Sagnir


Sagnir - 01.05.1982, Blaðsíða 39

Sagnir - 01.05.1982, Blaðsíða 39
Kristín Ástgeirsdóttir: „Sú pólitíska synd“ Um kvennaframboð fyrr og nú Sérframboð kvenna til bæjarstjórna hafa verið mjög til umræðu frá því að það kvisað- ist að konur í Reykjavík og á Akureyri væru að hugsa um að endurvekja þessa gömlu bar- áttuaðferð islenskra kvenna frá fyrstu ára- tugum aldarinnar. Kvennaframboðin fyrrum voru afsprengi kvenréttindabaráttunnar, borin fram í hita leiksins, þegar konur vildu sýna og sanna að þær gætu og vildu nota ný- fengin réttindi sín og taka virkan þátt i mót- un samfélagsins. En hvað veldur bvi að enn á ný er gripið til kvennaráðs sem þessa, 67 ár- um eftir að konur fengu kosningarétt og kjörgengi til alþingis? Er eitthvað líkt með kvennaframboðum fyrr og nú og hvers eðlis voru framboð kvenna fyrr á öldinni? Hér á eftir verður reynt að svara þessum spurningum í umfjöllun um kvennalistann í Reykjavík 1908 og það sem á eftir fylgdi. Síðan verða raktar orsakir kvennaframboðs- ins 1982 og rökum að þvi leitt að þarna sé um mjög ólík fyrirbæri að ræða, þótt formið sé hið sama. í fyrri hluta greinarinnar er eink- um stuðst við skrif Bríetar Bjarnhéðinsdótt- ur, en í síðari hlutanum er notast við það sem gengið hefur á þrykk frá Kvennaframboðinu í Reykjavík svo og reynslu greinarhöfundar. Algjört einsdæmi Á árunum 1908—1918 buðu konur í Reykjavík fram kvennalista til bæjarstjórnar og hið sama gerðist á Akureyri 1910 og 1912, svo og á Seyðisfirði 1910. Kvennalisti var boðinn fram við landskjör til alþingis 1922 og 1926, en eftir það voru kvennaframboð úr sögunni — í bili. í fyrstu hlutu kvennalist- arnir nokkurt fylgi en síðan dró úr því. Áhuginn blossaði upp aftur kringum lands- kjörið ’22, en síðan var allur vindur úr sér- framboðum kvenna. Fylgi og árangur kvennaframboðanna á íslandi er algjört einsdæmi í sögu kvenréttindabaráttunnar í heiminum og því ekki að undra að sú spurn- ing vakni hvers vegna þessu ráði var beitt hér, meðan konur í öðrum löndum höfnuðu þessari leið. Þar sem sérstakir kvennaflokkar eða kvennalistar komu fram í Evrópu áttu þeir lítinn hljómgrunn. Sennilega er skýring- in sú að hér á landi var flokkakerfið ómótað og laust í reipunum, meðan stjórnmálaflokk- ar í Evrópu voru orðnir nokkuð fastir í sessi og skilin milli borgaralegra flokka og vinstri flokka greinileg. Konur úti í heimi tóku afstöðu með sinni stétt eða flokki, en hér á landi voru stéttastjórnmálin í burðarliðnum og konur sem vildu beita sér í pólitík áttu ekki í neitt hús að venda. Þær nutu ekki einu sinni réttinda innan flokkanna sem fyrir voru. Mismunandi áherslur í kvenfrelsisbarátt- unni hafa eflaust haft sitt að segja hvað varðar fylgi við kvennalista, konur höfðu einfaldlega mismunandi mikinn áhuga á að láta til sín taka í stjórnmálum, þær völdu gjarnan annan farveg fyrir áhugamál sín. Hér á landi var hópur kvenréttindakvenna mjög einlitur, hann samanstóð af eiginkon- um og dætrum embættis- og alþingismanna, nokkrum ekkjum og vel menntuðum konum sem unnu fyrir sér. Kvenréttindahreyfingin íslenska tengdist þeim konum sem betur máttu sín í þjóðfélaginu, konum sem höfðu tíma til að sinna félagsstörfum, meðan hreyfingar erlendis voru mun breiðari (víða
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.