Morgunblaðið - 10.12.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. DESEMBER 1060
Fréttir
úr
Hruna-
manna-
hreppi
Samtal við
Sigurð Sigur-
mundsson,
fréttaritara
Morgunblaðsins
Sigurður Sigurmundsson í
Hvítárholti, fréttaritari Morg-
unblaðsins í Hrunamanna
hreppi leit við á ritstjóm
blaðsiirus, er hami var á ferð í
borginni fyrir skömmu. Not-
uðum við tækifærið og innt-
um hann frétta úr héraði.
— Óhætt mun að fullvrða,
að liðið sumar hefur verið
eitthvert erfiðasta sumar sem
menn minnast á Suðurlandi,
sagði Sigurður. Er þá fvrst að
nefna, að veturinn á undan
var þannig, að klaki fór mjög
djúpt í jörð, en það orsakaði
miklar kalskemmdir í túnum.
Vaxð grasbrestur því mjög til
finnanlegur og fengu margir
bændur ekki nema u.þ b helm
ing eða tvo þriðju af venju-
legum heyfeng. Þar á ofan
bættist, að nýræktirnar voru
þaktar airfa.
f byrjun júlí gerði sæmileg-
an þunrk í nokkra daga, en
þá var gnassprettu svo
skammt á veg komið, að þeir
voru fáir, sem nokkuð gátu
slegið. Síðan voru þurrkar
ákaflega stopulir, hélzt ekki
nokkur dagur þurr til kvölds
fyrr en upp úr miðjum ágúst.
Þá gerði þriggja daga burrk
og var þá víða slegið og náðiat
nokkuð af heyjuim. En úr
því mátti segja að aldrei
kæmi þurrkdagur fyrr en síð
ast í september, en þá snjóaði
jafnfnamt og gerði norðan-
gadd og setti niður mikinn
snjó til fjalla. Þrátt fyrir það
náðu menn upp nokkuð miklu
af þeim heyjum, sem úti voru,
mjög illa þurrum og er óvíst
hvemig fóður það er. Sums
staðar var ekki hægt að kom-
ast að heyjunum vegna
bleytu og er verið að hirða
þau núna í nóvember.
En víða liggja hey enn undir

ís og snjó í allavega ástandi
og er óvíst að þau náist nokk-
urn tíma.
— Hvemig hafa menn hag-
að ásetningi í haust í Hmna-
mannahreppi?
— Forðagæzlumaður fór
snemimia uim sveitina og mældi
hey bænda. Hefur víst víða
vantað mikið upp á, enda hef
ur nokkuð mikið verið keypt
af heyjum inn í sveitina, mest
norðan úr Eyjafirði.
— Hafa menn fækkað grip
um sínum?
— Mér virðist það. í haust
setja fáir bændur á lömb og
ég held að menn hafi_ fargað
ám með mesta móti. Ég geri
líka ráð fyrir að kúm fækki
vemlega.
— Hvernig eru bændur í
þinni sveit búnir undir harð-
an vetur?
— Ég býst við að menn séu
illa búnir undir harðan vet-
ur og trúlega verður mikið
treyst á fóðurbæti til að spara
heyin. Veturinn hefur lagzt
að óvenjulega snemma, þó að
það þurfi ekki að þýða það,
að vetur verði harður. Oft hef
ur batnað þó að ihlaup hafi
komið snemma.
— Hvað er að frétta af fé-
lagslífi í Hirunamannahreppi?
— Félagslíf er lítið yfir
sumarmánuðina, en lifnar yfir
því þegar vetur leggst að.
Ungmennafélögin hafa reynt
að halda uppi leikstarfsemi í
sveitunum, en það hefur þótt
erfitt og dýrt. í fyrravetur
tók Ungmennafélag Hruna-
mannahrepps Gullna hliðið til
sýningar, en mér hefur verið
sagt, að þeir ætli ekki að æfa
leikrit í vetur. Svo hefur ver
ið haldið uppi bridgekeppni
og mun verða gert í vetur.
Hefur verið talsvert líf í
þeinri starfsemi. Við eigum
ágæta bridgemenn, ekki sízt
þann sem stjórnar þessu, en
það er Guðmundur Jónsson á
Kópsvatni. Svo er kvikmynda
sýning einu sinni í viku í Fé-
lagsheimili Hmmaimiainna á
Flúðum. Fleira mian óg ekki
að telja upp.

í Hvítárholti hefur verið grafinn upp bær frá 10. öld og þar rannsakaði Þór Magnús-
son, þjóðminjavörður elzta bæjarstæði, sem rannsakað hefur verið á fslandi.
Ljósm: Þór Magnússon)
Sigurður Sigurmundsson,
Hvítárholti.
— Og svo lesið þið ísiend-
ingasögumar, íhugið þær og
rainmsaikið?
— Það er nú aðallega ég og
Helgi á Hirafnkelsstöðum En
við emm líka á öndverðum
meiði um sögurnar.
— Og ykkur tekst ekki að
sannifsera hvorn amman?
— Nei, ég býst við að það
verði seint.
