Morgunblaðið - 26.08.1958, Blaðsíða 1

MálamiBlunartillaga í land-
helgismálinu komin
fram í París
PARÍS, 25. ágúst — Reuter —
Góðar heimildir í París
herma að á leynilegum fundi
sérfræðinga frá sjö NATO-
ríkjum hafi þess verið farið
á leit við íslenzka fulltrúann,
að hann fengi stjórn sína til
að leyfa erlendum togurum
að veiða innan 12 mílna land-
helgi, ef gerður væri alþjóða-
sáttmáli um að veiðar innan
Iandhelginnar væru bundnar
við ákveðið magn.
Þessi tillaga er í uppkasti að
málamiðlunarsamþykkt, sem sér-
íræðingarnir hafa unnið að með
leynd.
Endanlegt form þessarar mála-
miðlunarsamþykktar er enn
óákveðið, og til mála getur kom-
ið að það breytist mikið, þar sem
aðrar lausnir eru einnig til at-
hugunar.
Menn, sem eru nátengdir ráð-
stefnunni, voru yf-irleitt bjart-
sýnir og gáfu í skyn, að sérfræð-
ingarnir væru að „nálgast lausn“,
sem sennilega yrði birt eftir einn
eða tvo daga.
Sömu heimildir skýra frá því,
að í leit sinni að viðunanlegri
lausn hafi sérfræðingarnir kynnt
sér raekilega fiskveiðisamninginn
sem Bretar gerðu við Rússa í
maí 1956.
Þrátt fyrir það að Rússar hafa
12 mílna landhelgi er brezkum
skipum leyft að veiða á ákveðn-
um svæðum upp að þriggja mílna
mörkunum. 1 ráðstefnu sérfræð-
inganna taka þátt, auk íslands,
Bretland, Frakkland, Noregur,
Danmörk, Holland og Belgía.
★
Dönsku blöðin skýrðu svo frá
á sunnudaginn, að viðræðurnar í
París um landhelgismál íslands,
hefðu legið niðri um nokkurra
daga skeið. Social-Demokraten
segir, að sérfræðingar þeir, serri
Ógnaröld í Frakklandi
PARÍS, 25. ágúst. NTB-AFP. —
Skemmdarverkin á olíugeymum
víðs vegar í Frakklandi náðu há-
marki sínu í kvöld þegar gífur-
leg sprengin varð í olíugeymum,
og kostaði 20 slökkviliðsmenn líf-
ið. í olíugeymum utan við Mars-
eilles brauzt út geysimikiil eld-
ur í morgun, og meðan verið var
að vinna að slökkvistarfi og ein-
angrun geymanna, sprakk einn
þeirra skyndilega. Ekki er vitað
hve margir meiddust.
Fyrr i dag voru fjórir franskir
lögregluþjónar og þrír serkneskir
hermdarverkamenn drepnir en 15
manns særðust, í skipulögðum
skemmdarverkum á olíugeymum.
Rúmlega fimm milljónir lítra af
benzíni og olíu hafa brunnið fram
að þessu, og víðast hvar hefur
ekki enn tekizt að ráða niðurlög-
um brunans.
Það er haft eftir opinberum að-
ilum í París, að fyrir þessum
skemmdarverkum standi „Þjóð-
Heiftugar deilisr
konmumista
Höfn, 25. ágúst.
Einkaskeyti til Mbl.
EFTIR 20 klukkustunda ákafar
umræður ákvað miðstjórn
danska kommúnistaflokksins að
kalla saman flokksþing eftir tvo
mánuði, þar sem ákveðið verður
hvort Aksel Larsen gegni for-
mannsstörfum áfram.
Information skýrir frá því, að
á fundi miðstjórnarinnar hafi
Larsen ekki fengið nema 15 af
38 atkvæðum við atkvæðagreiðsl
ur um ýmis mál.
lega frelsishreyfingin" (F.L.N.) í
Alsír. Skemmdarverkin hófust
snemma í morgun.
tekið hafi þátt í viðræðunum
hafi notað dagana til að ráðgast
við ríkisstjórnir sínar. Blöðin
segja, að viðræðurnar hafi átt að
hefjast aftur á mánudagsmorg-
un. Politiken segir, að dönsku
þátttakendurnir hafi átt að fljúga
til Parísar snemma í gærmorg-
un. Jafnframt sendi Norðmenn
sérfræðinga til Parísar.
