Réttur - 01.04.1988, Blaðsíða 36

Bucharin
100 ár
Loks kom að því að Sovétstjórnin viðurkenndi til fulls ótakmarkað sakleysi og
mikilleik Bucharins, sem Réttur hefur áður skrifað um.
Það er vafalaust eitt af því sem Gorbatshoff hefur nú komið í gegn, þrátt fyrir
einhverja andstöðu í leifum hinnar gömlu embættismannastéttar.
Er það vel farið að þessi mikli leiðtogi kommúnismans skuli nú 50 árum eftir
dauða sinn, 100 árum eftir fæðingu sína, fá að njóta síns réttar í sögu sósíalismans.
Bucharin var fæddur 1888, 17. sept-
ember. Hann gekk í Bolshevikkaflokkinn
1908 og varð frá 1912 náinn samstarfs-
maður Lenins. Pað er vart óréttlátt að
ætla að næst Lenin hafi Bucharin verið
færasti maður flokksins til að taka við af
honum, ef skynsemi og hugsun um vel-
ferð flokksins hefði verið látin ráða. En á
hinu langa valdaskeiði sósíalismans, þar
sem valdið er skilyrði fyrir tilveru hans.,
vill það oft verða svo að valdið stígur
handhöfum þess til höfuðs og veldur þeirri
sorgleikjum, sem sósíalisminn upplifir á
fyrsta valdaskeiði sínu. Stalin og síðar
Mao eru dæmin um slíkt. Og það er ef til
vill einkennandi að höfuðandstæðingur
og keppinautur Stalins á þessu valda-
skeiði, Leo Trotski, skuli hafa sagt: „Við
getum verið með Stalin á móti Bucharin.
En við getum aldrei verið með Bucharin á
móti Staiin.“
Rit Bucharins
Bucharin var raunverulega fyrsti rit-
höfundurinn í flokki bolshevikka, scm
við hér á íslandi fórum að lesa, því eitt af
fyrstu ritum hans var þýtt á norsku. Það
var:
Bucharin og Preobrazhenky: ABC
(stafróf) kommúnismans. Kom það cinnig
út á ensku 1924.
Síðan komu m.a.:
Stefnuskrá kommúnismans. Gefið út
m.a. í New York 1924.
Efnahagskenningyfirstéttarinnar. M.a.
í New York 1927.
Sögulega efnishyggjan. M.a. í New
York 1927.
Heimsvaldastefnan og efnahagsafstað-
an í heiminum, 1919.
Vandamál kínversku hyltingarinnar,
London 1927.
Verklýðsbyltingin á sviði menningar-
innar, Petrograd 1923.
Hér eru þó aðeins taldar fáar af bókum
hans og ekkert af þeim mörgu greinum,
er hann reit í tímarit kommúnista.
Orsakir sorgleiksins
Hin sorglegu örlög Bucharins eru ægi-
leg viðvörun til allra sósíalista, að láta
ekki valdið stíga sér til höl'uðs og misnota
það. Kommúnistar rnunu áratugum sam-
an eftir sigur vcrkalðsbyltingar þurfa að
vera á veröi jafnt um tilveru hennar sem
heilbrigði sósíalismans.
Kínverska byltingin varð fyrir sams-
konar sorgleikjum og sú rússneska, aðeins
þrjátíu árum seinna. Hef ég lýst þeim
sorgleik í „Rétti“ 1979 í greininni „Harm-
leikur í Kína“, á bls. 238-246. Ég ráðlcgg
mönnum cnn að lcsa þá grein, cn hún
84