— Að lokum Sigurður, hvað
er að segja um afkomu
bænda?
— Ég býst við að henni
hafi fnekar hrakað. Kemur
þair einkum til hækkandi verð
lag og slæmt árferði undan-
farin þrjú ár.
— Hverinig hugur er í
bændum?
— Ég held að mér sé óhætt
að fullyrða, að það er enginn
uppgjafahugur í þeim þrátt
fyrir þetta, enda hafa bændur
á íslandi fyrr komizt í hann
krappan.
Enginn uppgjafahugur i bændum
Siguröur Qrlygsson;
Gagnrýni á gagnrýni
gagnrýnd
ÞAÐ ER varla við því að búast
að ralmenminigiuir beri gott skyn-
bragð á myndliet meðan fjalimi'ðl
unartækiin sýna herani engan
sóma. Bezta dæmið er líklega
sjónvarpið. Hver sem er getur
fengið sér Mti og pemsla, sýnt
tómstuindaduradiur sitt og sjón-
varpsmenn eru rnættir á staðinn.
Á m ámu d ags'kvöld uim birtist svo
óskapnaðurinn á sjónvarps-
skerminuim í stássstofum lands-
manina í einum hrærignaiuit ásaimt
verkuim heiðarlegna myndlistar-
mamna. Sjónvarpsmenn afsaka ó
fögnuðinn með því, að eniginn sé
fær um að dæma hvað sé góð
list og hvað slæm. Vitanlega get
ur enginn dæmit með óskeikuilli
fuflflvissiu uim hvað er hæft til að
birtast í sjónvarpi og hvað ekki,
en það afsakar ekki alla gervi-
máiararaa, sem brosa aragurværf
til okkar í fréttatímum sjón-
varpsiras. LíkLega syngi eitthvað
misflagurt í tónlistarunnendum
ef öliium sem gutluðu eitthvað
ef öllum sem gutlað gætu
Gamla Nóa með eiraum fingri
yrði boðið að halda konsert í
sjónvarpssal.
Sama máli gegnir með dagblöð
in. Skrif myradlistargagnrýn-
enda verða hjáróma, þegar það,
sem þeir eru að reyraa aðbyggja
upp er rifið niður jafnóðum á
öðrum síðum blaðanna,
II.
Fiestir íslendiragar miu'nu sam
mála um að ritfneisi sé naiuðsyn-
iegit og það sé tákn lýðræðis, en
því miður er ritfrelsi hlutuir, sem
hægt er að misnota grófllega.
í biaðaskrifum uindanfama
daga hefur verið ráðizt af hörku
og ósaningirni á Va/l'tý Pétursson
fyrir myndlistargagnrýni hans í
Mbl. 19. nóv. um sýningu Ragn-
ars Páls. Valtýr Pétursson hef-
uir gegrut því van.þakkláta hlut-
verki við Mbl. í tæp tuittiugu ár
að leitast við að auka við mynd-
rænan þroska lesenda og um
leið spyrna við því að yfirborðs
listamenn flæði yfir landið og
það verði griðastaður þeirra.
Það er sorglegt, ef allltur þessi
tiími virðist hafa farið tii eiinsikis
vegna fordóma almienraings. Vitan
l'ega ætti engiran að fylgja gagn-
rýnendum í blindni, því þeir eru
skeikulir eins og aðrir menn, en
það minnsta, sem hægt er að ætl-
ast til af fólki, er að það iáti
gagnrýni verða sér til einhverir-
ar umihugsuraar, en fyilást ekki
vandlætiragu, þótit það sé gagn-
rýnendum ef til vill ekki sam-
mála.
Fyrsta árásargreinin á Valtý
Pétursson birtist í Tímanium 20.
nóv. Höfunduir, Tómas Karls-
son, lét ekki fulllt nafn fylgja.
Grein hans var rætin og full af
persónu'legum ávirðiragum í garð
Valtýs Péturssonar, en hvergi
örlaði á máliefnal'egri gagnrýni,
erada rraunu persónutegar svívirð
ingar helzta vopn þeirra mianoa,
sem ekki eru færir um að ræða
hlutina á miálefnailegum gru'nd-
ivel'i. Tómias Karlsson seigir með-
al anmars. „Hitt vil ég benda
ihoraum á að skítikasit hans í garð
ungs og vandvirks listmáliara
krefst röksemda af haras hál'fu.
Sanngirni er kannski adfllt of mik
il krafa á hendiur hr. Valtý Pét-
urgsyni."
Br þá ekki rökrétt krafa á
hendur Tómiasi Karilssyni að
haran færi rök fyrir því að Va.l-
■týr Pétursson fari með ran.gt mál
og hann rerani stoðum undir það
að frændi hans sé „vandvirkur
listaimaður“ eins og hann vil'l
halda fram?
f Bæjarpósti Þjóðviljans 23.
nóv. skrifar Róska grein þar
sem hún flokkar verk þeirra
Vaitýs Péturssonar og Ragn.ars
Páls undir stofulist. Hugtakið
stofulist hlýtur þá að hafa af-
skaplega víðtæka merkin.gu og
það væri gaman að fá nákvæma
skilgreiniragu hjá Rósfou á því
hvað er stofulist.
