Morgunblaðið - 09.10.1963, Blaðsíða 24

JMrogniitMf&ifr
219. tbl. — Miðvikudagur 9. október 1963
Jíek/a
Austurstrapti 14
Sími 11687
Hugðist Stefán Zweig
setjast að í iteykjavík?
Ný bók eftir H.K.L. komin út
í DAG kemur í bókaverzl-
anir ný bók eftir Halldór Lax
ness, „Skáldatími“, en efni
bókar þessarar hefur mjög
verið til umræðu manna á
milli að undanförnu. Er bún
318 bls. að stærð, gefin út af
Helgafelli og prentuð í Vík-
ingsprenti. — í bókinni staldr
ar höfundur víða við, segir
frá kynnum sínum af mönn-
um og málefnum og leggur
á þau dóma. Ekki munu skrif
hans um Sovétríkin á valda-
tímum Stalins vekja minnsta
athygli, en um hinn fallna
einvald og ástandið í Rúss-
landi á dögum hans, er Lax-
ness mjög harðorður. (Sjá
ennfremur grein á bls. 10 í
blaðinu í dag).
„Skáldatíma" er skipt í fjöl-
marga kafla, eða alls 37. Fram-
antil í bókinni ræðir Laxness
kaþólsku sína fyrr á árum,,
Bandaríkjaför sína og segir frá
kynnum sínum af ýmsum heims-
þekktum skáldum og rithöfund-
um, svo sem Upton Sinclair,
Stefan Zweig o.fl. Þá ræðir hann
um Karl Marx, Freud, Martin
Andersen Nexö, Ibsen, Goethe og
fjölda annarra. Síðar’ í bókinni
eru kaflar m.a. um Eggert Stef-
ánsson, söngvara, og Erlend í
Unuhúsi.
Athygli mun vekja, að Laxness
greinir frá því að Stefan Zweig
hafi látið í ljós áhuga á að setj-
ast að í Reykjavík Hafi Zweig
sagt honum í London, að ef stríð
skylli á, væri hrun Evrópu fyrir
sjáanlegt, en ísland mundi kom
Baráttan

um skúrinn
ÞESS VAR getið í fréttum
dagblaðanna í gær, að skúr,
vinnuskúr eða heilu húsi,
hefði verið stolið í Laugar-
nesi. Forsaga þessa máls er
' sú, að kona nokkur í Laugar-
nesi átti skúr, sem stóð á lóð
hennar u.þ.b. 100 metra frá
húsinu. Síðastliðinn miðviku-
dag var skúrinn horfinn, en
böm, sem verið höfðu að leik
í nágrenninu, höfðu séð menn
koma með kranabíl og fjar-
lægt gripinn. |
Saknaði konan fasteignar.
sinnar, hringdi til lögreglunn
ar og tilkynnti stuldinn. Lög-1
reglan hefur verið á lunot-
skóm eftir húsþjófunum í
nokkra daga, eða þar til í gær,
er starfsmenn Reykjavíkur-
borgar, sem sjá um lóðahreins
un, höfðu samband við rann-
sóknarlögregluna og kváðust
hafa fjarlægt skúrinn og
brennt í þeirri góðu trú, að
þeir væru að gera eigandan-
um og ekki síður nágrönnum
hans greiða. Auk þess væri
það í þeirra verkahring að
forða óásjálegum eða sóðaleg
um hlutum frá augliti borgar
búa með eða án samþykkis
eigenda. Sögðust þeir hafa
fjarlægt margar veglegri bygg
ingar og lagt eld í þær á ösku
haugunum við Grafarvog án
þess að húseigendum þætti eft
irsjá að. Menn þessir sjá einn
ig um eyðingu meindýra í
höfuðstaðnum.
ast af klakklaust. Segir Laxness
að Zweig hafi síðan sagt við sig:
„Þegar næsta stríð ríður yfir
sendi ég yður orð að útvega mér
herbergiskytru einhversstaðar
uppundir þaki í Reykjavík". Lax
ness heldur áfram og segir: „Það
er óþarft að taka fram að Stefan
Zweig var um þessar mundir
eins og aðrir góðir menn land-
flótta úr Stórþýskalandi Hitlers,
og hafðist við í Lundúnrum“.
hans nokkurt dæmi þess að
hann hafi treyst manni, utan
einum; en þeim manni trúði
hann lika í blindni. Sá maður var
Adolf Hitler ..."
Síðar í bókinni ræðir Laxness
um skáldið „Dsjambúl af salt-
heiðum Kasakstans", sem hann
telur hafa verið „dásamlegt óvið
jafnanlegt skáld“. Um hann seg-
ir hann m.a. (bls. 2‘80).
