Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.2000, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 2000
Fréttir
DV
George W. Bush á erfiða tíma í vændum sem 43. forseti Bandaríkjanna:
Hæfileikar sáttasemjar-
ans aldrei mikilvægari
George W. Bush
Ríkisstjórinn í Texas tekur viö embætti sem 43. forseti Bandaríkjanna þann
20. janúar næstkomandi. Ljóst þykir aö hann eigi erfitt verk fyrir höndum að
sætta þjóöina sem er klofin í heröar niöur eftir úrskurö Hæstaréttar í vikunni
sem tryggöi Bush forsetaembættiö. Forsetinn tiivonandi hefur sagst ætla aö
breyta andrúmsloftinu í höfuöborginni Washington þar sem hatrammir flokka-
drættir setja svip sinn á allt. Mjög mun reyna á hæfileika hans til þess arna.
„Ég er bjartsýnn á að við getum
breytt tóninum í Washington D.C.
Ég tel að ástæða sé fyrir öllu sem
gerist. Og ég vona að löng bið und-
anfarinna fimm vikna verði til að
efla óskir manna um að snúa baki
við biturðinni og flokkadráttunum
sem hafa ríkt undanfarið."
Með þessum orðum sínum í ríkis-
þinginu í Austin í Texas á miðviku-
dagskvöld var George W. Bush,
verðandi forseti Bandaríkjanna, í
raun að viðurkenna að hans bíður
hreint ekki auðvelt verk þegar hann
fær húsbóndavald í Hvíta húsinu
þann 20. janúar næstkomandi.
Maðurinn sem sameinar
í kosningabaráttunni lagði Bush
mikla áherslu á að hann væri mað-
ur sem gæti sameinað ólík öfl og
fengið þau til að vinna saman.
Fréttaskýrendur vestra eru á einu
máli um að hann þurfi mjög á þeim
hæfileikum sínum að halda næstu
fjögur árin.
David Broder, fréttaskýrandi
bandaríska dagblaðsins Washington
Post segir að það muni reyna mjög á
stjórnkænsku Bush að forðast átök
við íhaldssama repúblikana, sem
muni ólmir reyna að koma helstu
baráttumálum sínum í gegn um þing-
ið, og demókrata, sem bæði ætla sér
að ná meirihluta í þinginu í kosning-
unum eftir tvö ár og eru reiðir því
hvernig Bush hreppti forsetaembætt-
ið.
Það var Hæstiréttur Bandaríkj-
anna sem með úrskurði sínum á
þriðjudagskvöld, þar sem hann ógilti
handtalningu vafaatkvæða frá Flór-
ída og úrskurðaði að ekki væri tími
til að telja frekar, tryggði Bush lykla-
völdin í Hvíta húsinu. Hæstiréttur
klofnaði í úrskurði sínum í andstæð-
ar fylkingar íhaldsmanna og frjáls-
lyndra.
Táknrænn ræðustaður
Það var á margan hátt táknrænt
að Bush skyldi kjósa að flytja sigur-
ræðu sina, ef svo má kalla hana, í
þinghúsinu í Austin. Demókratar eru
í meirihluta í fulltrúadeild Texas-
þings en þar sem „repúblikanar og
demókratar hafa unnið saman að
góðum verkum fyrir fólkið sem við
erum fulltrúar fyrir,“ sagði Bush.
Al Gore
Forsetaframbjóöandi demókrata
viöurkenndi ósigur sinn í baráttunni
um Hvíta húsiö á miövikudagskvöld
og þykir maöur aö meiri fyrir vikiö.
En undanfarin sex ár hefur Bush
hins vegar fengið flestu sínu fram í
þinginu í Texas.
Að breyta andrúmslofti
Jafnvel áður en Bush ákvað að
keppa að því að verða forsetaefni
repúblikana, sagði hann við frétta-
menn að hann myndi ekki vilja
starfið ef hann teldi ekki að hann
gæti breytt andrúmsloftinu í Was-
hington. Hann hafði jú kynnst því
náið þau ár sem faðir hans gegndi
forsetaembættinu.
„Þessi Bush verður í mjög erfiðri
stöðu. Það er ekki líklegt að þetta
verði neinn dans á rósum,“ segir
George Edwards, stjórnmálafræð-
ingur sem tengist forsetasafni Ge-
orges Bush eldri við A&M háskól-
ann í Texas.
