Morgunblaðið - 16.06.1949, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 16- júní 1949.
Páll Berasson útgeroarmadur
PÁLL BERGSSON útgerðar-
maður frá Hrísey, andaðist á
sjukrahúsi Hvítabandsins hjer í
bænum s.l. laugardag, eftir langa
og stranga sjúkdómslegu. Hann
verður jarðsunginn í dag.
Páll heitinn var Svarfdaslingur
að ætt, fæddur að Atlastöðum í
Svarfaðardal 11. febr. 1871. For-
eldrar hans, Bergur bóndi Bergs-
son .og kona hans, Guðrún Páls-
dóttir, bjuggu lengi að Hærings-
stöðum í sömu sveit.
Um tvítugsaldur fór Páll í
Möðruvallaskólann eins og marg-
ir norðlenskir bændasynir á þeim
árum, er hugsuðu sjer að brjótast
áfram til vegs og frama. Faðir
minn var þá ungur kennari við
þann skóla. Er mjer kunnugt um
að hann taldi Pál Bergsson meðal
sinna beStu lærisveina svo áhuga
samur og heilsteyptur framfara-
maður var hann og drengur hinn
besti. .
Eftir skólavistina að Möðru-
völlum gerðist hann barnakenn-
ari um nokkur ár. En vorið 1897
giftist hann Svanhildi Jörunds-
dóttur frá Hrísey, dóttur hins
landskunna atorkúmanns, Jör-
undar Jónssonar. Reistu þau bú
í Olafsfjarðarhorni, Þar voru 3
fjölskyldur fyrir. Pá.ll valdi sjer
þetta útver sem aðsetursstað. með
þeim ásetningi að reka þar útgerð
og verslun. .
Hagur þeirra hjóna blómgvað-
ist þar svo vel, að þangað leitaði
fjöldi fólks svo staðurinn varð á
fám árum fjölmennasta verstöð
við Eyjafjörð. Þar ’var Páll for-
göngumaður alira framfara eins
og kóngur í ríki sínu, er vann að
hag allra þeirra, sem lagt höfðu
leið sína í Ólafsfjörð á eftir hon-
um. En hið fjölmenna heimili
þeirra hjóna varð miðstöð kaup-
túnsins, og sönn fyrirmynd að
allri menningu. Átti húsmóðirin
sinn mikla þátt í því, sem nærri
má geta, slík atorku og myndar-
kona sem bún er^Bæði höfðu þau
hjón'alveg óvenj.ulegt starfsþrek.
Og alúðin og hjálpsemin var söm
hjá báðum.
Páll var forgöngumaður sveit-
unga sinna í árafugi, sýslunefnd-
armaður, hreppstjóri. Upphafs-
maður að stofnun Bátaábyrgðar-
fjelags við Eyjafjörð o. fl. o. fl.
Hann kom því tij leiðar, að lagð-
ur var sími til Ólafsfjarðar áður
en almenningur hafði komið auga
á nytsemi þeirrar tækni og tók
að sjer starfrekstur hans ókeypis.
Hann gekkst fyrír því, að reistur
var barnaskóli í kauptúninu Og
þannig mætti áfram telja, þau
framfaramál, sem hann beitti sjer
fyrir.
Þogar Páll'flutti frá Ólafsfirði
eftir tæpa tvo áratugi, hafði fólks
fjöldi þar hátt í það hundraðfald-
ast síðan hann kom þangað.
En allt þetta fólk, ungir sem
Minning
Páll Bergsson.
gamlir, höfðu vanist því meira og
minna, að leita til þessa heimilis
hvenær sem vanda bar að hönd-
um. Öllum var þar tekið með um-
önnun og greiðasemi.
Fyrstu árin sem Páll Bergsson
var í Ólafsfirði, hafði hann að-
eins árabáta til útgerðar. En hann
var með þeim fyrstu við Eyja-
fjörð, er fekk sjer vjelbáta. Efld-
ist hagur hans við þá útgerð. En
að því rak, að honum þótti skil-
yrði til útgerðar of þröng í þessu
brimaplássi. Svo hann flutti til
Hriseyjar og kéypti Syðstabæjar
eignina þar. Þetta var á stríðs-
árunum fyrri. Var það áform
hans að vinna að því, að koma
þar upp síldarverksmiðju, því
hafnarskilyrði eru þar góð.
En það fór fyrir honum, sem
fleiri norðlenskum útgérðarmönn
um á árunum eftir styrjöldina
að hann fekk áföll stór af síldar-
útgerðinni og var lengi að rjetta
fjárhag sinn eftir það. Vann hann
þó ótrauður sem fyrri, þó á móti
bljesi, og rak verslun og útgerð
í Hrísey langa hríð.
En þegar börn hans voru flest
farin úr föðurhúsum, undu þau
hjón miður hag sínum í eynni.
