Tíminn - 31.08.1975, Blaðsíða 19

Sunnudagur 31. agúst 1975.
TÍMINN
19
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur 1 Edduhúsinu viö Lindargötu,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð I
lausasöiu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 700.00 á mánuði.
Blaðaprenth.f.
Hafnbann á
þýzku eftirlitsskipin?
íslendingar eru seinþreyttir til vandræða. 1
samræmi við þann hugsunarhátt hefur islenzka
Landhelgisgæzlan starfað og hún hefur þess vegna
ekki beitt harkalegum aðgerðum gegn erlendum
landhelgisbrjótum, en þó sýnt fulla einurð i skipt-
um sinum við þá. En vitaskuld er ekki hægt að
sýna endalausa þolinmæði, þegar frekja og yfir-
gangur erlendra veiðiþjófa gengur úr hófi fram og
islenzk fiskveiðiskip verða fyrir áreitni þeirra.
Það var þess vegna nauðsynleg aðgerð af hálfu
Landhelgisgæzlunnar að halastýfa vestur-þýzku
togarana tvo s.l. miðvikudag.
En á sama tima og Islendingar fara svo vægi-
lega i sakirnar gegn vestur-þýzkum landhelgis-
brjótum, sýna Vestur-Þjóðverjar óbilgirni og beita
fyllstu hörku i þeirri von að geta beygt íslendinga i
landhelgismálinu. Þannig hafa þeir beitt sér fyrir
þvi, að Islendingar njóta ekki eðlilegra viðskipta-
kjara við Efnahagsbandalagið. Auk þess hafa
Vestur-Þjócverjar sett löndunarbann á islenzk
fiskiskip i höfnum Vestur-Þýzkalands.
Þessum aðgerðum Þjóðverja hefur ekki verið
svarað sérstaklega, t.d. með sérstakri skattlagn-
ingu á vörur frá Vestur-Þýzkalandi, eins og tveir
af þingmönnum Eramsóknarflokksins, þeir Gunn-
ar Sveinsson og Halldór Ásgrimsson, lögðu til á
siðasta þingi. Þeir fluttu þá tillögu um það, að á
meðan Efnahagsbandalagslöndin fullgiltu ekki
tollasamninginn við Island, yrði Seðlabankanum
falið að innheimta 25% innborgunargjald af vöru-
innflutningi frá VesturrÞýzkalandi,sem geymt yrði
á bundnum reikningi i 90 daga.
Sjálfsagt er að skoða þessa tillögu betur, enda er
engin ástæða til að beina viðskiptum til þjóðar,
sem beitir okkur viðskiptaþvingunum, auk þess
sem viðskiptajöfnuðurinn við Vestur-Þýzkaland er
mjög óhagstæður.
En það er ekki aðeins á þessu sviði, sem vert er
að kanna aðgerðir gagnvart Vestur-Þjóðverjum.
Nýlega hefur Landhelgisgæzlan staðfest þann
grun, sem lengi hefur legið á, að vestur-þýzku eft
irlitsskipin hér við land njósni um Islenzku varð-
skípin og gefi togurunum upplýsingar um ferðir
þeirra. Þessar aðgerðir eru alveg sambærilegar
við það, er Bretar sendu flugvélar frá Bretlands-
eyjum til þess að njósna um islenzku varðskipin.
Viðbrögð rikisstjórnar Ölafs Jóhannessonar voru
þá þau, að þessum vélum var bannað að lenda á
Keflavikurflugvelli til þess að fyrirbýggja, að þær
féngju nokkra þjónustu hér. Afleiðingin varð sú, að
Bretar gáfust upp á þessu njósnaflugi sinu.
Það er hins vegar látið afskiptalaust, að þýzku
eftirlitsskipin, njósnaskip vestur-þýzka togara-
flotans hér við land, fái vatn og vistir i islenzkum
höfnum. Það verður að teljast mjög óeðlilegt, að
íslendingar geri Vestur-Þjóðverjum með þessum
hætti kleift að halda njósnaflota sinum úti til hjálp-
ar veiðiþjófum, er fara rænandi og ruplandi um is-
lenzka fiskveiðilögsögu. Ekki virðist þvi óeðlilegt,
að sett verði hafnbann á þýzku eftirlitsskipin.
—a.þ.
ERLENT YFIRLIT
Kenyatta býr vel
að fjölskyldu sinni
Kona hans er ríkasti einstaklingur í Kenya
FRAFALL Haile Selassie,
fyrrum keisara Eþiópiu,
minnir á, að þjóðhöfðingjar
Afriku eru ekki fastir i sessin-
um, þvi að fyrir skömmu þótti
ekki annað trúlegt en hann
myndi sitja i valdastóli til
æviloka. En á skammri stundu
skipast veður i lofti, — hann
var hrakinn frá völdum og
helztu ráðherrar i stjórn hans
og aðrir valdamenn teknir af
lifi án dóms og laga, sakaðir
um stórfellda spillingu. Þetta
hefur haft sin áhrif annars
staðar i Afriku og mun nú eng-
inn þjóðhöfðingi þar þykjast
öruggur um sig lengur. Þetta
gildir ekki sizt um þann
þeirra, sem þó hefur verið tal-
inn einna traustastur i sessi,
þvi að hann hefur verið dáður
sem þjóðhetja siðan riki hans
öðlaðist sjálfstæði. Hér er átt
við Jomo Kenyatta, forseta
Kenya. Hann hefur verið for-
seti landsins siðan það öðlaðist
sjálfstæði i desember 1963.