Edwards vísar þar til þess hvern-
ig sigur Bush kom til, til þess að
hann fékk ekki meirihluta atkvæða
kjósenda og að flokkur hans tapaði
fylgi í þingkosningunum og missti
nokkra ríkisstjóra að auki.
Samvinna nauðsyn
En Bush á kosningu sína íhalds-
öflunum að þakka, ekki síst aðallög-
manni sínum i lagaþrætunni i Flór-
ída, Theodore Olson, og Antonin
Scalia, helsta leiðtoga íhaldssamari
hluta Hæstaréttar Bandaríkjanna.
Ef hann ætlar sér að verða farsæll
forseti verður hann að halda
hægrisinnuðum repúblikönum góð-
um á sama tíma og hann leitar inn
að miðju stjórnmálanna. John B.
Breaux, öldungadeildarþingmaöur
demókrata frá Louisiana, hitti
naglann á höfuðið á miðvikudags-
kvöld þegar hann sagði að sam-
vinna flokkanna væri nauðsyn en
ekki bara kenning.
Ef Bush ætlar sér að gera þá sam-
vinnu flokkanna að veruleika verð-
ur hann að fara varlega í að velja
þau mál sem hann ætlar að berjast
fyrir og íhuga vel hversu mikla
áherslu hann leggur á viðkvæm og
umdeild mál eins og fóstureyðingar
og umfangsmiklar skattalækkanir
sem hann hefur lofað að hrinda í
framkvæmd. Helsti keppinautur
hans um að verða forsetaefni
repúblikana, öldungadeildarþing-
maðurinn John McCain, hvatti
hann þegar á miðvikudagskvöld til
aö berjast fyrir umbótum á fjár-
mögnun kosningabaráttunnar vest-
an hafs.
í kosningabaráttunni lýsti Bush
skoðunum sínum á nokkrum helstu
málaflokkunum sem búast má við
að áfram verði harkalega deilt um
sem hingað til.
Nauðgun og sifjaspell
Eitt eilifðarmálanna í Bandaríkj-
unum eru fóstureyðingar. Bush er
þeim almennt andvígur, nema
þungun komi til eftir nauðgun eða
sifjaspell eða ef fóstureyðingin er
framkvæmd til að bjarga lífi van-
færu konunnar.
í varnarmálum vill Bush auka
fjárframlög til hátæknivopna, hann
er til dæmis mikill áhugamaður um
flugskeytavarnir, eða stjörnustríðs-
áætlanir. Hann vill leggja meira fé í
varnarmálin, hækka laun her-
manna og bæta aðstöðu þeirra á alla
lund.
Verðandi forseti er andvígur
Kyoto-samningnum sem kveður á
um að ríki heims dragi úr losun
gróðurhúsalofttegunda. Bush vill
veita skattaívilnanir vegna notkun-
ar á etanóli sem eldsneyti og hann
styður viðleitni ýmissa ríkja í að
draga úr mengun orkuvera sem
ganga fyrir kolum.
Að hemja gremjuna
Hvernig demókratar bregðast við
sáttaumleitunum nýja forsetans á
fyrstu vikunum eftir að hann tekur
við embættinu mun hafa mikil áhrif
á bæði þá sjálfa og á stjórn Bush.
Sumir demókratanna sem vörðu
Bill Clinton hvað dyggilegast þegar
repúblikanar reyndu að koma hon-
um úr embætti vegna Lewinsky-
hneykslisins hafa tekið upp svipað-
an tón og þá. Robert Wexler, full-
trúadeildarþingmaður frá Flórída,
sagði meðal annars að repúblikanar
hefðu, með aðstoð Hæstaréttar,
bundið enda á lýðræði í landinu.
Ef demókrötum tekst að hafa
hemil á gremju sinni út í Bush og
repúblikana gæti það orðið þeim að
liði þegar þeir ætla sér að endur-
heimta meirihlutann í báðum deild-
um þingsins að tveimur árum liðn-
um.
Það gæti hins vegar komið þeim í
koll reyni þeir að grafa undan valdi
forsetans með því að halda áfram að
draga í efa rétt hans til að vera for-
seti. Flestir Bandaríkjamenn sætta
sig við Bush sem forseta og eru bara
fegnir því að loksins skuli hafa
fengist niðurstaða, þótt þeir séu
ekki endilega sammála úrskurði
Hæstaréttar.
