Morgunblaðið - 12.01.1932, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
DagatSl.
Af „blokkum“ með íslenskum texta höf-
um við lítið eitt eftir og selst það með
tækifærisverði.
alía hind, hið mestá trygðatröll og
mátti ekki vamm sitt vita í neinu.
Þeim, sem auðnaðist að ná vináttu
hans, brást hún aldrei upp frá því.
To trawier skippers visiting Orímsby.
Wireless Hnll ships stores Co. Limited.
Telegraphic address: Ghandlers, Hull.
And their represent tive will meet vessei on arrival.
Bækur.
Eitthvað af bókum föður míns sál., P. Nielsen fyrv. verslunarstj.
á Eyrarbakka, vildi jeg gjarnan selja. Þær verða til sýnis og sölu í
dag og næstu daga frá kl. 4—8 í Aðalstræti 9 (beint upp tvo stiga).
Guðmunda Nielsen.
í
t
I
Balður Sueinsson
ritstjóri
andaðist hjer í bænum
gær
að fá birt, og stjórn iítgáfufjelags-
ins lagði áherslu á að kæmi í biað-
inu, vegna þess, að það væri frá
'„flokksmönnum1 En til Stefáns
Björnssonar ritstjóra lágu Baldri
vel orð, og kvaðst hann ekki geta
hugsað sjer betri samverkamann
en hann. Munu þeir og hafa verið
eftir þunga legu. — Með honum mJö£ samhendir, og Baldur hefði
er fallinn í valinn einn af eilstu sjálfsagt getað haldið þessum
starfandi blaðamönnum þessa starta mikið lengur, ef hann hefði
lands, Hann fór að loknu skóía- kfrt um. En íeg býst vií5 Þvh
að frelsisþrá hans hafi gert upp-
reisn gegn hinu politíska lífi þar
jvestra, klíkuskap og smásmygli í
jmargri mynd, sem honum var við-
jurstygð, Hvarf hann því heim til
j Islands aftur í árslok 1911 og lagði
blaðamensku á hylluna um nokk-
ur ár.
Sumarið 1914, nokkuru áður en
stríðið hófst, gerðist hann um tíma
meðritstjóri Morgunblaðsins, og
íkomu þá fljótt í Ijós blaðamensku-
hæfileikar hans, sem ekki höfðu
fengið að njóta sín vestra. Morg-
unblaðið var þá ópólitískt frjetta-
blað og tagði aðalkapp á það að
birta sem greinilegastar fregnir af
aðdraganda stríðsins og stríðinu
sjálfu eftir að það liófst. Jukust
vinsældir blaðsins stórum við það
meðritstjóri ,,Lögbergs“, sem Stef-jog fjölgaði kaupendum á hverjum
ái. Bjömsson, nú prestur á Hólm- degi. Átti Baldur sinn stóra þátt
iiiB í Keyðarfirði, var þá ritstjóri í því. —
að. Vann Baldur þarna í nokkur j Seinna gerðist Baldur meðrit-
á -, en ekki mun hann hafa unað stjóri Vísis og hefir gegnt þeirri
sjer þar vestra og stefndi hugur ^ stöðu í mörg ár. Annaði.ít hann
hrns jafnan heim tll íslands. Munjfrjettir blaðsins, en mun hafa leitt
liann og hafa orðið fyrir nokkur-, hjá sjer að rita um stjómmál. Auk
um vonbrigðum í blaðamenskunni, þess varð hann að sjá um alílan
þar, því að fyrir jafn frjálslyndan prófarkalestur og umbrot blaðsins.
ínann og hann var að eðlisfari, Er það þreytandi vinna, eigi síst
ht fir það verið þvingun að finna fyrir þá, sem ekki eru heilsuhraust-
til þess hvernig btaðið var reyrt í ir. En það var Baldur ekki, og
fJokksbönd og margir þóttust þar naut liann sín því ekki eins og
húsbændur. Minnist jeg þess, að gáfur lians og fjölhæfni leyfði. —
liann sagði, að það hefði verið sjer Að eðlisfari var Baldur fáskift-
inn ,og kölluðu sumir hann ein-
rænan. En þegar alt ljek í lyndi.
var Jiann manna kátastur og
Baldur var fæddur 30. júli 1883
í Húsavík í Þingeyjarsýslu. For-
eldrar lians voru Sveinn Magnús-
son veitingamaður og Kristjana
Sigurðardóttir kona hans. Bræður
Baldurs eru þeir Benedikt Sveins-
son bókavörður og Þórður Sveins-
son bókari Búnaðarbankans, en
uppeldissystir þeirra er frú Fjóla
Stefánsdóttir Fjeldsted.
Árið 1914 kvæntist Baldur eftir-
lifandi konu sinni, Marenu Pjet- Jagi á afurðasölu bænda innan-
ursdóttur frá Engev, og eignuðust lands. Það brennur víða við að
hau
5 börn, en mistu tvö þeirra.
