Morgunblaðið - 15.06.1968, Blaðsíða 1

32 SIOUR
123. tbl. 55. árg.
LAUGARDAGUR 15. JUNÍ 1968
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Imre Nagy endurreistur í Prag
Aftaka hans „vansæmd" sósialistmanum
Prag, 14. júní (AP).
IMRE Nagy, fyrrum forsætis-
ráðherra Ungverjalands, sem
tekinn var af lífi fyrir forustu
í uppreisninni í Ungverja-
landi 1956, hefur hlotið óvænt
lof í málgagni tékkneskra
menningarfrömuða. Birtist
lofgerð þessi á sama tíma og
leiðtogar nýju stjórnarinnar
í Tékkóslóvakíu vinna að því
í Budapest að ganga frá nýj-
um vináttusamningu Ung-
verja og Tékka.
Lofgreinin birtist í vikurit-
inu Literarni Listy, og er
Nagy þar lýst sem framsýn-
um talsmanni lýðræðis-sósíal
isma. Er búizt við að grein
þessi eigi eftir að vekja harð-
orð mótmæli frá bandamönn-
um Tékka í kommúnistaríkj-
unum, sem hvað eftir annað
hafa gagnrýnt aukið frelsi
blaðanna í Tékkóslóvakíu frá
því núverandi stjórn tók þar
við völdum.
Tilefni greinarinnar er það, að
á mánudaginn 17. júní eru liðin
tíu ár frá því að opinberlega var
skýrt frá réttarhöldum yfir Nagy
og aftöku hans. Höfundur grein-
arinnar er Osvald Machatka, og
segir hann: „Andstætt við þá
fjölmörgu, sem af tilviljun urðu
fórnarlömb réttarhalda fyrri ára,
var Nagy sannfærður andstæð-
ingur Stalinismans er hann lézt.“
Nagy, segir höfundurinn, hélt
því fram, að Stalínistar hefðu
gleymt samborgaranum og sið-
ferðilegu sambandi hans við þjóð
félagið, en Nagy „sá fyrir nútím-
ann.“
Blaiberg á
batavegi
Höfðaborg, 14. júní. AP.
HJARTAÞEGINN Philip Blai-
berg er nú á góðum batavegi í
Groote Schursjúkrahúsinu í
Höfðaborg og segja læknar, að
þeim hafi tekizt að komast fyrir
orsök lifrarsjúkdómsins og ein-
angra hana. Þeir segja þó að
Blai'berg sé enn ekki úr allri
hættu og munu næstu tveir eða
þrír dagar skera úr um hvort
lífi hans verði bjargað.
— „Með gagnrýni sinni á al-
gjöru einræði og mannú'ðlegri
túlkun á sósíalisma, kom Nagy
fram sem ótvíræður fulltrúi lýð-
ræðis- og þjóðernisgrundvallar
sósíalismans. Hann byggði þetta
á þeirri vissu að einræðisstjóm
hlýtur alltaf að vera hlekkjuð
Brandt ræðir
við Rusk
í Reykjavík
Bonn, 14. júní AP-NTB.
TALSMAÐUR V-þýzku sjórnar-
innar skýrði frá því í dag á fundi
með fréttamönnum að Kiesinger
kanslari mnydi snúa sér beint til
stjórna Bandaríkjanna, Bretlands
og Frakklands um aðgerðir í sam
bandi við ástand það er skapazt
hefur vegna vegabréfshafta A-
þýzku stjórnarinnar. Ekki er vit-
að um tillögur Kiesingers í máli
þessu, en þær munu ræddar á
stjórnarfundi n. k. miðvikudag.
Þá skýrði talsmaðurinn frá því
að Willy Brandt utanríkisráð-
herra V-Þýzkalands myndi ræða
ástandið í Berlín við Dean Rusk
utanríkisráðherra Bandaríkjanna
á ráðherrafundi Atlantshafs-
bandalagsríkjanna, sem fram fer
í Reykljavík 24.—25. júni n. k.
huglausri eftiröpun fyrirmynda
og þrællyndi,“ segir Machatka.
