Morgunblaðið - 05.03.1967, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. MARZ 1967.
21
„ Bílar mega ryðga
en skáld ekki “
Viðtal við Eggert
Guðmundsson
VINNUSTOFA listamannsins.
Stór salur með hvolfþaki líku
því ea- tíðkast í kirkjum; litir
á litaspjaldi, trönur á gólfinu,
veggirnir þaktir málverkum,
sumum gömlum, öðrum það nýj
um að litirnir eru varla þorn
aðir. Á einum veggnum hangir
stór sexhymt stjarna. Listamað
urinn Eggert Guðmundsson geng
ttr um gólf og reykir. Hann seg
ist ætlað að halda málverkasýn-
ingu í vor og þá fyrst í Njarð-
víkunum, en þar fæddist hann
fyrir rúmum 60 árum.
Annars ætlaði Eggert vestur á
Snæfellsnes morguninn eftir að
ég leit inn til hans, og hann
var að búa sig undir ferðina.
Ætlaði hann að fljúga þangað
með þyrlu landhelgisgæzlunnar,
sem átti leið vestur þangað. Ég
horfði á málverk af Snæfells-
jökli á einum veggnum og spyr
hvort jökullinn seiði listamann-
inn til sín til þess að mála.
— Þess vegna fer ég þangað
& morgun, segir Eggert. Snæ-
fellsjökull er fegurstur jökla á
íslandi og hann hefur hrifið sálu
listmálara
Eggert Guðmundsson
listmálari
filmu í huga sínum, þegar hann
kemur heim aftur. Núna ætla
ég að horfa á brimið við Snæ-
fellsnes.
— Og ætlar listamaðurinn svo
að mála brimið.
— Ég ætla að vita hvað það
er í raun og veru. Mig langar
til að sjá umrót hafsins þar
sem það brýtur að hraunbjörg-
um Snæfellsness. í djúpi öldunn-
ar er fegurðin, krafturinn, ótt-
inn og mikilfengleikurinn. Mað-
ur veit ekki hvað aldan er,
vegna þess að hún er bara upp-
runi. Þegar hún brýtur við sjáv
arströnd, þá veit maður að hún
hefur ekki dáið. Hún byggir sig
upp til að verða að nýrri öldu.
Þetta er skylt mannlífinu.
„Ég sekk mér í brimhljóðsins
sogandi öldu
og sál mína að óminnisdjúpinu
kný.
Ég tel mig í ætt við unnina
köldu,
sem einn af dropunum mældu
og töldu.
Sem hljómbrot í eilífðar hafsins
gný.
Þetta erindi eftir Einar Bene-
diktsson verður til þess að við
förum að ræða um skáldið og
síðan um aðra listamenn, en
Eggert hefur haft persónuleg
kynni af mörgum innlendum og
erlendum listamönnum.
— Ég þekkti Einar Benedikts-
Sjódraugurinn (Ljósm. Mbl ÓI. K. M.).
hvers einasta Reykvíkings þeg-
«r hann er umlukinn rauðri
•likju aftansólarinnar á vorin.
Listamaðurinn verður dreyminn
á svipinn. Gengur að málverk-
inu á veggnum og strýkur fing-
urgómunum laust um það.
— Sækir þú mótív í margar
myndir þegar þú ferð slikar ferð
ir?
— Það er ekki gott um að
segja. Svo við notum líkingu,
þá getum við nefnt kvikmynda-
vélina sem tekur svo og svo
margar myndir á sekúndu. Lista-
maðurinn fer út i náttúruna, tek
ur myndir á sína „kvikmynda-
vél“, og sá sem ætlaður er til
»8 þjóna tilgangi lífsins í list-
inni getur rúllað upp þessari
Laus staða
Staða forstöðukonu við Vöggustofu Thor-
valdsensfélagsins er laus til umsóknar.
Laun samkvæmt kjarasamningi Reykja
víkurborgar.
Skriflegar umsóknir með upplýsingum
um menntun og fyrri störf skal senda til
fræðsluskrifstofu Reykjavíkur eigi síðar
en 21. marz n.k.
Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur.
son, segir Eggert. Minning mín
um hann er sú, að aldrei hafi
slíkt hafskip sézt á úthafinu.
Hann var stærsti málari allra
islenzkra skálda. Tökum t.d.
kvæðið „Norðurljós'V— er nokk
uð fegurra til í litaskraúti. Þeg-
ar ég er orðinn fátækur, þá ferð
ast ég til Einars Benediktssonar
og þar er af nógu að taka. Ann-
að get ég sagt þér. Þegar ég kom
með danska konu heim til fs-
lands, þá gaf ég- henni öll verk
Einars Benediktssonar. Og
veiztu af hverju? Það var af
því að það er ekki til frjórri
náma íslenzkrar tungu en verk
hans.