Að Baldri Sveinssyni er hinn
mesti mannslvaði og margir syrgja
hann innilega, eigi að eins nánustu
ættingjar og vandamenn, heldur
einnig vinir lians, því að þeim mun
sýnast torvelt að finna jafn góðan
dreng. Svo er og um alla sam-
verkamenn hans' og alla liina
mörgu, sem á einn eða annan hátt
kyntust bOaðamensku hans.
Vinur.
Baldur Sveinsson.
námi vestur til Ameríku og gerðist
sannkölluð hugarhrelling að verða
að taka í blaðið ýmiskonar greinir,
og þó aðallega leirburð þann, sem
flokksmenn víðsregar úr bygðum
Lanðbúnaðurinn 1931
Eftir Sigurð Sigurðsson búnaðarmálastjóra.
Niðurl. nær ómöguleg án tilbúins áburðar.
Land vort er lítt ræktað. Það Verða menn því að klífa þrítugan
má 10-falda, já 20 eða 50-faílda hið hamarinn til að kaupa hann. Sem
ræktaða land á mörgum stöðum. betur fer virðist vera von um að
Mönnum er alment farið að skilj- tilbúinn áburður llækki í verði að
ast liverja þýðingu góð og aukin mun, því samkvæmt verðskráningu
ræktun hefir fyrir búnað vorn, og landbúnaðarráðsins danska í des.
menn eru víðast hvar bíinir að s.l. er kalksaltpjetur nú skráður á
læra frumatriði ræktunar og vilj- 11.45 danskar kr., en á sama tíma
inn og starfsþráin lijá bændum td 1930 16.40 d. kr. Þessar tölur eru
að rækta -og bæta jarðir sínar hefir miðaðar við gullgengi krónunnar,
aldrei verið meiri en nú. en verðfall krónunnar ruglar verð-
Verður nú að nema hjer staðar, lagið.
eða er liægt að halda horfið? Og Aðrar áburðartegundir hafa eigi
herða róðurinn þegar fram í sækir. fallið í verði að mun.
Vjer höfum að nokkru lýst ástæð- Ríldð hefir mjög stutt að ilágu
unum .Skuldirnar þjaka. Vinnu- verði á tilbúnum áburði á undan-
aflið er oft dýrt. Áburðurinn of fórnum árum. Má um þetta segja að
dýr. Verð afprða of lítið. Sam- oft hafi þessa verið þörf en nú
vinna eigi nógu öflug. nauðsyn.
i
Með skuldirnar er komið sem Verð afurða bænda hefir mikið
ltomið er. Þar þyrfti að láta staðar lækkað á þessu ári, einkum sá
numið. Semja um gömlu skuldirn- lrluti þeirra sem seldur er til út-
ar, þeir samningar ættu að miðast landa. Ilve miklu þessi verðlækkun
við gjaldþol manna. Bankar verða nemur er eigi. hægt að segja með
að gefa frest með afborganir ef vissu, ]>ar sem mikill hluti afurð-
nauðsyn krefur, svo að hlutaðeig- anna er enn óeldur, en líklegt er
endur geti ha'ldið áfram búrekstri að þessi verðOæklturi nemi 30—50%.
jSÍnum og gefist tækifæri til að Árið 1931 mun mega meta allar
koma honum á trvggan grundvöll. búsafurðir vorar um 20 nriljónir
Löggjafarvaldið verður hjer að króna eins og áður er sagt. —
ka í taumana. Hve mikið verðmæti útflutnings-
Þá er vinnan. Með hinu lága vörurnar hafa numið vitum vjer
afurðaverði sem nú gerist, segjast enn> en að meðaltali á árun-
bændur eigi geta keypt vinnu fyrir nm 1925 1929 nam útflutningur-
meir en r/3—14 lsegra verð en nú nin nær ® milj. kr.
viðgengst. Sje fært að lækka kaup-1 Með Þann lllnta búsafurðanna,
gjaldið í sveitum landsins svo að sem Buttur er út úr landinu, er
rað sje í samræmi við verðmæti af- Etl1 von nm ílð nr rætist með
urðanna, er starfið nóg og vinnu- mikla verðhækkun, nema einhver
þörfin mikil í sveitunum. Ef at- sjerstök breyting verði í umheim-
vinnuleysið ágeriat í bæjunum, innm- Það sem fyrir 3iggnr er því
gæti verið spursmál um að beina búa sem rnest að sínu, nota sem
nokkrum hinum atvinnulausu mest af kjöti og mjólk og mjólk-
mönnum til sveitanna, enda þótt urafurðum (ostum, skyri, smjöri)
þær geti eigi gefið þeim meira en garðávöxtum í landinu, og
fæði og klæði og lítilsháttar laun. v*nna ldæðnað úr ullinni.