Information skýrði svo frá á
föstudaginn, að norskri sérfræð-
inganefnd hefði á fimmtudaginn
verið falið að athuga ýmis atriði
málsins, en að því loknu myndu
viðræðurnar hefjast á ný.
Johannes Strijdom
Strijdom forsætis*
ráðherra Suður-
Afriku látinn
Johannes G. Strijdom, forsætis-
ráðherra Suður-Afríku, lézt á
sunnudaginn eftir mánaðarlegu í
sjúkrahúsi. Banamein hans var
blóðtappi. Strijdom var 65 ára
gamall og tók við forsætisráð-
herraembættinu af dr. Malan ár-
ið 1954. Hann var einhver harð-
vítugasti talsmaður kynþátta- að-
skilnaðar í heiminum. Búizt er
við að eftirmaður hans verði
Charles R. Swart, dómsmálaráð-
herra, sem gegnir embætti for-
sætisráðherra til bráðabirgða.
Viðsjár við Formósu aukast
Flotaæfingar Bandarikjamanna og
hjóðernissinna i undirbúningi
TAIPEI, Formósu, 25. ágúst. Reut
er. — í gær og í dag áttust her-
styrkir kínverskra kommúnista
og þjóðernissinna við í lofti og á
legi undan Kínaströndum. Jafn-
framt var haldið uppi látlausri
skothríð frá meginlandinu á eyj-
una Quemoy, sem er í höndum
þjóðernissinna.
Auknar árásir kínverskra
kommúnista á eyjar þjóðernis
sinna við ströndina hafa leitt til
þess, að bandaríska herstjórnin
hefur gert sjöainda flotanum að-
vart um að hefja hið fyrsta flota
æfingar með flotastyrk þjóðernis-
sinna við sunnanverða Formósu.
Tilkynnt var í dag, að tveimur
tundurskeytabátum kommúnista
hefði verið sökkt í 15 mínútna
bardaga við báta þjóðernissinna
sem voru að flytja liðsstyrk til
eyjanna við Kínastrendur.
Ennfremur var tilkynnt, að
tvær orrustuflugvélar af rúss-
neskri gerð hefðu verið skotnar
niður, þegar 48 þeirra lentu í
bardaga við orrustuþotur þjóð-
ermssmna
eyju.
hátt yfir Quemoy-
Rússneska sendiráðið
síldarútvegsnefnd að
Moskvu
sagði
Lúðvík
væn i
Tilbæfulaus skröksaga Tímans um að
MosKVuíeiðin hafi verið að LÍimælum
nefndarinnar.
Á Græiilandsmíð
DÖNSK blöð skýrðu svo frá á
sunnudaginn, að fréttir frá Bonn
hermdu, að þýzkir togarar myndu
ekki fara inn fyrir 12 mílna land-
helgislínuna við ísland. Þess í
stað myndu þeir leita miða við
Grænland.
RÚSSNESKA sendiráðið í jMoskvu en án mikils árangurs,
Reykjavík sagði síldarút- þó að hann hafi eftir á reynt að
vegsnefnd frá því, að Lúðvík
Jósefsson væri kominn til
Moskvu.
Þessar upplýsingar fékk Morg-
unblaðið frá öruggum heimildum
í gær. Það er þess vegna alrangt,
þegar Tíminn skýrir nú Moskvu-
ferð Lúðvíks á svofelldan veg:
„-------Lúðvík Jósefsson brá
sér — — — til Sovétríkjanna
vegna tilmæla síldarútvegsnefnd
ar, sem vildi selja þangað meiri
saltsíld-------“
Þetta er sú skýring, sem Tím-
inn gefur á Moskvuferð sjávar-
útvegsmálaráðherrans, eftir að
blaðið hefur gefizt upp við að
reyna að Lireiða þagnarhjúp yfir
ferðalagið.
Það var fyrst eftir, að síldar-
útvegsnefnd fékk vitneskju um
Moskvudvöl Lúðvíks Jósefssonar
hjá rússneska sendiráðinu hér, og
hann var kominn þangað austur,
að nefndin beindi því í skeyti til
sendiherra íslands í Moskvu, að
1 sendiherrann hefði samráð við
sjávarútvegsmálaxáðherra um
sölu á 50 þúsund tunnum á salt-
síld til viðbótar til Rússlands.
I Ráðherrann mun svo hafa haft
I einhver afskipti af málinu í
láta líta svo út sem þetta hafi
verið aðal-tilefni ferðalags hans.
