Vísbending - 13.05.2005, Blaðsíða 2

ISBENDING
Kínversk bardagalist
Bardagaspeki Sun Tzu var skyldu-
lesning fyrir alla stjórnendur á
tíunda áratuginum. Sun Tzu var
kínverskur einræðisherra sem var uppi
fyrir 2.500 árum, á sama tíma og Kon-
fúsíus. Hugmyndafræði þessararbardaga-
speki er enn hornsteinn í kínverskri
stefnumótun. Ymislegt er hægt að læra
afþessari fomu bardagalist. Eftirfarandi
umtjöllun, sem gengur út á að reynda
draga fram gullkornin er byggð á nýlegri
þýðingu á The Art of War (talsverður
munur er á einstökum þýðingum). Það er
ekki ólíklegt að íslenskir viðskiptamenn
þurfi í auknum mæli fleiri tæki til þess
að berjast í hinum alþjóðlega viðskipta-
heimi þar sem þeir hafa margir hverjir
hreiðrað um sig.
^Fimm grundvallaratriði
Ifyrsta kafla bókarinnar nefnirTzu þau
fimm atriði sem eru grundvöllurstefnu-
mótunar samkvæmt bardagalistinni.
Pólitík: Sameiginleg hugmyndafræði og
tilgangur hópsins, s.s. liðsandi, sameigin-
leg gildi og föðurlandsást.
Himirm: Umhverfislegir þættir eins og
tími, árstíð, birta, veður o.s.frv.
Landssvœöi: Aðstæður, s.s. fjarlægð frá
óvininum, lega landsins og yfirferð.
Leiðtogi: Sásem leiðir hópinn, spumingin
er hvort hann er skynsamur, trúverðugur,
hugrakkur, skipulagður og býr hann yfir
samkennd.
Kenning: Listin eða hæfileikinn til þessa
að skilja stefnumótunina og gera stefnu
að veruleika.
Til þess að skilja þessi gmndvallar-
atriði hjá Tzu betur er hægt að draga
upp skýringarmynd af þessum fimm
meginatriðum í hugmyndafræði hans.
Atriðin sem kölluð eru himinn og lands-
svœði snúast um að skilja aðstæðumar
og gera sér grein fyrir að þær geta verið
mismunandi. Það er hægt að notfæra sér
mismunandi aðstæður ef maður skilur í
h verju þær em fólgnar. Atriðið sem nefnt
er leiðtoginn snýst um hæfni þess sem
leiðir herinn og getu hans til þess að takast
á við aðstæðurnar og ó vi n i nn. Pólilikin er
að mörgu leyti nátengd leiðtoganum þar
sem hún snýst um samkennd og tilgang
hópsins en þetta tvennt ræðst oft að miklu
leyti af því hver leiðir hópinn og hvernig
honum tekst að höfða til sameiginlegs
tilgangs hópsins og hvetja hann áfram.
Kenningin felur í sér sjálfa útfærsluna
og framkvæmdina á stefnumótuninni.
I henni felst listin að vinna orrustuna
og stríðið. Tzu bendir á að allir herfor-
ingjar verða að skilja og þekkja þessi
fimm grundvallaratriði. Þeir sem verða
sérfræðingar í þeim verða sigursælir og
verða ekki sigraðir.
Að mæla út óvininn
ikið af listgreininni að sigra í
baráttunni, samkvæmt Tzu, felst í
að skilja aðstæðumar og andstæðinginn.
Frekari útfærslu á gmndvallaratriðunum
fimm er að finna í sjö liðum sem snúast
um að geta metið hverjir eru líklegir til
þess að verða sigurvegarar í bardaganum
og hverjir ekki.
1. Hvor stjórnandinn er vitrari og betur
búinn?
2. Hvor leiðtoginn er hæfileikaríkari?
3. Hvor herinn virkar betur við gefnar
aðstæður?
4. Hvor herinn hlýðir skipunum og
reglum betur að jafnaði?
5. Hvor herinn hefur sterkari her-
menn?
6. Hvor herinn hefur betur þjálfaða
stjómendur og liðsmenn?
7. Hvor herinn notar umbun og refsingu
með skynsamlegri hætti?
Tzu leggur mikla áherslu á að skilja
andstæðinginn og koma honum úr þeirri
kjörstöðu sem hann kann að vera í. Meg-
inhugmyndin er að stríð er alltaf byggt
á skynjun eða öllu heldur ímynduðum
vemleika. í því felst að það er mikilvægt
að láta líta út fyrir að staðan sé öðmvísi
en hún er. Þegar maður er vel hæfúr til
þess að láta til skarar skríða skal maður
gera sérupp vanhæfni, þegarþörf er fyrir
hreyfanleika skal láta líta út eins og herinn
geti illa hreyft sig, þegar herinn er fjarri
skal láta líta út eins og hann sé nærri.
Leikurinn gengur út að fá andstæðinginn
til að berjast við aðstæður sem henta
honum illa þegar hann er úr jafnvægi.
Þannig er mikilvægt að koma honum
úr jafnvægi með því að ögra honum ef
hann er skapbráður, ýta undir hrokann
ef hann er hrokafullur o.s.frv. Ef búið
er að leggja línumar um hvemig hægt
er að koma því við að bardagi verði
háður við eigin kjöraðstæður frekar en
kjöraðstæður andstæðingsins, áður en
farið er til bardagans, er auðveldara að
meta útkomuna og miklu meiri líkur eru
á að herinn verði sigursæll.
Bardagalistin
Hinn fullkomni sigur er að sigra án
þess að þurfa að berjast. Stríð snýst
alltaf um að ráðast að stefnumótun and-
stæðingsins. Þannig er fyrsta skrefið
alltaf að nota pólitískan þrýsting til þess
að brjóta niður þau bandalög sem and-
stæðingurinn hefur gert við aðra aðila.
Eftir að búið er að veikja hann með
öllum tiltækum ráðum er kominn tími
til að ráðast gegn honum með herinn í
fararbroddi. Mynd Mels Gibsons Brave-
heart um skosku frelsishetjuna William
Wallace er ágætt dæmi um þessa bardaga-
list Tzu. Þegar Skotarnir mæta Bretum í
fyrsta stóra bardaganum gerir Wallace í
því að ögra Bretunum og ýta undir hroka
þeirra til þess að fá þá til þess að berjast
með öðrum hætti en þeir gera venju-
lega. Þannig bíða Skotamir rólegir og
verjast örvaárásum Breta og bíða eftir
að Bretamir sendi riddarasveitina af stað.
Skotamir hafa nefnilega búið til ljöldan
(Framhald á síðu 4)
^ Grundvallaratriði í bardagalist Sun Tzu J Himimi
Leiðtogi
Keimina
Landssvæði
2