Og fluttu þá til Akureyrar. Þar
hafði Páli ýms trúnaðarstörf með
höndum. Því áreiðanlegri og sam
viskusamari mann er ekki hægt
að hugsa sjer en hann. Var hann
í mörg hin síðari ár í yfirskatta-
nefnd Eyjafjarðarsýslu.
Þau hjón, Svanhildur og Páll
eignuðust 13 börn. Af þeim eru
9 á lífi. Tvö börn mistu þau á
unga aldri, meðan þau voru í Ól-
afsfirði. En tvö elstu börnin dóu
á besta aldri, Svavar, er var versl
unarmaður og hafði fengið ágæta
mentun í sinni grein og Eva, er
gift var Jóhanni Kröyer, versl-
unarfulltrúa á Akureyri, Yngsta
barn þeirra, Svavar endurskoð-
rorð
andi, heitir eftir elsta bróðurnum
sem dáinn var, áður en Svavar
yngri fæddist.
Börn þeirra hjóna, sem lifandi
eru, eru þessi-
Hreinn ,forstjóri BP, giftur
Lenu Figved frá Fáskrúðsfirði.
Gestur, lögfræðingur og leikari,
giftur Dóru Þórarinsdóttur mál-
ara Þorlákssonar, Bjarni, fram-
kvæmdastjóri, giftur Matthildi
Þórðardóttur, Guðrún, ekkja Héð
ins forstjóra Valdimarssonar,
Gunnar, skrifstofustjóri Fiski-
málasjóðs, giftur Ingu Hallgríms-
dóttur alþm. Benediktssonar, Jör-
undur, teiknari, giftur Guðrúnu
Stefánsdóttur, Margrjet, gift Jó-
hannesi Halldórssyni skipstjóra,
Bergur skipstjóri, giftur Jónu
Sveinsdóttur og Svavar, endur-
skoðari, giftur Sigríði Stefáns-
dóttur Ólafssonar.
Páll Bergsson var hæglátur
maður og hóglátur, skifti sjaldan
skapi svo áberandi væri. En hann
var málafylgjumaður, er því var
að skifta og vissi jafnan vel hvað
hann vildi og ætlaði sjer, að koma
fram. Hann var maður ljúfur í
viðmóti, gat jafnvel með einu
handtaki gert menn að vinum
sínum. Rjettsýnn maður og góð-
gjarn með afbrigðum. Gleðimað-
ur, er naut gleði sinnar með hóf-
semi.
Þó hann, sem aðrir athafna-
menn, færi ekki varhluta af
margskonar erfiðleikum, var
hann maður farsæll á marga
lund. Átti t. d. enga óvildarmenn.
En ekki mun hann hafa talið að
hann hafi verið sinnar gæfu smið
ur. Lífshamingju sína átti hann
framar öllu öðru konu sinni að
þakka, er nú fylgir honum til
grafar, eftir 52 ára ástríka sam-
búð þeirra.
V. St.
Reykjafoss er seldur
EIMSKIPAFJELAG íslands hef
ur selt hið 38 ára gamla skip
sitt, Reykjafoss.
Skipið var selt til Tyrklands
og eigandi þess er skipafjelag
nokkurt þar í landi.
Reykjafoss var afhentur hin-
um nýju eigendum í hafnar-
borginni Hull í Bretlandi, í gær-
dag.
Enn er nokkur hluti skips-
hafnarinnar í Bretlandi og er
hún væntanleg hingað á sunnu-
daginn. í gærkvöldi komu 15
skipverja.
Sýning handíða-
skólans
AFMÆLISSÝNING Handíða-
skólans verður opnuð fyrir gesit
skólans kl. 3,30 síðdegis í Lista-
mannaskálanum. Við opnun sýn
ingarinnar fara og fram skóla-
slit. Utskrifast alls 17 kennslu
1 konur með rjettindum til kenslu
í handavinnu kvenna í skólum
gagnfræðastigsins og húsmæðra
skólum_ Er þetta í fyrsta sinn
að konur, sem hjer í landi hafa
hlotið þessa sjermenntun. Auk
þessarra kennslukvenna útskrif
ast nokkrir teiknikennarar og
smíðakenn&rar.
Á sýningunni sem er mjög
fjölbreytt eru sýnishorn flestra
þeirra vinnubragða sem kennd
eru í Handíðaskólanum. Heið-
ursgestur sýningarinnar verð-
ur forsetafrú Georgía Björns-
son.
Kommúnistar reyna
að umkringja
(hangsa
KANTON, 15. júní: — Kín-
verska herstjórnin hefir skýrt
frá því, að herir kommúnista
sjeu að reyna að komast fram
hjá borginni Changsa, höfkuð-
borg Hunan fylkis. Virðist það
vera ætlun kommúnistaherj-
anna að rjúfa járnbrautarlín-
una milli Changsa og Kanton
og ef til vill hefja sókn inn í
Kvangsi hjerað að landamær-
um franska Indó-Kínaó
— Reuter.
