Saga - 2007, Blaðsíða 240

einna helst upp úr a› kanadísku mann töl in ná ein ung is yfir bygg› ir franskra
land nema vi› Sankti Lawrencefljót og geta flví ekki talist heild ar út tekt á til -
teknu fljó› fé lagi.
En flar ligg ur einmitt sér sta›a mann tals ins 1703, e›a svo höf um vi›
lengi tali›. Á eink ar grein ar gó› an hátt l‡s ir Helgi Skúli Kjart ans son a› nær
óyggj andi sé a› til tek inn fjölda lands manna vanti í fla›. Í fyrsti lagi bend ir
hann á a› ákve›n ir ald urs hóp ar séu grun sam lega fá menn ir, eink um ung -
börn og í ein hverj um til vik um hafi lá›st a› telja flau. Í ö›ru lagi megi ætla
af mann tal inu a› Vi› ey hafi ver i› í ey›i fleg ar fla› var tek i›. En fla› fær
eng an veg inn sta› ist. Í fó geta reikn ing um frá fyrstu árum 18. ald ar eru tald -
ar til tekj ur af smjör leig um frá eynni auk fless sem fó geti flurfti a› standa
skil á laun um rá›s manns og prests sem sinnti flurfa mönn um á hæli í eynni
(oft 12–14 tals ins). Hvorki rá›s ma› ur inn né flurfa menn irn ir eru tald ir í
mann tal inu og flví er aug ljóst a› færsl ur yfir Vi› ey hafa ekki var› veist. Vi›
get um ekki ann a› en von a› a› fletta sé nær ein stæ› ur mis brest ur á heim -
ild inni (Helga finnst lík legt a› svo sé), en samt sem á›ur vir› ist ekki leng -
ur rétt læt an legt a› full yr›a a› Ís lend ing ar hafi 1703 ver i› 50.366 tals ins.
Eft ir stend ur a› mann tali› er a› sönnu ein stæ› heim ild og rit fletta veit -
ir gó›a inn s‡n í hvern ig hægt er a› nálg ast hana út frá ‡ms um sjón ar horn -
um.
Pét ur Hrafn Árna son
Mich ael Bregn s bo, FOLK SKRIVER TIL KONGEN. SUPP LIKK ER NE
OG DER ES FUNKTION I DEN DANSK-NOR SKE ENEVÆLDE I
1700-TAL LET. En kild estu die i Danske Kancell is supp lik protokoll er.
Selska bet for Udgi vel se af Kild er til Dansk Hi stor ie. Haders lev 1997.
343 bls. Vi› auk ar. — Geisla disk ur: DANSKE KANCELL IS SUPP LIK -
PROTOKOLL ER. UDVALG 1705–1795. Um sjón: Mich ael Bregn s bo og
Gunn er Lind. Selska bet for Udgi vel se af Kild er til Dansk Hi stor ie.
2005.
Danska kans ellí i› var á ein veld is tím an um sú stjórn s‡slu stofn un sem mál
er vör› u›u rétt ar far, kirkju- og mennt un ar mál heyr›u und ir í dansk-norska
rík inu. Helsta „prótokoll“-rö› kans ellís ins yfir inn kom in bréf og er indi og
af grei›slu fleirra, svo kall a› ir „supp likk prótokoll ar“, er var› veitt frá flví á
18. öld. Um sókn ir til kon ungs, sem voru kall a› ar „supp likk ur“, eru merki -
leg ar heim ild ir og varpa ljósi á marg ar hli› ar mann lífs á 18. öld. Er ind in
eru frá Dan mörku, Nor egi, Ís landi, Fær eyj um, Græn landi auk hita belt -
isn‡ lend anna í Vest ur- og Aust ur-Ind í um. Ein stak ling ar úr öll um stétt um,
af bá› um kynj um og frá öll um hlut um dansk-norska ein veld is ins skrif u›u
til kon ungs og leit u›u úr lausna vegna ‡m iss kon ar bóna, óska e›a klögu -
mála.
ritfregnir240
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 240