Á tímabili virðast þetta þó betri Vjer höfum á undanförnum ár-
úrræði heldur en að svelta í bæj- nm keyPf afar mikið af matvælnm
unum. Um þetta skal þó eigi meira °g klæðnaði frá útlöndum. Þessn
sawt að sinni verðum vjer að hætta og í staðinn
Áburður. Eitt af frumski'Iyrðum nota það^sem vjer getum framleitt
ræktunar er nægur áburður. Til- sÍálfir- Á þann hátt getum vjer
búni áburðurinn hefir mikið Iijálp- 05 ðið best sjáJlfbjarga. Holt er
að til að hrynda ræktuninni af keima hvað.
stað hjer á Jandi. Hann sparar Fyrirkomulag búnaðarfjelags-
vinnu og eykur gróðurmagn jarð- skapar vors ex þannig kerfi.sbund-
smásöliuverð er hátt í bæjunum, en
bændur bera lítið úr býtum. Miltið
fer í flutninga, söhikostnað ö. fl.
A þetta þarf að koma betra skipu-
lagi, gera innanlands viðskiftin
sem auðveldust og' kostnaðarminst.
Þetta gildir bæði um búsafurðir og
sjávarafurðir.
— Búnaðarfjelagsskapur bænda
gæti orðið þeim til miklu meira
hagræðis en tíðkast hefir. í rækt-
unar- og byggingarstörfum er
hægt að hafa mikið meiri fjelags-
sltap en verið hefir, til hagræðis
fyrir hlutaðeigendur.
Hjer ska'l nú staðar numið með
þessar hugleiðingar, þó margt
mætti fleira um þetta tala. Síðasta
árið liefir verið erfitt. Á næstunni
er lítil von um birtu, en þetta
livetur til starfa, þrautseigju og
dugnaðar.
Nú verður að nota öll lijálpar-
meðul til að komast klaldaust yfir
hina erfiðu tíma. Framleiðsiluna
þarf að auka og gera sem ódýr-
asta og notfæra sjer alt sem best,
scm land vort, hefir að bjóða. Alla
hagsýni og sparnað þarf að við-
liafa. Ef þessa alJs er gætt o. fl.
mun oss vel farnast og eigi þurfa
að kvíða lcomandi árum.
Athugasemd:
Frásögn í grein þessari á sunnu-
daginn um útistandandi skuldir
Búnaðarbankans, kynni að mega
skilja svo, að í bankanum hefði
eigi fengist upplýsingar um þær.
Svo var ekki, og af því að hjer
leikur á allstórum tölum, þykir
rjett að birta hjer yfirlit um lán
þessi, eins og þau stóðu á nýári:
Ræktunarsjóðslán kr. 4987551.96
Landnámssjóðslán — 163789.0.96
Veðdeildarlán -— 1485856.41
Viðlagasjóðslán — 2025165.30
Víxlar og önnur lán — 1936329.25
Útibú á Ak. (ca.) —■ 345000.00
Samtals kr. 12417793.87
Að auki er sjóður
og bankainneign í
Reykjavík 31. des. — 436550.07
ar. Hins vegar eru takmörk fyrir
því hvað hægt er að kaupa áburð-
inn dýran. — Nú mun láta sanni
að áburðarkostnaður fyrir
nær
hver 100 kg. af töðu, sem fram-
leidd er með tilbúnum áburði sje
3—4 kr., og geta menn eftir því
gert sjer grein fyrir, livort gerlegt
skemtitegastur, eins og hann áttilsje að kaupa hann eða eigi.
íslendinga, kejuu, með og kröfðust kyn til. Og valmenni var hann á1 Nti er nýyrkja, já góð ræktun,
io, að það nær til hvers einasta
starfandi jarðræktarmanns á land-
ir;u. Þetta fyrirkomulag mun vera
betra en í flestum öðrum löndum.
Skipulag fjelagsskapar bændanna
er því gott. En mikið verkefni er
óunnið enn fyrir þennan fjelags-
skap og nú reynir á samvinnuhug
manna og framkvæmdir.
Það þarf að koma betra skipu-
Alls kr.
12854343.94
S. S.
VIII.
Vorharðindi.
f"yrii' nokkrum árum kom dansk-
ur kaupmaður, að vorlagi á norð-
lenskan bóndabæ. Daginn, sem
hann kom í vistina gerði hret, og
snjóaði niður í sjó. Þótti Dananum
þetta furðarilegt tíðarfar, því áliðið
var vors.
Bóndi kunni lítt danska tungu,
en kaupmaður minna íslensku. —
Þeir ræddu þó saman. Hafði kaup-
maður orð á tíðarfarinu, en bóndi
spurðist fyrir um það hvernig ár-
aði í Danmörku. Kaupmaður, sem
þegar reyndi að haga málfæri sínu
fiem skiljanlegast íslenskum eyrum
sagði þá : „Ingen snö í Danmark“.
Það þótti bónda tíðindum sæta.
Samdægurs bar innansveitar-
mann að garði. Spurði hann m. a.
hvað Daninn segði tíðinda utan-
lends frá.
Bóndi svaraði á þessa leið: —
Slæmt er tíðarfarið hjerna hjá
okkur, en verra er það utanlands,
iví hann segir mjer, að enn sje
engin snöp komin í sjálfri Dan-
mörku!