Tímarit Máls og menningar - 01.10.1966, Blaðsíða 11

Halldór Laxness
íslensk kona í Kaupmannahöfn
Ásta í Grafarholti einsog hún var
kölluð hér heima í sveit sinni brá sér
til Kaupmannahafnar snöggva ferð
haustið 1919. í fyrrahaust sagði ég
við hana á heimili hennar í Valbý,
leiðist þér ekki að búa altaf hér í út-
löndum? Hún svaraði tafarlaust af
þeirri hreinskilni hugans sem henni
var gefin umfram flesta menn: Mér
hefur einlægt fundist ég væri hér að-
eins um stundarsakir og mundi leggja
á stað heim núna einhvern daginn.
Nú heyri ég að duft vinkonu minn-
ar sé komið heim í æskubygð hennar
meðal kærra fjalla þar sem hugur
hennar jafnan hjó, eins þó hún væri
fjarri.
Hún hét fullu nafni Þórunn Ástríð-
ur og kaus á fullorðinsárum að vera
ávörpuð með Þórunnar-nafninu. Hún
var fædd 25. mars 1895 og lifði barn-
æsku sína á einstöku menníngarheim-
ili í Gröf, síðar Grafarholti, hjá for-
eldrum sínum Birni hreppstjóra
Bjarnarsyni og Kristrúnu Eyjólfs-
dóttur frá Stuðlum í Reyðarfirði. í
Grafarholti var mikill og mennilegur
systkinahópur og hefur margt af
þessu ættfólki verið forgángsfólk og
ekki alténd þrætt troðnar brautir;
Steinunn föðursystir Þórunnar gerð-
ist jósefsnunna í Frakklandi, systir
María Hilda.
Þórunn nam í Kvennaskólanum í
Reykjavík og iðkaði tónlist sér til
skemtunar í æsku, en vann fyrir sér
sem miðstöðvarstúlka við bæarsím-
ann í höfuðstaðnum uns hún fór hurt
úr landi. Hún var mikið eftirlæti síns
fólks enda í almælum haft í Kjalar-
nesþingi að hún bæri af úngum stúlk-
um að fríðleik með tígulegu yfir-
bragði og látprúðri framkomu. Þór-
unn var meðalkona á vöxt, björt yfir-
litum, svipmikil til augnanna, jarp-
hærð, kvenna hárprúðust. f hrosi
hennar vakti einstæð kátertni með
stórum töfrum og lýsti alt umhverfis.
Þessu æskubrosi hélt hún þó aldur
færðist yfir. Samt var hún umfram
alt sú systir sem virtist hafa verið til
kjörin af æðri forsjón að geyma fjár-
sjóðs í huldum stað. Þetta var þeim
einkanlega ljóst sem áttu trúnað
hennar og ugglaust aungvum hetur
en þeim sem stóðu henni næstir. Hún
var sú sem geymdi íslands fyrir Jón
Helgason í erlendri stórborg um öll
þessi ár.
Það liggur í hlutarins eðli að sá
233