Líkt við Milosevic
Bush getur þó varla átt von á
góðu frá blökkumannaleiðtoganum
Jesse Jackson sem líkti starfsað-
ferðum forsetans verðandi við þær
sem Slobodan Milosevic, fyrrum
Júgóslavíuforseti, viðhafði. Þá líkti
hann úrskurði Hæstaréttar við úr-
skurð hans í frægu máli árið 1857
þar sem segir að þrælar njóti ekki
réttinda borgara.
„Ólögmæti varpar skugga á for-
setatíð hans,“ sagði Jackson um
Bush. „Lögmæti kemur til með sam-
þykki þeirra sem stjórnað er og það
skortir hann.“
Byggt á Washington Post, New
York Times og Reuters.
BARATTAN UM HVITA HUSIÐ
Demókratinn Al Gore viöurkenndi ósigur sinn fyrir keppinautnum um forsetaembættið,
repúblikananum George W. Bush, á miðvikudagskvöld eftir aö Hæstiréttur BNA úrskurðaöi með 5
atkvæöum gegn 4 að stööva endurtalningu atkvæða í Flórída
Ftepúblikaninn
George W. Bush
Urslltin velta á endurtalningu I
Flórlda þar sem færri en 2.000
atkvæöa skilja Bush og Gore aö
Dómari í Miami hafnar fullyrðingu
Bush um aö endurtalning brjóti í
bága við stjórnarskrá. Innanríkis-
ráöherra Flórída úrskurðar að
endurtalningu skuli lokið 14. nóv.
71
!P
Hæstiréttur Flórída heimilar
ýtó handtalningu atkvæða þvert
' '' á úrskurð innanrikisráðherr-
ans. Endurtalning hefst í
Palm Beach sýslu
Lögsóknir í Palm Beach sýslu
. þar sem haldið er fram að kjör-
| seðill hafi verið ruglingslegur.
Meira en 19.000 atkvæði ógild
Bush eykur forskot sitt 1930 atkvæði
eftir endurtalningu utankjörfundaratkv.
Hæstiréttur Flórída kemur í veg fyrir aö
endanleg úrslit séu tilkynnt og ákveður
málflutning 20. nóvember
Liðsmenn Bush gagnrýna handtalningu
og segja hana gallaða. Saka liö Gores
um að reyna að spilla úrslitunum
Lögmenn Gores segja að það séu
brýnustu hagsmunir þjóðarinnar að öll
atkvæði séu talin
Handtalningu atkvæða í
EA Miami-Dade hætt þar sem ekki
1 ■ ' verður hægt að Ijúka henni
fyrir 26. nóvember
.>lk Harris, innanríkisráðherra
1 Flórída, lýsir Bush sigurvegara
Hæstíréttur BNAfellstá
kröfu Bush um að stöðva
endurtalningu og boðar
málflutning H.desember
T_
IBSBIil
Hæstiréttur Flórída úrskurð-
ar að handtalningu at-
kvæða skuli fram haldið
Miami-Dade sýsla byrjar vélræna
^,\ endurtalningu 654.000 atkvæða og
einnig 10.700 atkvæða sem vélar
höfnuðu
ífciíi!
Hæstiréttur Flórida fyrirskipar
V| endurtalningu f höndunum á
9.000 vafaatkvæðum í Miami-
Dade og fleiri sýslum
Hæstiréttur Flórída hafnar kröfu
p.„ , Gores um tafarlausa endurtalningu
og einnig ásökunum borgara f
Palm Beach um að kjörseðill hafi
verið ruglingslegur
Demókratinn
Al Gore
Hæstiréttur BNA úrskurðar Bush í vil,
með 5 atkvæðum gegn 4, og stöðvar
endurtalningu vafaatkvæða. Þau voru
mikilvæg fyrir Gore ætlaði hann sér að
ná forskotinu af Bush
Kjörmenn koma saman og
,es1 kjósa forseta
5 J
Gore viðurkennir ósigur sinn f
sjónvarpsávarpi og hvetur
Bandaríkjamenn til aö sameinast
aö baki Bush. Bush heitir aö vinna
meö Gore aö þvf aö græöa sárin
Embættistaka 43. forseta BNA
REUTERS %