Hann hafði verið leiðtogi
Kenyumanna i sjálfstæðis-
baráttunni og orðið þjóðhetja
ekki siztvegna þess, að Bretar
höfðu hann lengi i haldi. Keny-
atta hugðist eins og fleiri leið-
togar Afrfkumanna koma á
lýðræðisstjórn i landi sinu
eftir brezkri fyrirmynd. Þetta
virtist ætla að ganga vel i
fyrstu, en nú orðið er lýðræði
tæpast til I Kenya, nema að
nafni til. Það er Kenyatta og
vildarmenn hans,: sem öllu
ráða, og beita til þess marg-
vlslegum brögðum. Að sama
skapi hefur .jivers konar spill-
ing aukizt i stjórnkerfinu og
koma ýms ættmenn Kenyatta
þar ekki minnst við sögu. Eftir
þvi, sem Kenyatta eldist virð-
ist hann láta ættmennum sin-
um og skylduliði eftir meiri
völd. Þetta fólk notar sér svo
aðstööuna til að safna sem
mestum auði og koma honum
undan, enda ekki vist, að
Kenyatta eigi lengi eftir að
fara með völd, þótt engin bylt-
ing verði gerð gegn honum.
Hann er orðinn 83 ára og eng-
an veginn talinn heilsuhraust-
ur.
HJÓNABANDSSAGA Keny-
atta gefur nokkurt yfirlit um
það, ; hvernig venzlalið hans
hefur tryggt aðstööu sina.
Kenyatta er fjórgiftur. Hann
giftist 1919 Grace Vahu, sem
hafði sótt sama trúboðsskóla
og hann. Hún er nú látin. Þau
áttu tvö börn, Peter Muigai,
sem er nú 54 ára, og Margaret,
sem er 47 ára. Peter virtist
lengi yel lítið metorðagjarn og
hafði sig lftt i frammi, unz
hann var kjörinn þingmaður á
siðastl. ári og eignaðist jafn-
framt hluti i ýmsum helztu
auðfélögum landsins.
Mama Ngina
Margaret hefur hins vegar
verið athafnameiri frá upp-
hafi og sögusagnir herma, að
Kenyatta treysti henni bezt
allra skyldmenna sinna. Hún
hefur verið borgarstjóri i Nai-
ropi siðan 1970 og þótt
sina skörungsskap i þvi
starfi. Það hefur þó
vakið öllu meiri athygli i
seinhi tið, að hún hefur komið
við sögu ýmissa auðfélaga,
sem hafa öðlazt ýms forrétt-
indi. Einkum hefur hún komiö
við sögu filabeinsverzlunar-
innar, sem hefur verið mjög
arðvænleg verzlunargrein i
Kenya.
önnur eiginkona Kenyatta
var Grace Edna Clarke, sem
hann bjó með, þegar hann
dvaldi I London á árunum
fyrir siðari heímsstyrjöldina.
Þau eignuðust einn son, Peter
Magana, sem aldrei hefur
komið við sögu i Kenyá. Hann
er starfsmaður hjá brezka út-
varpinu. Eftir að Kenyatta
kom heim að lokinni dvöl
sinni I Bretlandi, giftist hann i
þriðia sinn, en Sú kona lézt af
Kenyatta
barnsburði. Barnið, sem var
stúlka lifði og hlaut nafnið
Jane. Hún er gift flugmanni,
Udi Gecaga, sem hefur hlotið
sæti I stjórn ýmissa auðfélaga
og er talinn einn með rikustu
mönnum I Kenya.
Fjórðakona Kenyatta og sú,
sem hann býr með nú, Mama
Ngina, er langsamlega sögu-
frægust af konum hans. Hún
var kornung, þegar hún giftist
honum. Hún hefur reynzt
mikil fjáraflakona og er nú
yfirleitt talin rikasti einstakl-
ingur I Kenya. Talið er að hún
hafi mikil áhrif á Kenyatta og
þó einkum i seinni tlð. Meðal
landsmanna er hún mjög
óvinsæl, og henni kennt
um margt eða flest sem miður
fer. Ei, það breytir ekki
gerðum hennar, heldur gerist
hún meðeigandi fleiri og fleiri
auðfélaga. Þeim fyrirtækjum,
sem hún er riðin við, virðist
auðyelt að fá alls konar und-
anþágur og forréttindi hjá rik-
isstjórninni.
KENYATTA býr hins vegar
éngan.veginn vel að konu sinni
og börnum einum saman.
Flest nákomin skyldmenni
hans njóta einnig margvis-
legra forréttinda. Sérstaklega
héfur þó ein bróðurdóttur
hans, Beth Mugo, þótt njóta
sérstakrar náðar frænda sins.
Svo mjög hefur Kenyatta
hlynnt að frændmennum sin-
um, að farið er að tala um
konungsættina i Kenya.
Stjómarhættir i Kenya minna
þvi orðið meira á gamalt kon-
ungsdæmi i Evrópu en lýðræð-
isstjórn þá, sem þar hefur
komið til sögu á siðari manns-
öldrum. Vist er lika það, að
óánægja með stjórn Kenyatta
fer mjög vaxandi og þvi má
mikið vera, ef herinn þar
lætur ekki brátt til sin taka,likt
og orðið hefur vibast annars
staðar i Afriku — Þ.Þ.