Morgunblaðið - 14.01.1937, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 14.01.1937, Blaðsíða 6
MORGUNBLAÐIÐ Fimtudagur 14. jan. 1937. | Framhald. | „Páfagaukurinn" frá Salamanca. Batnandi samkomu- lag milli Þjóðverja og Frakka ? dr. Schacht hættir við að fara til Paris. ' í'v A .•»>, *.x > >'.y Oöring' er nú að leggja af stað í opinbera heim- sókn til Ítalíu. Honum verð- u<r fagnað opinberlega í Róm í kvöld, en þar mun hann dvelja fram á mánudag og eiga viðræður við ítalska stjórnmálamenn. ’Þega.r fyrst var sagt frá því að ÖÖring ætlaði til ítalíu, var til- kynt, að , hann f æri í einka-erind- um. . Su frjett barst út í gær, að dr. Schacht ríkisbankastjóri ætlaði til Parísar innan skamms, og var hún •ett í samband við batnandi sam- komulag milli Þjóðverja og Prakka. En í dag tilkynnir þýska frjettastofan að ferð hans verði frestað um óákveðinn tíma. Pyrst og fremst geti hann ekki farið, ▼egna anna, og þar að auk vinni nú sjerfræðingar að viðskifta- samningum milli Prakklands og Þýskalands. FRÖKKUM OG BERT- UM BOÐIÐ TIL MAROKKO. FRAMH. AF ANNARI SÍÐU. neinar þýskar hersveitir í ný- lendunni. Breskt beitiskip mun fara frá Gibraltar til Ceiita og Melilla samkvæmt þessu til- boði. Þá hefir fulltrúi Francos einnig boðið erlendum blaða- mönnum, að rússneskum blaða- mönnum undanteknum, að full- vissa sig persónulega um að Þjóðverjar hafi engan hernað- aríegan viðbúnað í spánska Marokko. Franco tekur hernámi. Tvö bresk fjelög sem eiga kopamámu á Suður-Spáni hafa skýrt bresku stjóminni frá því, að Franco hafi tekið námurnar hemámi og selji Þjóðverjum framleiðsluna. Franco greiði að vísu fyrir framleiðsluna, en reikni gengi sterlingspundsins aðeins 42 peseta, sem er um helmingur skráðs gengis. Fje- lögin þora þó ekki að hætta starfrækslu námanna, af ótta við að þá verði þær teknar eignarnámi. Frönsk námufje- lög hafa samskonar sögu að segja. (Samkv. FÚ.). 30 MANNS FÓRUST. LONDON f GÆR. í dag fanst björgunarbátur finská skipsins, Johanna Torden, sem fórst í gær i Pentlandfirði við norðausturströnd Skotlands, og voru þrjú lík í bátnum. Það er nú fengin full vissa fyrir því, að 30 manns hafi farist með skipinu, þar af tvær konur, og var önnur þeirra kona fyrsta vjel- stjórans, og einnig fórst eitt barn þeirra. ^, j unum og segir það eitt, er hon- um sjálfum sýnist sannast og rjettast. — Hryllilegt stríð, stynur hann upp. Það fyllir hann sorg og viðbjóði. — Menn spyrja mig stund- um að því, hvort jeg sje hægrimaður eða vinstri, hvort jeg hafi verið vinstri maður, en sje nú orðinn hægri. Það er heimskuleg spuming, svona mitt í hörmungunum, enda væri eins lengi verið að svara henni eins og ef spurt væri: „Trúið þjer því, að guð sje til?“ Fyrst þyrfti að skýrgreina, hvað sje að trúa, hvað sje að vera til að hvað sje guð . . . — Hinsvegar, bætir Una- muno við með þjósti, — hvaða hugsjón er það eiginlega, sem nú er barist um? Engin. Hjer er um enga hugsjón að ræða. Á því sviði ríkir fullkomið tóm . . . Þetta stríð varir ennþá lengi, mjög lengi. Landið verður eyði- lagt, blóði drifið, og á sjer ekki uppreisnar von um mörg kom- andi ár. Mjer hrýs hugur við framtíðinni. — Á Spáni er ekki neitt traust afl, sem hægt er að styðjast við nema herinn. Einu sinni sagði jeg: Heldur kanúka en undirofursta. Nú hefi jeg úreytt um skoðun. Stjómmála- lega sjeð hafa þeir Mola og Franco til þessa verið mjög hyggnir, að spilla ekki fyrir yæntanlegu skipulagi, með því að