Morgunblaðið - 24.07.1945, Blaðsíða 2

MOHGUNBLAÐTÐ
Þriðjudagur 24. júlí 194''
n
Islendingar hnln keypt 9 not-
nða vjelbáta í Svíþjóð
Erfiðleikar útgerðarinnar
í Danmörku og Svíþjóð
Viðtal við Óskar Halldórsson
ÓSKAR HALLDÓRSSON út-
ftcrðarmaður kom heim á sunnu
dag flugleiðis frá Svíþjóð. Fór
hann til Norðurlanda með Esju
til að kynna sjer horfur á báta
kaupum og kynna sjer önnur
útgerðarmá1. Hann dvaldi í Dan
mörku meðan Esja stóð þar við,
en fór síðan með skipinu til
Gautaborgar og dvaldi 3 vikur
í Svíþjóð. Blaðamaður frá Morg
xmblaðinu hitti Óskar sem
snöggvast að máli í gær og
spurði hann frjetta af útgerðar
málum Dana og Svia og önnur
almenn tíðindi.
Mikill rmiinir í Ðanmörku.
„Það er mikill munur, að
koma til Danmerkur nú, eða eft
ir fyrra striðið", segir Óskar. Þá
voru þar alisnægtir, skemtana-
líf miuið og viðskipti óbundin.
Nú era aftu/ á móti flestar vör
ur skamtaðar og verslanirnar
tómar, nema grænmeti. Á gisti
húsinu þar sem jeg bjó var ekki
til heitt vam, sápúlaust var þar
<og leigubílar eru svo að segja
■ófáanlegir, Þeir gánga fyrir við
■arkolum. Matsöluhúsum og
.skemmtistóðum er lokað kl. 9
að kvöldi. Dönum vantar til-
finnanlega kol, bensín og olíur.
Útflutningu’inn er sáralítill,
nema á landbúnaðarafurðum.
Er mikíð tií af landbúnaðarvör
um þó þær sjeu skamtaðar í
Jieimalandinu. Danir hafa flutt
út su'ðan í maí þúsund smá-
lestir af sm öri, 7 þús. smálestir
aí svínakjí í'. og mikið af eggj-
\im og öðru kjöti. Verð landbún
aðarafurða er lágt. Smjörkílóið
§—6 rrónur. Danskur landbún
aður hefir sama og ekkert mink
að og er vel stæður.
Viðskiptahoi fur.
Þegar jeg var í Dailmörku
voru viðskiptahorfurnar þess-
ar; Það va>’ engin formleg geng
ísskráning. Útflutningsleyfi á
■dönskum vörum sem ófáanlegt
■og im> f 1 utmngsleyfi því síður,
1 d. íslenskar afurðir, þótt þeir
vildu kaupa þær.
Sjávarútvegurinn vci
Btæður.
Danir eiga um 1000 fiskibáta,
«em geta sfundað fiskiveiðar.
lOanir eru góðir fiskimenn með
*;Ina dragnét og hefií' útgerð
IDana gengíð vel í stríðinu. Þjóð
verjar keyptu af þeim fiskin fyr
ir hátt verð. Er vjelbátaútgerð
X)ana mjög vel stödd fjárhags-
lega.
Danir hafa byggt fjölda nýrra
Þáta styrjaldarárin, sem hafa
Jnjög aflmiklar vjelar. — Þeg
-ar stnðinu iauk hugsuðu Danir
ísjer að selja sínn fisk til Eng-
Kands, en þeir fengu ekki að
úanda þar fiski í byrjun júlí og
ekki heldur í Hollandi eða Belg
4u. Þjóðverjor keyptu ekki neitt
oftir stríðsJokin, en aðeins nokk
"ur bílhlöss af fiski fóru daglega
■áxá Esbjerg til bandamanna í
ripýskalandi. — Dönum lík-
aði illa, að lá ekkí að selja fisk
i.inn i Engiandi. Var höfnin í
Sújsbjejg full af fiskiskipum, sem
<ejíkert var hægt að nota. Nokk
úr skip rjeru til þess að fá í soð
var lágt, 20—30 aura kílóið af
ýsunni, þorsk og rauðsprettu.
Jeg frjetti eftir að jeg kom
til Svíþjóðar að Danir fengju
að landa í Englandi eina veiði-
ferð á mánuði af um helming
vjelbátafloia síns. Þessi veiði-
för tekur um 8—12 daga fyrir
flesta bátana, hinn tímann
verða heir að liggja aðgerðar-
lausir.