„Þeir létu þennan dásamlega
villimann yrkja heila sálmabók
um Stalín á árunum 1936—1938,
nokkurskonar hástilt viðlag við
hreinsanirnar miklu. . . . Af sálm
um þeSsum á 160 þéttprentuðum
blaðsíðum má læra að elska Stal-
ín einsog hóldtekinn guð . . .
Lofdýrð Dsajmbúls um Kreml-
bóndann fer lángt framm úr því
sem hjá okkur á Norðurlöndum
var kallað háðúngarlof, „skamm-
Framh. á bls. 23
HARÐUR árekstur varð í gær
á Reykjanessbraut á móturn
Litluhlíðar. Y-bifreið var á
leið suður Reykjanesbrautina
en R-bílI á leið niður í bæinn.
Bifreiðastjóri R-bifreiðarinnar
var að beygja til hægri Oig
ætlaði inn á Litluhlíð og seg-
ist hafa verið búinn að nema
staðar er Y-bíllinn skall á
bifreið hans.
Ökumaður Y-bílsins meidd-
ist við áreksturinn, en bif-
reiðastjórarnir voru einir í bíl
um sínum. Var hann fluttur
á slysavarðstofuna og síðan
heim til sín.
Eins og myndin sýnir
skemmdust bifreiðimar mik-
ið. — Ljósm. Sv. Þ.

Halldór Laxness
„Því miður sendi hann mér
ekki þetta „orð“ þegar þar að
kom heldur fór til Brasilíu í þau
botnlausu leiðindi með æskufulla
konu sína þar sem þau förguðu
sér bæði. Ég hef þá fánýtu skoð
un að hefði Zweig skrifað mér
eins og hann sagði og ég útvegað
honum kames undir súð í Reykja
vík mundi ekki hafa farið sem
fór“.
Um Stalín og valdatímabil
hans í Sovétríkjunum er Laxness
ómyrkur í máii. Hann segir m.a.:
„Stalín var tortrygginn maður
að eðlisfari og þó enn tortryggn
ari gagnvart vinum sínum en ó-
vinum. Kommúnistum trúði
hann aldrei. Það er talið erfitt að
finna í samanlögðum æviferli
Lánaði í heimildarleysi
borgarfé til ibúðakaupa
Á FUNDI borgarróðs í gær
gaf Guttormur Erlendsson, borg
arendurskoðandi, skýrslu um
mál Einars Péturssonar, skrif-
stofustjóra, sem hefur lánað, án
heimildar borgaryfirvalda, 1.070
þúsund krónur til 17 aðila af
fé því, sem innheimt hafði verið
vegna sölu á íbúðum við Gnoð-
arvog, Grensásveg og Skálagerði.
Morgunblaðið náði tali af Gutt
ormi í gærkvöldi og sagði hann,
að í ljós hefði komið í byrjun
ágústmánaðar s.l., að Einar Pét-
ursson, skrifstofustjóri, hefði
ekki staðið skil á rúmum 800
þúsund krónum, sem innheimt-
ar hefðu verið vegna sölu á íbúð
um við Gnoðarvog, Grensásveg
og Skálagerði.
Rannsókn hefði sýnt, að fé
þetta væri útistandandi af 1.070
þúsund krónum, sem Einar hefði
lánað 17 aðilum í því skyni að
aðstoða þá í húsnæðisvandræð-
um og væru sumir þeirra kaup-
endur á íbúðum á fyrrgreindum
stöðum.
17 aðilar í húsnæðisvandræðum fengu
1.070 þúsund kr. hjd skrifstofustjóranum
Erlendur sagði, að Einar hefði
ekki dregið sjálfum sér fé, en
þessar 800 þúsund krónur, sem
útistandandi væru, mætti að
mestu leyti telja alveg tryggar
kröfur og væntanlega myndi
reynast unnt að fá þær allar
greiddar. Sagði hann, að mis-
fellur þessar hefðu átt sér stað
að mestu leyti á árunum 1962
ög 1963 og virtist, sem skrifstofu
stjórinn hefði bognað fyrir á-
gengni fólks, sem hefði átt í
basli út af húsnæði sínu.
• UPPREISN?
Rabat, Marokkó, 7. okt. —
(NTB): —
í frétt frá Rabat er sagt að
setuliðið í Gouraud-herstöð-
inni í Vestur-Mauretaníu hafi
gert uppreisn gegn ríkisstjórn
inni. Yfirvöldin í Mauretaníu
bera þessa fregn til baka.
Samningur um fiskivernd
á Nor&austur - Atlantshafi
DAVÍÐ Ólafsson, fiskimálastjóri,
hélt í gær fund með fréttamönn-
um, en hann er nýkominn frá
London, þar sem hann sat ráð-
stefnu 14 Evrópuríkja um vernd-
un fiskistofnsins á norðaustur
Atlantshafi.