Eggert sagði mér frá öðru
skáldi, minna þekktu, hann hét
Jochum Eggertsson og kallaði
sig Skugga. Eggert segir um
hann: Hann kom til mín einu
sinni og settist við borðið hjá
mér og sagði: o,,Heyrðu frændi,
þú getur leyst það sem aðrir
geta ekki gert". „Hvað er það,
spurði ég. „Ég er húsnæðislaus",
sagði hann. „Jæja ", sagði ég þá,
—„þú sem átt að eiga alheiminn
fyrir heimili. Ég á engan bíl,
en ég á bílskúr. Geturðu gert
þér hann að góðu"? Það gat
skáldið og í skúrnum hjá mér
bjó það tíl æviloka, eða í 11
ár. Síðar eignaðist ég bíl og þeg-
ar menn komu til mín og
spurðu hvers vegna ég hefði
bílinn ekki í skúrnum svaraði ég
því til, að bílar mættu ryðga en
skáld ekki.
Eggert segir mér af kynnum
sínum af Guðmundi Thorsteins-
syni og fer með mig inn í aðra
stofu og sýnir mér litla vatns-
litamynd. Mynd af lítilli stúlku
með þumalfingurinn upp í sér.
Ég kannast strax við myndina.
Þetta er Dimmalimm Muggs.
Eggert segir að þetta sé fyrsta
Dimmalimm myndin er Guð-
mundur málaði og hafi ekki
komið í bókinni. — Guðmund-
ur var einn af mínum fyrstu
kennurum, segir Eggert. Hann
var einhver fegursta persóna
sem ég hef séð á velli. Hann
hafði líka guðdóminn í sér og
var fæddur til þess að vera það
sem hann var. Listamaður af
Guðs náð — ekkert annað.
— Hjá Þárarni B. Þorláks-
syni keypti ég mína fyrstu liti,
heldur Eggert áfram. Bendir síð
an á málverk á veggnum: Þessi
mynd er máluð á tekkspjald sem
ég keypti hjá Þórarni og er elzta
myndin sem til er eftir mig. Eg
skoða myndina. Hún er af Jesú
á krossinum. Svartur grunnur,
— listilega málaður mannslík-
ami á krossinum, þjáning í and-
litinu. Sér Friðrik Friðriksson,
vinur minn og ungdómsfræðari
lagði mér margt inn í þessa
mynd. segir Eggert.
— Hvað ertu búinn að halda
margar málverkasýningar?
— Þær munu vera 36 talsins,
þar af 26 erlendis, enda hef ég
víða flækst. Ég hef t.d. sýnt i
Danmörku, Ástralíu og Bret-
landi og verið með í sýningum
á ítalíu og Þýzkalandi. Eggert
kemur með þrjú stór myndaal-
búm. Blaðaúrklippur er geyma
umsagnir um listamanninn. Þeg-
ar ég byrja að fletta verður
fyrst fyrir mér mynd af Eggert
sem ungling. — Þetta er það
fyrsta sem sagt er um mig á
prenti, segir Eggert. Þetta er úr
tímariti er nefndist Perlur.
Þarna er ég ungur strákur sem
átti allan heiminn og lífið fram-
undan. Samt var ég búinn að
skynja köllun mína sem lista-
maður. Og tímaritið spáir hin-
um unga listamanni frama. Eg
held áfram að fletta. Gagnrýn-
endur blaðanna, íslenzkir og er-
lendir, lofa list Eggerts. Skrifa
um einlægni þeirra og tærleika.
Ég staðnæmist við ljósmynd af
málverki Eggerts af Guðmundi
Kamban.
— Þetta er einasta málverkið
sem mun vera til af Kamban
segir Eggert. Ég var sá síðasti
af Petsamo förunum sem hitti
hann og sennilega eini íslenzki
listmálarinn sem þekkti hann.
Ég kem að blaðagrein sem Egg
ert hefur skrifað um Einar Jóns
son, myndhöggvara, en Einar
var einn af hans fyrstu kenn-
urum. Með greininni er ljós-
mynd af verki Einars er nefn-
ist „Dögun". Risi sem teigir út
sterkan handlegginn. — Þetta
er ímynd hins íslenzka lista-
manns, segir Eggert; Nátttröllið
glottir.
Það eru komnir gestir til lista
mannsins. Ungir kollegar hans,
komnir til að tala og hugsa um
list. Um leið og ég er að fara
spyr ég Eggert um hvernig sé
að vera listmálari á íslandi. Egg
ert bendir á málverk sín.
— Þessar myndir eru ævisaga
mín. Allir eiga sína erfiðleika,
en allt sem þú ert er gott, ef
maðu-r er hreinn í hjarta sínu og
reynir ekki að vera annað en
maður.
stjl.
Skrifstofustúlka
óskast til vélritunar og símavörzlu. Ensku-
kunnátta nauðsynleg. Laun skv. launa-
samningi opinberra starfsmanna.
RANNSÓKNASTOFNUN IÐNAÐARINS,
sími: 21320.