Jeg talaði í síma við nokkra
vini in’na i Noregi sem eru út-
gerðarmenn. Þeir mændu y-fir
til enska fiskmarkeðsins og von
uðust til að fá að landa fiski
þar. — Þeu' eiga ennþá mikinn
fiskiflota, e;: vantar kol og olíu.
Mitt sjór armið er þetta: —
Fengu Daeir, Svíar og Norð-
menn að landa fiski óhindrað
í Englandi, kolfjelli markaður-
inn og gerir kannske hvort sem
er, þvi fiskigengdin er svo mik
il í No’’ðursjónum. — Viðbárur
Englendinga voru þær að þeir
hefðu ekki íólk og flutninga-
möguleika fvrir þennan mikla
fisk.
Vjelbátaútgerð Svía.
Svipaða sógu má segja af vjel
bátaútgerð Svía. — Þeir hafa
aflað vel undanfarið. Byggt
mikið af 50 —60 smálesta vjel-
bátum með aflmiklum vjelum,
en verið olíulausir, eðá notað
svonefnda tjöruolíu. Hefir það
gefist sæmi’ega. Miklar Hömlur
voru Englendingar að setja á
löndun fislijar frá Svíum. Var
það að stóðva sænsku útgerð-
ina.
Kunnu Svíar þessu illa og
stóð til að þeir gerðu verkfall
í dag, ef þeir fengju ekki ríkis-
ábyrgð fyrir fiskverðinu.
íslensku bátarnir síðbúnir.
Um byggingu vjelbátanna fyrir
Islendinga hafði Óskar það að
segja, að byggingar hefðu taf-
ist vegna'5 mánaða verkfalls
járniðnaða: manna í Svíþjóð,
sem nýlega er lokið. Fyrstu
Svíþjóðarbátarnir nýju ættu að
geta komið hingað í október, en
jeg ímvnda mjer, að þeir síð-
ustu verði ekki tilbúnir fyrr en
næsta vor.
íslendingar kaupa notaða
báta.
Fjóldi ís.endinga var staddur
í Svíþjóð til þess að kaupa ný-
lega og notaða báta. Var búið
að kaupa til landsins 9 slíka
báta þegar jeg fór frá Svíþjóð í
fyrradag. Nokkrir þeirra eru
þegar komnir til landsins, aðrir
eru á " eiðinni.
Verðiag á þessum bátum er
dálítið misjafn, en er þ.ó lágt
miðað við byggingarverð hjer
heima. Þetta eru aðallega 50—
60 smálesta bátar. Nokkrir
um vjeium og góðir sjóbátar
eru þeir. Jeg býst við, að smá-
léstin ’ þeim kosti hingað kom
in 4—5 þúsund krónur.
Sjáliur ætlaði jeg að kaupa
6 báta fyiir kunningja mína
hjer, sem r.tt eru þrautreyndir
útgerðarmcrn. En jeg hætti við
kaup bátanna eins og stendur.
Því jeg þykist þess fullviss, að
bátavc’ð falli næstu mánuði,
vegna erfF.leika á sölu fiskjar
eins og áður segir. í haust eigi
að vera hægt að fá 1—4 ára
gamal báta. komna hingað til
lands fyrir um 4 þúsund krón-
ur smálestina. Og geri jeg þá
ráð fju’ir, að nauðsynlegar breyt
ingar hafi verið gerðar, við okk
ar hæfi, og eru þær innifaldar
í verðmu.
Nýbyggingar.
„Jeg leitdði fyrir mjer víðs-
vegar í Dtnmörku og Svíþjóð
um býggingu nýrra báta. — Er
hægt að fá smíðaða báta, Veri-
tas flokkaða, með góðum gg afl
miklum vjelum fyrir um 5000
krónur smálestina á 50 smálesta
bátum og stærri.
Vinnan og eikin hefir ekki
hækkað svc mikið'. Það, sem
aðallega heíir hækkað í verði
eru vjelarnar.
„Þetta eru mínar frjettir
eftir athugan á þessum málum,
í Danmörka og Svíþjóð“. .
ið iianda Dönum, en fiskverðiðþeirra eru ágætir með aflmikl
Símskák milli
íslands og Færeyja
FYRIR TILMÆLI frá Fæi
eyjum verður háð símskák mil
Skáksambands íslands og Fæi
eyinga næstkomandi föstudags
kvöld og hefst í Listamanns
skálanum kl. 10 e. h.