Skýrði Davíð svo frá, að á ráð
stefnu þessari, sem haldin var
seint í september, hafi verið full-
giltur samningur sá, sem gerður
var í London 1959 og heitir
„samningur um norður Atlants-
hafsveiðar. Gildir hann um allt
svæðið frá Austur-Grænlandi að
Novaya Semlya og suður að
norðvesturströnd Afríku.
Samningurinn kemur í stað
annars, sem gerður var í London
1946 og kvað á um möskvastærð
og lágmarksstærð á fiski. ísiand
var einnig aðili að honum.
Nýi samningurinn styðst mjög
við alþjóðasamning, sem gerður
var í Genf árið 1958 á ráðstefnu
um réttarreglur á hafinu. Á ráð-
stefnu í Róm 1955, sem haldin
var á vegum Sameinuðu þjóð-
anna til að ræða verndun líf-
rænna auðæfa hafsins voru sam-
þykktar nokkrar tillögur og voru
þær grundvöllur Genfarsamn-
ingsins.
Heimild er til miklu víðtæk-
ari ráðstafana til verndar fiski-
stofninum í nýja samningnum en
þeim frá 1946. T. d.. mun heimilt
að takmarka fiskveiðar á til-
teknum. tímum og svæðum, enn-
fre^^ .• að ákveða gerð veiðar-
færa og tækja. Því er eins farið
og um Genfarsamninginn, að
hann nær aðeins til svæða utan
landhelgi.
Engar tillögur liggja fyrir um
framkvæmd samningsins í ein-
stökum atriðum. Framkvæmdir
munu byggðar á niðurstöðum vís
indalegra athugana, sem gerðar
verða af Alþjóða hafrannsóknar-
ráðinu, en það er ráðgjafi fram-
kvæmdanefndar Lundúnasamn-
ingsins. Forstöðumaður Hafrann-
hóknarráðsins er dr. Árni Frið-
riksson.
Allar þjóðir Evrópu, sem land
eiga að N-Atlantshafi eru aðilar
að samningum. Er hafinu skipt
í 3 svæði og sitja fulltrúar þeirra
ríkja, sem þar eiga hagsmuna að
gæta, í svæðanefndum. í Norður-
svæðisnefnd eiga sæti allar aðild-
arþjóðir nema írar.
Christopher Soames, fiskimála-
ráðherra Breta, setti ráðstefnuna
í London, en síðan var kosið í
stjc H framkvæmdanefndar samn
ingsins. Forseti hennar var kjör-
inn Aglen, fiskimálastjóri Skot-
lands, 1. varaforseti Davíð ólafs-
son og 2. varaforseti fulltrúi
Frakklands. Næsti fundur nefnd-
arinnar verður haldinn í Hol-
landi næsta vor.
Á fundi sínum í gær sam-
þykkti borgarráð eftirfarandi
bókun um afgreiðslu málsins:
„Borgarendurskoðandi gaí
skýrslu um misfellur þær, sem
orðið hafa við innheimtu í sam-
bandi við sölu á íbúðum í hús-
um við Gnoðarvog, Grensásveg
og Skálagerði, svo og ráðstöfun
á því fé, sem ekki hafði verið
skilað til borgargjaldkera inn á
reikning viðkomandi- íbúðareig-
enda.
Rannsókn endurskoðunardeild
ar sýnir, að sá sem innheimtuna
annaðist hefir ekki dregið sjálf-
um sér fé, heldur lánað það svo
eingöngu ibúðakaupa, án
þess að leita samráðs og sam-
þykkis hlutaðeigandi borgaryfir-
valda.
Borgarráð felur borgarritara
og borgarendurskoðanda frekari
aðgerðir í málum þeirra manna
sem lán hafa fengið, en ekki
staðið á þeim full skil, og krefja
skuldirnar inn annað hvort hjá
starfsmanninum sjálfum eða
viðkomandi skuldurum, allt 1
samráði við borgarráð."
Óbreytt
stjórn í
Finnlandi?
Helsingfors, 8. okt. - NTB:
Karjalainen iagði í dag fram
iista yfir væntanlega ráð-
herra í nýrri, finnskri stjóm.
Ljóst er, að hér er um að
ræða nær sömu mennina og
sátu í síðustu stjórn Karjaia-
inens. Sú stjórn sagði af sér,
vegna ágreinings um landbún
aðarverð. I
Þrír nýir menn taka þátt í|
stjórninni. Koma þeir í stað(
fulltrúa stéttarfélaganna, en
þeir voru andvígir nýja land-
búnaðarverðinu, á sínum tíma.1
Nýju fulltrúarnir eru sósíal-i
demokratar.
Flokkarnir gefa svar við til
!
x lUAAdi iiii gcia ovai viu u> . |
lögunum á morgun, miðviku-J
dag. ‘ V