— „Hann hélt þessu fram
vegna þess, að með því að líkja
eftir reynslu Sovétríkjanna,
missti alþýðulýðveldið vinsældir
sínar og lýðræðiseinkenni," segir
höfundurinn. Hann minnist þess
að Nagy ákvað að gera Ungverja
land að hlutlausu ríki með því
að ganga úr Varsjárbandalaginu.
Telur höfundur að skilningsleysi
Nagys á vemleik-ann í alþjóða-
málum hafi átt drjúgan þátt í
því að uppreisnin mistókst, og
var brotin niður með aðstoð
sovézkra skriðdreka. Höfundur-
inn bendir á, að ástandið í heim-
inum, sérstaklega árás Frakka
og Breta á Súezskurðinn, hafi
verið Nagy „afar óheppilegt".
„Lát Nagys var vansæmandi
fyrir heim sósíalismans," segir
höfundur að lokum. „And-komm
únistar höfðu af því mikið gagn,
því það hentaði þeirra eigin þörf
Imre Nagy
Odeonleikhúsið aftur á
valdi sfjórnarinnar
Allt með kyrrum kjörum
í Frakklandi
París og Haag, 14. júní AP—
NTB.
FRANSKA lögreglan náði í dag
á sitt vald Odeon leikhúsinn í
París, sem verrið hefur í hönd-
um stúdenta undanfarin mánuð.
Yar fáni stúdenta dreginn niður
og franski fáninn dreginn að
húni í hans stað. Lögreglan kom
að lfikhúsinu snemma í morgun
og skoraði á stúdentana að yfir-
gefa bygginguna af frjálsum
vilja og myndi lögreglan þá eng-
ar ráðstafanir gera gegn þeim.
132 stúdentar gengu þá út, en 66
varð lögreglan að fjarlægja og
voru þeir færðir til yfirheyrslu.
í nótt kom til nokkurra átaka
milli franekra stúdentaleiðtoga
og um 30 vopnaðara manna, em
haft hafa bækistöðvar í Svarta-
skóla undanfarnar vikur. Menn
þessir hafa verið kallaðir „Kat-
angaimenn“, en sögur herma að
nokkrir þeirra hafi verið málalið
ar í Katanga á sínum tíma. Stóðu
átök þessi yfir nokkra stund og
lauk með því að Katangamenn
urðu að flýja bygiginguna. Héldu
þeir þá til Odeonleikhússins, en
höfðu þar stutta viðdvöl, þar sem
lögreglan greip inn í eins og áð-
ur sagði.
Starfsmenn franska heílbrigð-
Framhald á bls. 31
Stórþingið fellir tillögu um úr-
sögn NOREGS úr NATO
Portugal og Grikkland mikið rædd — enginn krefst Jbess
að einræðisrikin segi sig úr SÞ
EINS og skýrt var frá í blað-
inu í gær urðu miklar umræð
ur um áframhaldandi aðild
Noregs að Atlantshafsbanda-
laginu í norska Stórþinginu í
fyrradag og þeim var haldið
áfram í gær. Hér verða rakin
helztu atriði úr ræðum tals-
manna stjórnmálaflokkanna
eins og frá þeim er sagt af
fréttastofunni NTB.
Bent Roiseland, talsmaður
vinstri-flokksins og framsögu-
maður utanríkis- og stjómar-
skrárnefndar Stórþingsins, hóf
umræðuna og skýrði álit nefndar
innar, þar sem einróma er lagt
til, að Noregur haldi áfram aðild
að NATO, en aðeins með þeim
hætti verði öryggi landsins
tryggt.
Trygve Bratteli, þingleiðtogi
Verkamannaflokksins, sagði, að
það ré'ði mestu um afstöðu flokks
síns til áframhaldandi aðildar aí
Sovézk gagnrýni á aðild
Noregs að NATO
Moskvu, 14. júní (NTB).