Kept verður á tveim borðui
og eru þrír keppendur við hvoi
borð. Af hálfu skáksambands
ins keppa þessir menn:
- - >%
I. borð: Asmundur Asgeirs
son, Guðm. S. Guðmundssoi
Óli Valdemarsson.
II. borð: Baldur Möller, Ári
Snævarr, Magnús G. Jónsson.
Varamenn: Eggert Gilfer o
Guðm. Ágústssön.
Á fyrsta borði er skákmeist
ari íslands foringi liðs, en
öðru borði landsliðsmaður n
2. Setja þeir starfsreglur fyr:
sitt lið í samráði við meðkepp
endur.
Leika skal 36 leiki á 2 kls
o. s. frv.
Milli kl. 8 og 10 um kvöldii
áður en kepnin hefst, tefla þei
Ásmundur Ásgeirsson, Baldu
Möller, Guðm. S. Guðmundsso
og Árni Snævarr fjöltefli við a’
að 10 menn hver og hafa áhorl
endur rjett til þátttöku efti
því sem til vinnst.
Síldaraflinn rúmlega 245
þúsund hektólítrar
Freyja, Bvík. aflahæsta skipið
SÍÐASTLIÐINN laugardag var síldaraflinn á öllu landinu
crðinn 245 þús. 793 hektolitrar. — Er það 62.306 hektol. minna
en á sama tíma í fyrra.
Aflahæstu skipin eru Freyja frá Reykjavík með 4.333 mál,
Grótta með 4.250 mál og Kristján frá Akureyri 3.594 mál.
Fiskifjelag íslands hefir látið
blaðinu í tje skýrslu þessa og
fer hjer á eftir afli hvers skips,
miðað við mál í bræðslu.
Botnvörpuskip:
íslendingur, Reykjavík, 1214.
Ólafur Bjarnason, Akranesi,
1548.
Gufuskip:
Alden, Dalvík, 1524. Ármann,
Reykjavík, 1312. Bjarki, Siglu-
fjörður, 2394. Eldey, Hrísey,
1552. Elsa, Reykjavík, 1292.
Huginn, Reykjavík, 2277. Jök-
ull, Hafnarfjörður, 2241. Sig-
ríður, Garður, 1121.
Mótorskip (1 um nót):
Álsey, Vestmannaeyjar, 993.
Andey, Hrísey, 1998. Anna, Ól-
afsfjörður, 331. Ársæll, Vest-
mannaeyjar, 232. Ásbjörn, Akra
nes, 536. Ásgeir, Reykjavík,
1609. Auðbjörn, ísafjörður, 640.
Austri, Reykjavík, 992. Baldur,
Vestmannaeyjar, 1174. Bangsi,
Bolungarvík, 984. Bára, Grinda
vík, 370. Birkir, Eskifjörður,
672. Bjarni Ólafsson, Keflavík;
204. Björn, Keflavík, 1436.
Bragi, Njarðvík, 384. Bris, Ak-
ureyri, 490. Dagný, Siglufjörð-
ur, 3230. Dagsbrún, Reykjavík,
220. Dóra, Hafnarfjörður, 2252.
Edda, Hafnarfjörður, 2883.
Edda, Akureyri, 2091. Egill Ól-
afsfjörður, 722. Eldborg, Borg-
arnes, 2924. Erlingur II., Vest-
mannaeyjar, 88. Erna, Siglu-
fjörður, 1468. Ernir, Bolungar-
vík, 423. Fagriklettur, Hafnar-
fjörður, 2355. Fiskaklettur,
Hafnarfjörður, 1798. Freyja,
Reykjavík, 4333. Friðrik Jóns-
son, Reykjavík, 2212. Fróði,
Njarðvík, 635. Fylkir, Akranes,
792. Garðar, Garður, 294. Geir,
Siglufjörður, 668. Geir goði,
Keflavík, 308. Gestur, Siglu-
fjörður, 65. Glaður, Þingeyri,
2094. Gotta, Vestmannaeyjar,
8. Grótta, Siglufjörður, 942.
Grótta, ísafjörður, 4250. Guð-
mundur Þórðarson, Gerðar, 307.
Guðný, Keflavík,_ 1387. Gull-
toppur, Ólafsförður, 872. Gull-
veig, Vestmannaeyjar, 18. Gunn
björn, ísafjörður, 730. Gunnvör,
Siglufjörður, 1480. Gylfi, Rauða
vik, 546. Gyllir, Keflavík, 250.
Heimir, Vestmannaeyjar, 1029.