lýsa sig standa gegn lýð- veldinu. Það hefði verið mikil yfirsjón af þeirra hálfu, að taka afstöðu gegn nokkru öðru en villimenskunni. Von- andi fylgir sigri þeirra ekki afturhald í trúarefnum, rjett- ara sagt, trúarlegt ofstæki, sem þýðir als ekki sama og sönn trú. Það gæti haft hinar verstu afleiðingar. Menn eiga ekki að hörfa til baka. — En æskan, prófessor? — Æskan, jeg býst ekki við neinu af henni. Knattspyrna, bíó . . . Meðal æskumanna eru að vísu ágætir einstaklingar, sem jeg þekki og mjer þykir vænt um, sem halda enn áfram að vera sjálfstæðar persónur. En allur þorri æskulýðsins berst nú með grimd og fylstu alvöru í liði beggja aðilja 1 borgara- stríðinu. Hann selur sig á vald pólitískra kenninga, sem eru útstrikun, aimáning hugsunar- innar ... * Pegar Unamuno talar um útlendinga, sem hafa skilið Spán og vandamál þess lands, þá nefnir hann sjerstak- lega tvo franska rithöfunda, þá Henry de Montherlant og Jean Cassou, sem báðir eru mjög kunnir utanlands sem innan fyrir bækur sínar, lútandi að spænskum málefnum, og kom- ast þar að mjög samhljóða niðurstöðum, þótt annar sje nú fylgjandi þjóðemishreyf- ingunni, en hinn Frente popu- lar. * anuel Azana, forseti í þeim hluta Spánar, sem enn er í höndum Frente popu- lar, var eitt sinn keppinautur Unamunos um formannssætið í Mentamannaklúbbnum í Mad- rid. Unamuno var gersneyddur metorðalöngun ,og geta menn því tæplega ætlað honum, að það sje fyrir að hafa orðið und- ir í þeirri samkeppni, sem hann fer þeim orðum um Azana, að hann sje „yfirborðslegt hrak- menni“ (monstre de frivolité) og algerlega sneyddur skiln- ingi á sögulegum staðreyndum. Aftur á móti er samherji Azana, Indalecio Prieto, að áliti Unamunos, gæddur slík- um skilningi á atburðum og persónum, og nokkurskonar forvisku eða hugobði um það, hvað í vændum muni vera á hverjum tíma. Prieto er meðal róttækustu foringja í liði Frente popular og hefir notið mikils álits sem byltingaleið- togi. , * amtal þetta milli Brom- bergers og Unamunos end- ar loks með því, að síðar- nefndur gerir grein fyrir skoð- un sinni á skilnaðarstefnunni í basknesku og katalensku hjer- uðunum. Menn vissu reyndar fyrir löngu, að Unamuno hafði tekið greinilega afstöðu gegn þeirri stefnu, og enn ræðst hann á hana, og telur ekkert geta rjettlætt slíkan ósóma. — Baskar hafa aldrei samið eða ritað neitt, sem frumlegt getur kallast, án hjálpar spænsku eða frönsku. Mjer er vel kunn- ugt um það, því að jeg er Baski (nafnið „Unamuno" segir nú strax nógu ljóst um það). Hinn fyrsti Unamuno, sem getið er um í annálum, var hnífasmiður. Það eru nokkrar aldir síðan. Hann fylti flokk hinna svo- nefndu „fraticelli", eða „litlu bræðra“ (kommúnistisk trúar- regla) og var hátíðlega brend- ur á báli af trúarrannsóknar- rjettinum, fyrir að hafa kastað kristinni trú og aðhylst villu- kenningar . . . Jeg vil að lokum geta þess, að í lofsamlegum eftirmælum, sem útvarpið hjer flutti um hinn nýlátna heimspeking, Miguel de Unamuno í kvöld (2. jan.), var svo að orði komist, að spænska lýðveldisstjórnin hefði útnefnt hann til rektors æfilangt við Salamancaháskóla. Þetta er rangt, eins og sjest af framansögðu. Það var þing, eða „junta“, uppreisnarmanna í Burgos, sem setti hinn aldna heimspeking aftur inn í em- bætti sitt, í þakkarskyni fyrir stuðning hans í baráttunni gegn hinum svonefndu „rauð- liðum“. Annars skiftir þetta raunar ekki svo miklu máli. Þórh. Þorgilsson. Eins og i