Samningaumleitunum mun þó
enn haldið áfram en um mun
minna magn en í fyrstu var tal-
að um og Lúðvík lét við blaða-
menn í Kaupmannahöfn að hann
væri vel á ve^ kominn með að
selja.
Aðal-atriðið í þessu sambandi
er það, að Lúðvík fór austur til
Moskvu án nokkurrar beiðni síld-
arútvegsnefndar. Skröksaga Tím-
ans um það gerir ferðalag ráð-
herrans því ena tortryggilegra
en nokkru sinni áður.
3ja daga skothrið
Stórskotalið kínverskra komm-
únista hélt áfram þriðja daginn
í röð skothríð á eyjuna. Alls hef-
ur verið skotið um 100.000 kúlum
á eyjuna, og hafa 400 manns
særzt. Eyjan er um 4 kílómetra
frá meginlandinu.
Margir telja að árásir komm-
únista af landi, sjó og úr lofti séu
undirbúningur undir allsherjar-
Framh. á bls. 2.
Hammarskjöld
lagður af stað
NEW YORK, 25. ágúst — Dag
Hammarskjöld, framkvæmdastj.
Sameinuðu þjóðanna, lagði af
stað frá New York áleiðis til
Amman í nótt.
Hammarskjöld ferðast um
löndin fyrir botni Miðjarðarhafs
í umboði SÞ. Hann mun eiga
stuttar viðræður við ráðamenn í
París, Róm og Beirut áður en
hann kemur til Amman á mið-
vikudag. Þar mun hann dveljast
til laugardags, en fara síðan til
Genf þar sem hann verður við-
staddur opnun hinnar alþjóðlegu
ráðstefnu um friðsamlega nýt-
ingu kjarnorkunnar. — Fram-
kvæmdastjórinn fer frá Genf 2.
september til Kaíró. Hann býst
við að verða alls tvær vikur á
ferðalagi sínu um löndin við
austanvert Miðjarðarhaf.
Stjórnin. verður að finna sam-
1) Alþýðublaðið skýrði sl. laug-
ardag frá „leyniviðræðunum
hjá NATO í París, sem taidar
eru eiga sér stað um landhelg-
ismálið".
2) Nokkru áður þreifaði Tíminn
hvað eftir annað fyrir sér um
samnmga landhelgismálinu
á þerin grundvelli, að blaðið
sagði:
„Allt annaó, ef að hmlr er-
lendu aðilar bæðu íslaud um
slíkt leyfi“, sams konar og
Rússar veittu Bretum.
3) í beinu framhaldi þessa birti
Tíminn hinn 20. ágúst fregn
sína um „viðræður innan Atl-
antshafsbandalagsins'um mála
miðlunarlausn deilunnar um
fiskveiðimörk Islendinga“.
4) Sendiherrar Islands bæði í
London og Bonn létu síðan á
blaðamannafundum fyrir helg
ina í það skína að leysa mætti
deiluna með svipuðu samkomu
lagi og Tíminn hafði þreifað
eiginlega stefnu
og birta tafarlaust sanna skýrslu um
/>oð, sem gerzt hefur í landhelgismálinu
fyrir sér um. Óhjákvæmilegt
er, að hvarvetna verði talið,
að sendiherrarnir hafi um
þetta sagt það eitt, sem ríkis-
stjórnin hafi lagt fyrir þá.
5) Sagt hefur verið frá því er-
lendis að í viðræðunum á veg-
um Atlantshafsbandalagsins
hafi sérfræðingar aðila tekið
þátt. Af íslands hálfu er vitað,
að Hans G. Andersen hefur
haft forystuna að fyrirlagi ut-
anríkisráðherra. A. m. k. síð-
ustu vikuna hefur Davíð Ólafs
son fiskimálastjóri einnig dval
izt í París eftir fyrirmælum
rikisstjórnarinnar.
6) Allt þetta veit Lúðvík Jósefs-
son sjávarútvegsmálaráðherra-
Samt segir hann í Þjóðviljan-
um á sunnudaginn:
„En frá íslandi er engin
sendinefnd í París og í ís-
lenzku ríkisstjórninni hefur
það ekki komið til mála að
semja um neinar breytingar
á þeirri ákvörðun sem gerð
hefur verið“.
Hvernig á almenningur að geta
fylgt þeirri forystu, sem er svo
yfirgengilega reikul og þegar orð
og athafnir rekast svo gersam-
lega á, sem framantáldar tilvitn-
anir sýna7