Sunnudagsblaðið - 27.04.1958, Blaðsíða 10

230
SUNNUDAGSBLAÐIÐ
FeriII Nikita Krústsjov.
Krijsfsjov hreinsar fil
CITARKOV 1924. Reykmettað-
ur samkomusalur. Prófessorar og
stúdentar í hörðum deilum.
Umræðuefnið er eitt af höfuð-
málefnum kommúnismanns: Verð
ur komúnisminn nauðsynlega að
gera heimsbyltingu, eða er mögu-
legt að framkvæma stefnu hans í
einstöku landi fyrir sig? Bak við
þessa spurningu dylst ósættanleg
valdabarátta. Jósef Stalín lætur
sífellt meira að sér kveða sem til-
litslaus, valdasjúkur baráttumað-
ur, og beinir nú skeytum og áróðri
gegn forystumanni Rauða hers-
ins, Leo Trotskv. Hvor þeirra á
að taka við völdum í flokknum,
eftir dauða Lenins?
Fylgismenn Trotskys álitu að
það væri grundvallar skyssa, að
láta sér til hugar koma, að unnt
væri að framkvæma byltingar-
stefnuna í einstöku landi. Marx
og Engels höfðu einmitt haldið
fram því gagnstæða.
í Charkov voru flestir skoðana-
bræður Trotskys. En einmitt á
þessari stundu biður lágvaxinn
maður um orðið. Það er Nikita
Krústjov. Hann byrjar ræðu sína
með sömu slagorðunum og hann
er vanur:
— Ég er öreigi af Dónárbökk-
um.......
Og svo heldur hann áfram: —
Ég er með öðrum orðum enginn
lærður prófessor, eins og ræðu-
maðurinn hér á undan — en ég
verð að biðia félaga. Krassner að
lesa hvað Friedrieh Engels skrif-
aði sjálfur í stefnuskrá Þýzku
sósialdemokratanna.
Krústjov dregur upp úr vasa
sínum glósubók og les langa til-
vitnun, þar sem áheyrendur geta
séð það svart á hvítu, að Engels
áleit það framkvæmanlegt að
koma á sósialisma í einstöku landi
fyrir sig.
— Þetta er föísun, sem Stalin
hefur gert; greip þá Krassner
fram í.
En Krústjov Iætur sér hvergi
bregða, og dregur hann nú bók
upp úr Öðrum vasa. Hún er út-
gefin í Moskva 1921 og greinir frá
verkalýðshreyfingunni í Þýzka-
landi, og þar stendur orði til orðs
hið sama og Krústjov hafði lesið
upp. Formálinn er ritaður af Leo
Trotsky.
Hinn hyggni Ukrainumaður
hafði nefnilega reiknað með þeim
möguleika, að.hann yrði rengdur
og honum brugðið um staðreynda-
fölsun. En nú notfærði hann sér
sigurhrifninguna til þess að láta
kné fylgja kviði, og bókin gekk
frá manni til manns í salnum.
Stúdentarnir sátu þarna eins og
fallnir af himnum ofan. Trotsky
var átrúnaðargoð þeirra, en Marx,
Engels og Lenin guðir.
í fyrsta skipti samþykkti stúd-
entafundur í Charkov fordæm-
ingu á Trotsky.
Krústjov stóð sig vel sem áróð-
ursmaður. Yfirmaður hans, Lazar
Kaganovitsj — sem hafði ráðið
hann eftir annað stúdentamót þar
sem hann varði Stalín í líf og
og blóð — hafði fulla ástæðu til
þess að vera ánægður með frammi
stöðu hans. „Öreiginn af bökkum
Dónár“ var á hraðri leið upp á
við.
II. grein :
í Ukrainu
NIKITA ER LANGMINNUGUR.
Brátt varð Nikita Krústjov næst
æðsti í áróðursdeild flokksins.
Hann komst hjá því að tak-a þátt
í fundarhöldum, en sendí aftur á
móti hóp af undirmönnum sínum
til þeirra starfa. Sjálfur sat hann
í vinnuherbergi sínu frá morgni
til kvölds og langt fram á nætur.
Og skyndilega var allt orðið
piörbreytt. Trotsky hafði tapað.
Kaganovitsj var nú meiri þörf í
Moskvu en í Ukrainu og fór þang-
að. í hans stað kom Skrypnik,
gamall rauðliði og ukrainsk þjóð-
ernishetja, og nú urðu allir fram-
ámenn flokksins að tala og skrifa
hreina og klára úkranisku.
Krústjov talaði ómengaða rúss-
nesku, en úkrainskan hans var hið
mesta hrognamál, þótt undarlegt
megi virðast. í Kursk þar sem
hann var fæddur, var nefnilega
ekkj töluð ukraniska, heldur uhd-
arlegt sambland af málýzkum, sem
erfitt var að skilja. Honum veitt-
ist það mjög erfitt að læra úkra-
insku. Dag nokkurn þegar hann
hafði flutt ræðu á kommúnista-
fundi, stóð einn af forystumönn-
unum uDp og sagði:
— Áður en lengra er haldið
verð ég að þýða ræðu félaga
Krústjov fyrir ykkur. . . .
f annað skipti kom Skrypnig
sjálfur í heimsókn og tók þá framí
fyrir Krústjov með þessum orð-
um:
— Það er til háborinnar skamm-
ar að starfsmaður flokksins skull
tala annað eins bölvað hrognamál
og þetta, sem líkist hreint engri
úkrainsku; einkennilega, þegar til-
lit er tekið til þess, að hann skuli