Síðan rekui hver greinin aðra
í Morgunblaðinu. Mesta furðu
mina vakti grein Jóhanns Hjálm
arssomar, bóbmenntagagnrýn
andia Morgu.n.blaðsins, því hainn
sem skáld ætti að vita að Val-
týr Pétursson notar setiniraguna
að „elta ólar við“ í ákveðnum
tilgangi era n.aumast bókstafl'eg-
um.
Þá er það tímabært að spornia
við alils konar þvættingi, sem
sumir málarar skreyta sýn-ingar
skrár síraar með. Eins er það frá
munalega ósmiekklegt aif skáld-
inu að miraraast á bjórdrykkju-
frásagnir Valtýs Pétunssonar
með „heimsipekileigum þerakimg-
um hans“.
Araniað sérstakt miáil og þessu
að öiliu leyti óviðkomiaradi er að
benda á ímyndaða einokunartil-
hneiginigu í skrifum Val'týs Pét-
urssonar og Braga Ásgeirssonar
í samibandi við Félag istenzkira
myndlistarmanna. Myndlistar
gagrarýraendur Mbl. hafa bæði
lofað og lastað féla.gsmieram sem
utanfél a.gamenn. Skrif Jóharans
Hjáimarssonar dæmiast því með
öllu ómerk og byggð á viliandi
fulliyrðinigum.
Það virðist vefjast eitthvað
fyrir ftestum greinarhöf-
undum að vi.nsældir og mikil
sala annars vegar, og lisf-
ræn gæði hins vegar er ekki
sami hluturiran, þótt þeir geti
fylgzt að.
Ef vinsældir og lisitræra gæði
fyligdust aliltaf að, þá yrði næsta
auðvelt að nefna miestu lista-
menn þjóðarinnar. Eftir útlán-
um frá bókasöfraum að dæma
yrði Guðrún frá Lundi hlut-
skörpust íslenzkra sikálda.
Björgvin Halildórsson pop-
stjarna mesti söngvari okkar o.
s.frv.
í grein Einars Þ. Guðjohnsens
í Mbl. 28. nóv. heldur h.anra
fnam orðabókaskiLgreiningu Árna
Böðvairssomar (sem hairm ætlar
að halda sig við, „meðara öran-
ur betri skllgreiming liggur ékki
fyrir“), að „list sé sú leikni eða
íþrótt að ska.pa fagra hluti svo
sem málvenk, tónverk o.s,frv.“
Það mætti líklega greiða úr
flestum mannliegum vandamálum
með því að fletta upp í orða-
bók, ef þessi skilgreiining fengi
staðizt. Hvað ilist er, er hlutur,
sem flestir af mestu spekinigum
jarðkúlunnar hafa velt fyrir sér,
en eraginn komizt að algildri nið-
urstöðu. En ef skilgreinin.g
Árna Böðvarsson.ar reyndist
hins vegair rétt þá væri tæplega
hægt að kal'la Ragnar Pá.l mik-
inn málana því haran ska.par
ekki mikla fegurð sjálfur held-
ur líkir hann aðeirais eftir nártt-
úriuf’egurð líkt og saumiakona
sem saumar eftir sniði.
í grein, sem Árni Grétair
Finnsson skrifar í Mbl. 30. raóv.,
er haran samimiála Tómasi Karls-
syni og krefsit þess að Valtý’.r
Pétursson rökstyðji álit sirtt. Ég
vil benda þeasurn ágætu mönn-
um á, að það er tæpliega hægt
að færa aigild rök fyrir því að
listaverk séu góð eða slæm, því
að rökfræði gagmirýnandaraa
hlýtur að byggjast fynst og
fremst á þroskuðUm tilfinning-
um ásamit víðtækri þekkinigu.
Til þess að vera dómbær á
myndlist er mönraum því nauð-
synlegt að þroska tilfinningar
sínar. En því miðiur er það svo
að það eru ekki nálægt því alfl-
ir, sem hafa meðfædda hæfileika
til þess að þroska tilifiinningar
sínar fyrir myndlist. Slíkir
menn aðhylSlast oft yfirborðs-
ken.nda hluti í list og sturadum
fyllast þeir gremju í garð dýpri
og alvarlegri myndlistar, sem
þeir ekki eru m'egraugir að njóta.
Það mun algengt að rnenn hag
ræði sannleikanum eða raoti
þanin sannleika, sem þeim hent-
ar bezt í hvert skipti. í skrifum
sínum í Mbl. 3. des. vitn.ar
Sveinn Benediktsson í gamlan
dóm Vaiitýs Péturssonar í Mbl.
um verk Sigurðar Guðimunds-
sonar þar sem hann (Valtýr)
tellur þau „fnekar algenig miðl-
uragsverk frá hans tím.a“. Um-
rædd grein Valtýs Péturssonar
var rúmar tvær blaðsíður og
Framhald á hls. 20