Saga - 1995, Blaðsíða 281

RITFREGNIR
279
að draga upp svipmyndir af innviðum stjómarráðsins, sem að hluta eru
byggðar á reynslu höfundarins. I henni er samtíningur af minningabrot-
um, persónulýsingum, lýsingu á húsnæðis- og skipulagsmálum, auk sögu-
legra viðburða. Þá er í lokin sérstakur kafli um heiðursmerki. Efnið er krydd-
að ýmsum gamansögum, sem oftast tekst ágætlega að koma til skila.
Birgir gerir ekki miklar tilraunir í bókinni til að gefa heildstæða mynd af
viðfangsefni sínu. Margháttaða fróðleiksmola er þar engu að síður að finna,
og hún er nauðsynleg lesning þeim sem áhuga hafa á þróun stjómsýslu ís-
lenska ríkisins. Fróðlegt er t.d. að lesa um fyrstu störf Birgis innan stjómar-
ráðsins (1935), fyrst fyrir Eystein Jónsson og síðar Hermann Jónasson, en
stór hluti af starfi hans virðist hafa falist í fyrirgreiðslu fyrir kjördæmi ráð-
herranna. I einum kafla bókarinnar fjallar hann reyndar almennt um fyr-
irgreiðslupólitík, og telur gagnrýni á hana markast af skilningsleysi á að-
stöðu stjómmálamanna. Það er athyglisvert viðhorf hjá einum reyndasta
embættismanni íslendinga á þessari öld.
Formfesta og hátíðleiki hefur almennt ekki átt mikið upp á pallborðið hjá
Islendingum. Með einum eða öðmm hætti hafa allir þeir embættismenn
sem em í aðalhlutverkum í bókunum þremur fengið að kljást við það vanda-
mál að finna hæfilegt jafnvægi milli íslensks alþýðleika og formfestu em-
bættismennskunnar. Formfesta og sérþekking á reglum embættismennsk-
unnar hefur ekki orðið íslenskum embættismönnum uppspretta vemlegs
þjóðfélagsvalds. Eitt af því sem er eftirtektarvert í bókunum þremur er
hin mikla nálægð stjómmálamanna við starfsemi stjómsýslunnar og hið
frjálsa spil þeirra við ákvarðanir í málefnum hennar.
Gunnar Helgi Kristinsson
Steinunn Jóhannesdóttir: SAGA HALLDÓRU BRIEM.
KVEÐJA FRA ANNARRISTRÖND. Hörpuútgáfan. Akra-
nesi 1994. 327 bls. Nafnaskrá. Myndasíður.
Halldóra Valgerður Briem fæddist 23. febrúar 1913 að Hrafnagili í Eyjafirði
og lést í Stokkhólmi 21. nóvember 1993. Móðir Halldóm var Valgerður Lár-
usdóttir, söngkona, móðurafi Láms Halldórsson fríkirkjuprestur og móður-
amma Kirstín K. P. Guðjohnsen, sem var dóttir fyrsta dómorganistans og
tónskáld. Frá þessu er skýrt í fyrstu köflunum en víða í bókinni, þó sér-
staklega í lokaköflunum, er sagt frá hljóðfæraleik Halldóm og tónsmíðum.