Morgunblaðið - 08.10.2003, Blaðsíða 17

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. OKTÓBER 2003 17
ÞAKRENNUR
Frábært verð!
B Y G G I N G AV Ö R U R
www.merkur.is
594 6000
Bæjarflöt 4, 112 R.
SIMEON af Sachsen-Coburg-
Gotha, eða Saxcoburggotski eins og
búlgörsk, borgaraleg útgáfa ættar-
nafnsins hljómar, var krýndur kon-
ungur Búlgaríu sex ára gamall og
bar þá konungsnafnið Simeon II.
Hann var flæmd-
ur í útlegð ásamt
allri fjölskyldu
sinni er komm-
únistar komust
til valda í kjölfar
síðari heims-
styrjaldar. Er
hann sneri aftur
til heimalandsins
fyrir tveimur og
hálfu ári náði
hann með láði
kjöri til að spreyta sig á því að stýra
ríkisstjórn, á grundvelli kosninga-
loforðs um að bæta lífskjör þjóð-
arinnar tilfinnanlega á 800 dögum.
Sá frestur rann út nú um mán-
aðamótin, og margir Búlgarar –
sem eiga flestir enn í mesta basli
með að láta enda ná saman – eru
vonsviknir og bitrir.
Stuðningur almennings hrapar
„800 lygar. 800 dagar. Nóg kom-
ið!“ er ritað stórum stöfum á vegg-
spjöld með mynd af hinum mjó-
slegna, hálfskeggjaða og sköllótta
leiðtoga, með áteiknuð horn og
hala.
„Ekkert hefur batnað á þessum
800 dögum. Ástandið hefur meira
að segja versnað,“ sagði Monica
Orssova, átján ára háskólanemi.
Skoðanakannanir sýna að for-
sætisráðherrann konungborni hef-
ur hrapað í áliti hjá þjóð sinni;
stuðningur við hann mældist 70%
fyrir tveimur árum en nú ekki
meiri en 30%, samkvæmt nið-
urstöðum viðhorfskannanastofn-
unarinnar NCPOR.
Umskiptin í stemmningunni eru
gríðarleg frá því Saxcoburggotski
sneri aftur úr hinni hálfrar aldar
löngu útlegð, sem hann varði að
mestu á Spáni. Búlgarar bundu
miklar vonir við „konunginn“ – eins
og þeir kalla hann gjarnan – er
hann tók við stjórnartaumunum
sumarið 2001, eftir að nýstofnaður
stjórnmálaflokkur, Þjóðarhreyf-
ingin Simeon II, vann mikinn sigur í
þingkosningum. Jafnvel kom til tals
að taka upp þingbundna konungs-
stjórn á ný, en konungdæmið var
afnumið af kommúnistum árið
1946. Þess má geta að hinn kon-
ungborni forsætisráðherra er af að-
alsætt, kennd við Hannover, sem
brezka konungsfjölskyldan er einn-
ig af.
Saxcoburggotski, sem nú er 66
ára að aldri, gaf hins vegar lítið fyr-
ir slíkar hugmyndir og einhenti sér
í að vinna að því að uppfylla kosn-
ingaloforð sitt um að snarbæta lífs-
kjör Búlgara. Hann fékk ungt,
hæft, fagfólk með góða menntun úr
vestrænum háskólum til að setjast í
ráðherrastóla og fól því að búa
landið undir að ganga í Evrópusam-
bandið ekki síðar en árið 2007 og
breyta efnahagslífinu þannig til
betri vegar að stöðva mætti atgerv-
isflótta frá landinu.
En liðsmenn konungsins hafa átt
í ströggli með að ná hinum metn-
aðarfullu markmiðum.
„Hann lofaði kraftaverki, en hvar
er það? Maður hefur nánast á til-
finningunni að þessi síðustu tvö ár
hafi aldrei átt sér stað,“ segir Ivan
Krastev, sem rekur hugveituna
Center for Liberal Strategies í
búlgörsku höfuðborginni Sofiu.
En aðstoðarfjármálaráðherrann
Krassimir Katev furðar sig á þess-
ari bölmóðsstemmningu. Ferða-
þjónustan sé að blómstra, útflutn-
ingur sé að stóraukast, verðbólga
sé lág, framleiðni stefni í að tvö-
faldast fyrir árið 2005 og Búlgaría
sé á öruggri siglingu niður heims-
listann yfir spillingu. Landið hefur
stutt Bandaríkin með ráðum og
dáð, þar á meðal með því að senda
hermenn bæði til Afganistans og
Íraks, og fær inngöngu í Atlants-
hafsbandalagið á komandi vori.
„Það eru stórstígar framfarir í
gangi núna,“ segir Katev. „For-
sætisráðherrann hefur skýra sýn á
betri lífskjör [þjóðarinnar]. Ég trúi
því sem hann segir.“ Að sögn Ka-
tevs sé hins vegar því miður ekki
hægt að dreifa velmeguninni út um
þjóðfélagið eins hratt og óskandi
væri, en stjórnin sé á réttri braut.
„Fólk þykist ekki taka eftir því [að
nokkuð miði í umbótaátt]. Það
kvartar of mikið og les of mörg lé-
leg dagblöð,“ segir hann.
