noriega og Saddam
Nú er spumingin hvort næsta
kosningabarátta, sem nær ekki
fullum þunga fyrr en demókratar
hafa vahð frambjóðanda sinn í júlí,
verður háð á svipuðum nótum.
Bush hefur áður sýnt að honum
lætur vel að velja sér persónulega
óvini og upphefla sjálfan sig með
því að hamra á illmennsku þeirra.
Þannig gerði hann Manuel Nori-
ega, forseta Panama, að slíku úr-
þvætti að það réttlætti hemaöarí-
hlutim Bandaríkjahers að draga
hann fyrir dómstól, enda þótt það
kostaði á annað þúsund manns lífið
í Panama og enda þótt brot hans á
bandarískum lögum og lögsaga
Bandaríkjasflórnar sé enn ekki
sönnuö.
Annar óvinur, miklu skæðari,
sem Bush gerði að sínum persónu-
lega einkaóvini og hugðist nota sér
til framdráttar í kosningabarátt-
unni í ár, er sjálfur Saddam Hus-
sein. En þar kann Bush að hafa
skotið yfir markið. Hann hefur lýst
yfir að Saddam Hussein sé hvorki
meira né minna en verri en sjálfur
Hitler. En Saddam Hussein situr
enn í góðu yfirlæti í Bagdad og gef-
ur Bandaríkjastjóm og Bush þar
með langt nef.
Með því að gera Saddam persónu-
lega að prófsteini á stefnu sína í
Persaflóastríöinu hefur Bush i
raun skuldbundið sig til að koma
honum frá völdum en vandséð er
hvernig það má verða. Hvemig
getur Bush látið mann, sem er verri
en Hitier, halda áfram að sflóma
írak? í stuttu máh sagt getur hann
það ekki.
. Ef Saddam verður áfram við völd
í haust verður allur glans farinn
af sigrinum mikla í stríðinu um
Kúveit og Bush getur lítið notað
þann sigur sér til framdráttar.
Enda em nú sögusagnir á kreiki
um ýmiss konar leynilegar aðgerð-
ir til aö kollvarpa Saddam. Hann
verður fleinn í holdi Bush ef ekki
tekst að hrófla við honum. Jafnvel
er hugsanlegt að Bandaríkjamenn
reyni að efna til nýrrar Kúrdaupp-
reisnar til að fá tilefni til að end-
umýja loftárásir sínar á írak í þeim
tilgangi að eyðileggja úr lofti þaö
einvalalið sem Saddam hefur sér
til persónulegrar vemdar.
Kosningastjórar
Sá mannskapur, sem Bush hefur
sér til aðstoðar í kosningabarátt-
unni, verður svipaður og síðast,
með þeirri undantekningu að Lee
Atwater, sá sem skipulagði her-
ferðina út af Willie Horton, lést í
fyrra. En sá árangur sem þá náðist
hlýtur að verða Roger Ailes og öðr-
um kosningastjórum hvatning til
að róa á sömu mið.
Að vísu er enn ekki kominn fram
á sjónarsviðið trúverðugur fram-
bjóðandi demókrata. Þeir erfiðleik-
ar sem Bill Clinton, sá frambjóð-
andi sem sigurstranglegastur var
talinn, á nú í vegna ásakana um
framhjáhald gætu hæglega veriö
runnir undan riflum kosninga-
sflóra Bush. - Kosningabaráttan er
háö á því plani.
Kreppan í Bandaríkjunum og
versnandi afkoma almennings
dregur nú stöðugt úr fylgi Bush.
Það á sjálfsagt eftir að aukast aftur
en þaö verður þó ekki fyrr en í
sumar sem í ljós kemur hvort Bush
eignast nýjan óvin, sambærilegan
viö Willie Horton, sem tryggir hon-
um endurkjör.
Gunnar Eyþórsson
„Ef Saddam veröur áfram við völd í
haust verður allur glans farinn af sigr-
inum mikla í stríðinu við Kúveit og
Bush getur lítið notað þann sigur sér
til framdráttar.“