Hermóður, Akranes, 302. Hilm-
ir, Keflavík, 480. Hólmsberg,
Keflavík, 328. Hrafnkell goði,
Vestmannaeyjar, 1202. Hrefna,
Akranes, 304. Hrönn, Siglu-
fjörður, 548. Hrönn, Sandgerði,
968. Huginn I. ísafjörður, 2976.
Huginn II., ísafjörður, 3383.
Huginn III., ísafjörður, 556. Jón
Finnsson, Garður, 376. Jón Þor-
láksson, Reykjavík, 1082. Jök-
ull, Vestmannaeyjar, 622. Kári,
Vestmannaeyjar, 2126. Keflvík-
ingur, Keflavík, 702. Keilir,
Akranes, 398. Krisiján, Akur-
eyri, 3594. Kristjana, Ó!afs-
fjörður, 802. Kári Sölmundar-
son, Ólafsfjörður, 9. Leó. Vest-
mannaeyjar, 24. Liv, Akureyri,
644. Magnús, Neskaupstað. 670.
Már, Reykjavík, 217. Meta,
Vestmannaeyjar, 170. Milly,
Siglufjörður, 772. Minnie. Fá-
skrúðsfjörður, 254. Muggur,
Vestmannaeyjar, 234. Narfi,
Hrísey, 3378. Njáll, Ólafsfjörð-
ur, 978. Olivette, Stykkishólm-
ur, 334. Otto, Akureyri, 1229.
Richard, ísafjörður, 2561. Rifs-
nes, Reykjavík, 2332. Rúna, Ak-
ureyri, 1882. Sigurfari, Akra-
nesi, 1380. Síldin, Hafnarfjörð-
ur', 3161. Sjöfn, Akranesi, 484.
Sjöfn, Vestmannaeyjar, 360.
Sjöstjarnan, Vestmannaeyjar,
1884. Skálafell, Reykjavík, 144.
Skógafoss, Vestmannaeyjar,
250. Sleipnir, Neskaupstaður,
1422. Snorri, Siglufjörður, 580.
Snæfell, Akureyri, 3430. Stella,
Neskaupstaður, 630. Súlan, Ak-
ureyri. 1127. Svanur, Akranes,
1494. Snæbjörn, ísafjörður, 906.
Sæfari, Reykjavík, 969. Sæ-
finnur, Neskaupstaður, 2108.
Sæhrímnir, Þingeyri, 2981. Sæ-
rún, Siglufjörður, 460. Thurid,
Keflavík, 2029. Trausti, Gerð-
ar, 758. Valbjörn, ísafjörður,
928. Valur, Akranes, 150. Vje-
björn, ísafjörður, 823. Víðir,
Garður, 390. Von II. Vestmanna
eyjar, 752. Vöggur, Niarðvík,
180. Þorsteinn, Reykjavík, 1492.
Mótorskip (2 um nót):
Alda/Nói, Seyðisfj./Dalvík,
142. Baldvin Þorvaldss./Ingólf-
ur, Dalvík/Keflavík 792. Barði/
Vísir, Húsavík, 1262. Björn Jör-
undss./Leifur Eiríksson, Hrís-
ey/Dalvík, 1419. Bragi/punn-
ar, Hólmavík, 329. Egill Skalla-
grímss./Víkingur, Akranes, 382
Einar Þveræingur/Gautur, Ak-
ureyri, 648. Freyja/Svanur,
Suðureyri Súg., 1424. Frigg/
Guðmundur, Hólmavík, 1336.
Magni/Fylkir, Neskaupstað,
1695. Guðrún/Kári, Súðávík/
Hnífsdal, 562. Gunnar Páls/
Jóh. Dagss., Dalvík/Grundarfj.
293. Hilmir/Kristján Jónsson,,
Eskifjörður, 84. Jón Guðm.ss./
Þráinn, Neskaupstaður, 376.
Vestri/Örn, Reykjavík/Suður-
eyri, 532.
Færeysk skip:
Bodasteinur 484. Borglyn
1056. Fagranes 53. Fugloy 338.
Kyrjasteinur 2048. Mjóanes 790
Nordstjarnan 1395. Seagull 247.
Suduroy 1788. Svinoy 132. Von
578. Yvonna 1632. |
Bræðslusíldin skiftist þannig
á verksmiðjurnar miðað við
hektolítra:
H.f. Ingólfur, Ingólfsfitði,
30.860. H.f. Djúpavík, Djúpu-
vík, 40.016. Ríkisverksmiðjurn-
Framh. á bls. 8.