heimsstyrj- öldinni 1914-18. OSLO í GÆR. Mótorskip Miðjarðarhafslínunn- ar „,San Andrea“, vakti mikla at- hygli við komu sína til Stavanger með appelsínufarm frá Norður- Spáni í gær, því að báðum megin á skipið höfðu verið máluð stór norsk flögg, eins og tíðkaðist á styrj aldarárunum eftir að kafbáta hernaðurinn komst í algleyming. ! Skipsmenn sögðu, að þegar þeir voru í spanskri landhelgi hafi þeir haft stórt flagg hangandi á gaffli aftursiglunnar og yfir því rafmagnslampa, sem gefur frá sjer mikla birtu. (NRP. — FB.). BARNSRÁNIÐ í BANDARlKJUNUM. FRAMH. AF ANNARI SÍÐU. mein gert. Jafnframt auglýstu þau í blöðum, að þau væru reiðubúin til að greiða lausnar- fjeð, 28 þús. dollara. Ekkert heyrðist síðan um ránið þar til lík Charlesar litla fanst af hendingu í skógi níu- tíu kílómetra frá heimli dr. Mattsons. Engir blóðdropar fundust nálægt líkinu og er því álitið að drengurinn hafi verið myrtur annars staðar og. líkið síðan flutt skóginn. Lögreglan hefir fundið bif-1 reið og í bifreiðinni .blóði stokkinn barnsfrakka. Þingmálafundurinn í Vestmannaeyjum. FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU. ríkjasamninga við Breta og Norð- menn, tafarlaus uppsögn þýska samningsins! (En Haraldur fer ekki að ráðum Páls, því hann er að senda nefnd til samninga rið Þjóðverja!). 5. Lækka laun þannig, að eng- inn fái yfir 8 þús. kr. » 6. Lækka greiðslu til sqndiherr- ans í Kaupmannahöfn um 20 þús. kr.! 7. Leggja á stóríbúðaskatt, minst 1 milj. kr.; ennfremur skatt á lúxusbíla, minst 300 þús. kr. (aumingja Sigurður Jónasson gall fundarmaður fram í, er þetta var lesið, og var þá hlegið); leggja á nýjan „hátekju“-skatt, minst 3 milj. kr. Þetta voru nú aðaltillögur sam- fylkingarinnar í Yestmannaeyj- um. Tillögurnar voru eins og fyr segir fiuttar af Jóni Rafnssyni, og studdar ákaft af Páli Þorbjörns- syni þm. sósíalista. Allur þorri fundarmanna leit á þessar tillögur sem hvern annan skrípaleik, og ljet samfylkingar- liðið eitt um að „samþykkja“ þær. Töldu fundarmenn rjett að leyfa Páli Þorbjörnssyni að spreyta sig á tillögunum á Alþingi. Þegar mjög var á fundinn liðið og þorri fundarmanna farinn, kom Páll Þorbjörnsson með til- lögu um nefndarskipun, til þess að rannsaka möguleika á því að koma upp hraðfrystihúsi í Eyjum o. fl. í því sambandi. Jóh. Þ. Jós. upplýsti, að Fisk- sölusamlag Vestmannaeyja hefði tekið hraðfrystihúsmálið upp löngu fyrir áramót, og stæði nú yfir rannsókn í því máli. Alþýðublaðið skýrir frá því í gær, að feld hafi verið tillaga frá Jóh. Þ. Jós. um að breyta trygg- ingarlögunum þannig, að bæjar- fjelögin greiði ekkert til sjúkra- samlaganna. En þetta er tilhæfu- la,us ósannindi; engin slík tillaga kom fram á fundinum, hvorki frá Jóh. Jós. nje öðrum. Fógetinn skemtir. Bæjarfógetinn skemti á fundin- um — að vanda. Hann taldi ólíft í Eyjum, því þar væru tveir flokk- ar, „íhaldsklíkan", sem „stjórnaði bænum til skaða og skammar" og svo samfylkingin. Olafur Auðunsson sagði að fundarmenn skyldu ekki kippa sjer upp við stór orð frá fógeta. Hann hefði fyrir fáum áruíh, á þessum sama stað, haft miklu ljót- ari orð um þáverandi yfirboðara sína í ríkisstjórninni — og hefði það þó ekki verið íhaldsstjórn. Þótti fundarmönnum svar Ólafs gott,. Háskólakensla. Námskeið í sænsku hefst í Háskólanum i kvöld. ’/v&vxmrr,' yvrrr -rim 16 hestafla hráolfumótor til sölu. TÆKIFÆRISVERÐ. Upplýsingar í síma 3492.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.