Vikan - 01.03.1973, Blaðsíða 8

í sjö ár var Harry S.
Truman voldugasti
maður í heimi. Hann
beitti kjarnorku-
sprengjum í hernaði
fyrstur leiðtoga, réði
ferð Vesturlanda í
kalda stríðinu gegn
Sovétríkjunum og
hindraði að kommún-
istar legðu undir sig
Kóreu alla. I þau
tuttugu ár, sem liðin
eru frá því að hann lét
af völdum, var hann
^engu að síður flestum
gleymdur.
„Meiri trúmann ei veröldin veit /vopnjn góð
eiga slíkir . . ." segir Jóhannes úr Kötlum í
Sóleyjarkvæði. Sennilega muna flestir eftir
Truman sem þeim Bandaríkjaforseta, sem varpa lét
atómsprengjunum ó Hírósíma og Nagasaki.
Af völdum þeirra biðu þrjú hundruð og fimmtíu
þúsund manneskjur bana og tvö hundruð þúsund
varanlegt heilsutjón. Sumir ætla að með þessu hafi
Truman ekki einungis viljað skelfa Japani,
heldur og Rússa.
HALSBINDASALiNN
SEMVARB
HEIMSSKELFIR
Þegar Harry S. Truman dó,
var hann afgamall og löngu
gleymdur. Fæstir tóku einu
sinni eftir dánarfregninni; það
sem yfirgnæfði hana voru drun-
urnar frá sprengjunum, sem
eftirmaður eftirmanns eftir-
manns eftirmanns Trumans lét
rigna yfir Hanoi og Haiphong.
Sumir sperrtu brýrnar hissa;
Truman, hafði hann virkilega
verið lifandi til þessa dags?
Þessi gleymdi, gamli maður
hafði þó flestum eða kannski
öllum fremur mótað heim nú-
tímans. Hann var forseti Banda-
ríkjánna 1945—1952. Þau árin
áttu Bandaríkin ein ríkja kjarn-
orkuvopn og dollarinn var þá
eini gjaldmiðillinn, sem eitt-
hvert gildi hafði. Bandaríkin
voru þá langvoldugasta ríki
veraldar. Enginn Bandaríkja-
forseti fyrr eða síðar hefur haft
eins mikið vald og Truman, og
ekki verður annað sagt en að
hann beitti því valdi. Undir
hans stjórn hleyptu Banda-
ríkjamenn af stað Marshall-
áætluninni, til að gera Vestur-
Evrópu efnahagslega séð varn-
arhæfa gegn kommúnismanum
og tengja hana efnahagskerfi
Bandaríkjanna. Hann kom upp
loftbrúnni til Berlínar og und-
ir hans forustu var Nató stofn-
að. Það var á stjórnarárum
Trumans, sem íslendingar
gengust inn á að leyfa Banda-
ríkjamönnum að hafa bæki-
stöð á Keflavíkurflugvelli, þótt
ætlazt hefði verið til að þeir
hyrfu með öllu af fslandi að
stríðinu loknu. íslendingar
gerðust líka aðilar að Marsh-
all-áætluninni og Nató og stjórn
okkar tók aftur við bandarísk-
um her í stjórnartíð Trumans.
8 VIKAN 9. TBL.