Ný bék um ísland
á dönsku
„EVENTYRET om Isiand“
heitir bók, sem nýlega er komin
út hjá Jespersen og Pios for-
lagi í Kaupmannahöfn. Höfund-
urinn er Max Wahl og mun hafa
dvalið hjer á landi sumarið
1947.
Bókin er skrifuð sem ferða-
saga ungs Dana, sem boðinn er
til íslands og fljettað inn í frá-
sögnina margháttuðum upplýs-
ingum um land og þjóð. Ljós-
myndir fylgja frá ýmsum stöð-
um og viðburðum síðari ára.
Yfirleitt virðist vera farið
rjett með staðreyndir í bók
þessari, sem er einkar vinsam-
leg í garð okkar.

Maiká#
4
£k
Eftir Ed Dodd
j, »iii 111 n 11 ii i ii 11 iii
iiiiiimmimmmimiimiiiiiiiimii
WMAT 13 IT,
ANDY...I5
MARK IN
MiiiiiimiiiiiiimiMiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimim
/V\SANWHILE, MARK' mi
STRUSGLH5 BECO-V\E Wt ,;fi
THE COLD WÁTÉR PEVIVE5
MARK, E’jT HI5 HEAVY CLOTHE5
WIIAHT H!M DQWN A5
HE ‘ .ÍT( IUGGLE5 WEAKLV
TiT) RFArn Tur QnrK c.uc:i c
Kalt vatnið í ánni vekur
Markús til líísms aftur. Samt
er hann injög máttfarinn, svo
að hann á erfitt -með að halda
sjer á floíi. — "
Hvað er það Andi? Er — Hvar er hann. Vísaðú mjer
Markús í hættu staddur?
til hans, Andi.
En sundtök Markúsar verða
þuiiglamalegri og hann er að
nitUa allan þrótt.
Minning Suðrúnar
Halldórsdóttur
í DAG verður til moldar borin
frú Guðrún Halldórsdóttir, Fram-
nesvegi 28 hjer í bæ. Hún and-
aðist í St. Jósefsspítala hinn 12.
þ. m. eftir þunga sjúkdómslegu.
Guðrún heitin var dóttir Hall-
dórs Högnasonar, fyrrum bónda
í Skálmholtshrauni og síðar versl
unarmanns í Reykjavík, og
Andreu Guðmundsdóttur
Ámundasonar frá Urriðafossi.
Guðrún eða Dúna, eins og hún
ætíð var nefnd af skyldfólki og
vinum, fæddist í Reykjavík 3.
október 1904. Hún gekk fimmtán
ára gömul í kvennaskólann í
Reykjavík og lauk þar námi. Eft-
ir það stundaði hún verslunar-
störf, uns hún giftist árið 1925
eftirlifandi manni sínum Edward
Jónssyni stýrimanni. Þau hjón
eignuðust eina dóttur, Ebbu Krist
ínu, sem nú er átta ára. Þau áttu
sjer indælt heimili og myndar-
legt, þar sem var sannkallaður
glæsibragur á öllu.
Það er sárt að sjá vini sína
hníga í valinn fyrir aldur fram
og geta ekkert aðhafst. Við frá-
fall frú Guðrúnar Halldórsdótt-
ur er þungur harmur kveðinn að
eiginmanni hennar, litlu dóttur-
inni og aldraðri móður. En fögur
minning ljettir sorg þeirra, er
kveðja ástvini sína, sem burt eru
kallaðir í blóma líísins.
Það er táknrænt að Dúna
skyldi kveðja þennan heim ein-
mitt á sjómannadaginn, því að
ævistarf hennar var snar þáttur
í sjómannslífi, þar eð eiginmað-
ur hennar hefur sótt sjó frá barn-
æsku. Mörg hefur andvökunóttin
verið, þegar vetrarstormarnir
geisuðu, en þá var vonin og trú-
in á heimkomuna huggun sjó-
mannskonunnar, sem beið ástvin-
ar síns. Það er sagt, að sjómenn-
irnir sjeu hetjur, og enginn ber
brigður á það. En sannarlega
verðskuldar sjómannsl-onan
hetjunafnið ekki síður, og Dúna,
hin glæsilega og glaðlynda kona,
var verðugur fulltrúi hinna göí-
ugu íslensku sjómannskver.na.
Guðrún Halldórsdóttir var
glæsileg kona, fríð sýnum, höfð-
ingleg í yfirbragði og svipmikil,
tíguleg á velli, trygglynd og vanri
hvers manns traust með hinni
látlausu framkomu sinni. Minn-
ingin um hana er svo björt, ao
þar ber engan skugga á.
Blessuð sje minning hennar.
X.
Frh. af bls. 6.
olíu,- gjaldeyris út í veður og
vind.
Olsens-ketillinn sparar einstak
lingi óþarfan kostnað og þjóð-
inni gjaldeyri. Þess vegna y al-
menningur og hið opinbera áð fá
vitneskju um ágæti hans.
Marteinn M. Skaftfells.