MOSKVUBLAÐHÖ Sovietskaya
Kossia lýsir því yfir í dag, að
aðild Noregs að Atlantshafsbanda
laginu jafngildi samþykkt, er
gangi sjálfsmorði næst, um þátt-
töku í hverri þeirri styrjöld, sem
leiðtogar „hernaðarbandalagsins“
komi af stað. Tilefni greinarinn-
ar er aðailega sameiginlegar her-
æfingar NATO, sem ganga undir
nafninu „Polar Express“, en mið-
stöð æfinganna er í Bardufoss.
Segir Moskvublaðið, að það séu
ekki Norðmenn, sem stjórni
„heimsskauts-hraðlestinni“, held-
ur aðrir, er leitt geti hörmungar
yfir alla áhöfnina.
Höfundur greinarinnar í Sov-
ietskay Rossia er J. Livtstof, og
segir hann, að heræfingar 'hafi
það í för með sér, að íbúar á stóru
svæði í Noregi búi allt að því við
skilyrði nútíma kjarnorkustyrj-
aldar.
Livstov segist sjálfur hafa tek-
ið þátt í frelsun Norður-Noregs
í heimsstyrjöldinni síðari, og séð
þá bæi og borgir, sem Þýzkaland
hafði brennt. — „Nú birtast vopn
aðir Þjóðverjar í Norður-Noregi
til margskonar NATO-æfinga.
Það er eitthvað óhugnanlegt við
það, að þýzk hermannastígvél
skuli á ný traðka göturnar í
Kirkenes, Narvík og mörgum
Framhald á bls. 13
NATO, að á þann hátt leystu
Norðmenn varnarvandamál sín,
og samstarfið innan bandalagsins
stuðlaði að stöðugleika í Evrópu,
en einmitt hann væri forsenda
þess, að varanlegur grundvöllur
friðar fyndist.
Bratteli sagði, að NATO væri
mikilsverður þáttur í pólitískri
mynd Evrópu. Yrði bandalagfð
leyst upp án þess að nokkuð
kæmi í stað þess, raskaðist þessi
mynd, og af því leiddi sennilega
öryggisleysi og aukin spenna.
1 lok ræðu sinnar sagði Trygve
Bratteli, að aðildin að Atlants-
hafsbandalaginu hindraði Noreg
ekki í því að taka sömu afstöðu
gagnvart Portúgal á þingi Sam-
einuðu þjóðanna og hið hlutlausa
land Svíþjó'ð. Aðildin hindraði
ekki Noreg í því að kæra grísku
herforingjastjórnina fyrir mann-
réttindanefnd Evrópu, né heldur
í því að gera ályktun um Viet-
nammálið, eða auka aðstoðina við
þróunarlöndin.
Svenn Stray, talsmaður Hægri-
flokksins, fullyrti, að valdajafn-
vægið væri eini möguleiki smá-
þjóða til að losna undan því stór
veldi, sem mest ógnaði því með
kjarnorkuvopnum. Forsendur
slíks valdajafnvægis væri svæðis
bundið varnarsamstarf, og me'ðan
ekki væri unnt að benda á betri
Framhald á bls. 13
22 saknað af olíuskipi
Durban, S-Afríku, 14. júní
— AP—NTB —
TUTTUGU og tveggja skips-
manna af spánska olíuskipinu
„World Glory“, sem brotnaði í
tvennt undan ströndum S-Af-
ríku í gær, er enn saknað. 8
mönnum hefur verið bjargað og
4 lík hafa fundizt. Sumir þeirra
er af komust höfðu velkzt í sjón
um i 18 klukkustundir.
Mikið óveður hefur geisað á
þessum slóðum undanfarna sól-
arhringa og hafði skipið haldið
sjó í hálfan sólarhring í óskap-
legum sjógangi áður en risa-
öldur brutu það í tvennt. Mikl-
ir eldar kviknuðu þegar i skip-
inu er þúsundir lesta af olíu
runnu úr geymum skipsins.
Mörg skip eru nú á slysstaðn
um og leita þeirra er saknað er,
en mjög slæmt veður er ennþá
á þessum slóðum og hamlar
björgunaraðgerðum. Afturhluti
skipsins sökk mjög fljótlega, en
framhlutinn flýtur ennþá.
World Glory var 42 þús. lestir
að stærð og var í eigu gríska
skipakóngsins Stavro Niarchos.