En atvinnuleysi, sem samkvæmt
opinberum tölum er um 13%, er
óopinberlega nær 20 prósentunum.
Meðalmánaðartekjur eru aðeins
sem svarar um 12.500 ísl. krónum.
Jafnvel þótt Saxcoburggotski sé
talið til tekna að hann skuli vera
tilbúinn að vinna fram á eftirlauna-
aldur eins vel og honum er unnt að
því að koma morknu efnahagslífi
landsins aftur á réttan kjöl eftir
áratuga hrakfarir kommúnistatím-
ans, er það honum mikill fjötur um
fót að launaþróunin skuli standa
svona í stað.
Ekki hefur það heldur bætt
ímynd hans í augum venjulegs vinn-
andi (eða atvinnulauss) fólks, að ný-
lega ákváðu þar til bær stjórnvöld
að konunginum fyrrverandi og
systur hans skyldi skilað fast-
eignum að verðmæti um 14 millj-
arða króna, sem voru þjóðnýtt á
kommúnistatímanum.
„Fólk trúði því að hann væri
lausnin [á vanda þjóðarinnar].
Núna, að 800 dögunum liðnum, lít-
ur það á hann sem hluta vandans,“
segir hugveiturekandinn Krastev.
„Gjáin milli væntinga og gerða er
að gera úr honum harmleiksfíg-
úru.“
Konunglegt loforð
rennur út í Búlgaríu
Fyrrverandi kon-
ungur Búlgaríu hét
þegnum sínum að
koma á betri tíð með
blómum í haga á 800
dögum er hann var
kjörinn forsætisráð-
herra landsins í júní
2001. Nú eru 800 dag-
arnir liðnir og lítið ból-
ar á áþreifanlegum
umbótum. Þegnunum
finnst þeir sviknir.
Sofiu. Associated Press.
AP
Búlgarskir eftirlaunaþegar á baráttufundi í Sofiu sl. miðvikudag, er 800
daga frestur stjórnarinnar til að bæta lífskjör Búlgara rann út.
’ Fólk trúði því aðSaxcoburggotski
væri lausnin á vanda
þjóðarinnar. Núna,
að 800 dögunum
liðnum, lítur það á
hann sem hluta
vandans. ‘
Simeon af Sachsen-
Coburg-Gotha
JÓHANNES Páll páfi II fór í
gær til borgarinnar fornu
Pompei á Suður-Ítalíu til að
biðja fyrir
friði í heim-
inum. Páfi,
sem er 83
ára, er far-
inn að heilsu
og hafa
kardínálar í
Páfagarði að
undanförnu
gefið til
kynna að
hann sé við dauðans dyr. Páfi
flaug með þyrlu frá Róm til að
biðjast fyrir í kirkju heilagrar
Maríu í Pompei. Hann hefur
einu sinni heimsótt þessa kirkju
áður, árið 1979 þegar hann hafði
verið eitt ár í embætti.
Um 30.000 manns sóttu mess-
una. Að undanförnu hafa að-
stoðarmenn páfa þurft að flytja
boðskap hans en honum tókst að
ljúka máli sínu í gær þótt rödd
hans væri óskýr. „Biðjið fyrir
mér í dag og alltaf,“ voru loka-
orð páfa.
Fjórir falla
í Írak
ÞRÍR bandarískir hermenn og
íraskur túlkur létu lífið í
sprengjutilræðum í Írak í gær.
Tveir hermenn og túlkur þeirra
féllu í sprengjuárás vestur af
Bagdad en fyrr um daginn hafði
félagi þeirra verið felldur um
110 kílómetra vestur af borg-
inni. 92 bandarískir hermenn
hafa fallið í Írak frá 1. maí en þá
lýsti George W. Bush forseti yf-
ir því að meiriháttar hernaðar-
aðgerðum væri lokið í landinu.
Niðurstaða
DNA-rann-
sóknar ljós
NIÐURSTAÐA DNA-rann-
sóknar á lífssýni sem fannst á
hnífnum sem var notaður til að
myrða Önnu Lindh, utanríkis-
ráðherra Svíþjóðar, þykir
styrkja grun manna um að 24
ára gamall maður, Mijailo Mij-
alovich, sem nú situr í varðhaldi,
sé sekur um morðið. Maðurinn
neitar hins vegar enn allri sök í
málinu.
Graham
hættir
BOB Graham öldungadeildar-
þingmaður hefur skýrt frá því
að hann sækist ekki lengur eftir
að verða frambjóðandi banda-
ríska Demó-
krataflokks-
ins í
forsetakosn-
ingum
næsta
haust. Grah-
am hafði
dregist aft-
ur úr öðrum
frambjóð-
endum
Demókrataflokksins í skoðana-
könnunum að undanförnu. Þá
hefur honum gengið illa að afla
fjár til kosningabaráttunnar.
Graham skýrði frá ákvörðun
sinni í viðtalsþætti Larry King á
sjónvarpsstöðinni CNN. Sagði
hann að ýmsir þættir hefðu
lagst á eitt, en m.a. gerðu
skyldustörf hans á Bandaríkja-
þingi honum erfitt fyrir að ein-
beita sér að framboðinu.
STUTT
Páfi í
Pompei
Jóhannes Páll
Bob Graham