Morgunblaðið - 18.04.1971, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 18.04.1971, Blaðsíða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. APRÍL 1971 BOKMENNTIR - LISTIR BOKMENNTIR - LISTIR BÓKMENNTIR - LISTIR Myndlistarsyrpa SÁ ER þetta ritar álítur rabb- þætti í syrpuformi nauðsynlega til að komast í nánari tengsl vlð lesendur og jafnframt æskilega tilbreytingu frá þröngu formi listrýnis. Hvíld er ekki síður nauðsynleg inn á milli, því ella er hætt við ritleiða vegna þess hve fátt er um stóra viðburði í íslenzku myndlistarlífi, sem fengur og tilbreytni er að rita um. f janúar sl. voru hér á ferð tvær sýningar, sem rétt er að staðnæmast við í upphafi þess- arar yfirlitssyrpu, því að báðar voru þær verðar eftirtektar. Vil ég fyrst nefna sýningu Rud oifs Weissauer í innrömmunar- verkstæði Guðmundar Árna- sonar í Bergstaðastræti, en þar sýnir þessi listamaður reglu- lega á ferðum sínum milli gamla og nýja heimsins. Weissauer er fyrst og fremst grafíker í eðli sínu og hefur náð mikilli leikni á mörgum sviðum þessarar heill andi listgreinar. Akvarellur hans eru lyriskar í gerð sinni, — stemningamyndir, þar sem fram kemur viss litnæm kennd. Átakamaður er Weissauer ekki í list sinni, að því leyti, að hann er ekki sérlega djarfur í meðferð lita og forma, teflir sjaldnast á tæpasta vaðið, en heldur sér við hina hljóðlátari tóna og vinnur af mikilli kost gæfni úr þeim. í Norræna húsinu sýndi Svala Þórisdóttir um svipað leyti 18 tússmyndir sem hún gerði í Kór eu, unnar á pappír gerðan úr hrísgrjónajurtinni. Þetta voru vel unnar myndir á íslenzkan mælikvarða og mjög austur- Efni: POP Flytjandi: ERLA STEFÁNSDÓTTIR Útgáfa: TÓNACTGÁFAN - Góða nótt, Draumskógur, Mér líður betur, Hver er sælli en fleygur fugl. Við að hlusta á þessa plötu, má öllum vera Ijóst, að Erla Stefánsdóttir er ein af okkar beztu dægurlagasöngkonum, að minnsta kosti þegar um er að ræða vögguvísur og önnur þau lög, sem kalla á blíðu í túlkun. Erla er ekki mjög þekkt. Hún eöng fyrir nokkrum árum með Ingimar Eydal á Akureyri, en aettist síðan í helgan stein og fór að hugsa um böm og buru. Þetta er ein af þeim plötum, þar sem undirleikurinn er keypt ur að erlendis frá, að undan- skyldu einu lagi, þar sem Gunn ar Þórðarson og Sigurjón Sig hvatsson aðstoða á gítar, flautu og bassa, og væri gaman að vita hve Gunnar hefur verið við riðin margar íslenzkar plötur, en þær eru ófáar. En þrátt fyrir það að undir Framh. á bls. 23 lenskar í öllu svipmóti, jafnvel svo mjög, að ókunnir gátu hald að þar væri Kóreumaður að sína verk sín. Verður að álykta af þessu, að Svala hafi ekki enn þá fundið sitt eigið túlkunar- form, því að þá er ranglega far ið að viðfangsefni, þegar menn reyna að tileinka sér viðhorf heimamanna á eigin landi, í stað þess að bæta þar við eigin sýn og persónulegri lífsreynslu. Im pressjónistamir tileinkuðu sér einmitt margt úr austurlenzkri myndlist og nútímamenn hafa einnig gert það, t.d. þeir, Sem hafa notfært sér hinar léttu og töfrandi línur Kalligrafíunnar. Er þá um að ræða að hagnýta og þróa visa einkenni í list ann arra og bæta við eigin lífs- reynslu, og við slíka víxlverk- un sprettur ósjaldan nýtt líf og nýtt gildi verður til. Þannig hafa svo austurlenzkir listamenn einn ig hagnýtt sér evrópsk og amer ísk listgildi og gert það, margir hverjir, eftirminnilega og á mjög svo persónulegan og aust urlenzkan hátt. Svala benti á það í sambandi við gagnrýni, að hún væri enn á þroskabraut sem er rétt og er því sanngjamt að láta hér staðar numið og bíða næstu sýningar hennar. — Víat er að hæfileika á hún til og það er von mín að henni auðn- ist að þroska þá til persónu- legra umsvifa. LÖGVERNDUN OPINBERRA BYGGINGA í tilefni frumvarps til höf- undalaga þykir mér rétt að vekja athygli á því, að opinber- ar byggingar svo sem skólar, kirkjur o. fl. þurfa ekki sáður að njóta lögverndar eða frið- unar á þann hátt, að hverjum og einum sem með forráð slíkra bygginga fer, um lengri eða skemmri tíma, leyfist ekki að öllu leyti á eigin spýtur að ráða menn til skreytinga þeirra. Setja þarf einnig ákvæði um staðsetningu hluta frá gef- endum, því að mörg dæml eru til þess að gjatfir hatfi nnjög raskað til verri vegar stemningu í guðshúsum og skólum. Það er búið að íþyngja of mörgum kirkjum hérlendis með lélegum altaristöflum og rafmagnsorgel um, sem raska stærðarhlutföll um og helgi gamalla guðshúsa, ásamt ólistrænum skírnarfont- um, — búið að múra yfir nógu mikið af listilega hlöðnum húsa- og kirkjuveggjum svo og mála lélegar myndir á skólaveggi. Eitthvert aðhald þarf að koma hér til, það á að vera sómi ef stofnun vill þiggja gjöf en hún á ekki að vera skyldug til að taka við öllu sem til hennar berst. Það sem kemur inn í slík ar byggingar þarf sannarlega að vera þroskandi, vekja til um- hugsunar og hafa uppeldisgildi, en má sízt vera afmenntandi. Það væri mikill misskilningur að álíta að aðhald og agi í þess um málum stangist á við lýð- ræðishugmyndir þjóðfélags okk ar. SAMKEPPNI UM HJÓNAGARB Svo virðist, sem það fari framhjá of mörgum, að mynd- listarmenn hafi sitthvað til mál anna að leggja þegar skipaðar eru dómnefndir, er fjalla eiga um tillögur um mikilvægar bygg ingar á grundvelii samkeppni, svo sem kom fram um væntan legan hjónagarð á opnu og mikl vægu svæði háskólans. Hver gef ur einkunnir um listrænt og þroskandi útlit byggingarinnar? íslenzkir arkitektar eru þekkt ir fyrir að reikna sjaldnast með því að listaverk muni í fram- tíðinni eiga eftir að prýða hús sem þéir teikna. Þetta hefur bakað listamönnum óhagræði og erfiðleika, — viðamikil myndlistarVerk eiga ekki að hanga sem illa gerðir hlutir á veggjum opinberra bygginga. Háskólahverfið er myndræn eyðimörk, hvað sem síðar verð ur, einstaka byggingar og ein staka mýndlistarverk geta ekki bætt upp heildarmyndina. VERÐGILDI MYNDLISTAR- VERKA Það er íhugunarefni hve lítið myndlistaverk okkar viður- „Rúmensk stúlka“, ein af myndum Jóns Stefánssonar málara. sem voru í eigu Ernu Grundt skrifar um MYNDLIST „Stúikumynd“, ein af myndum Jóns Stefánssonar málara sem voru í eigu Ernu Grundt kenndu myndlistamanna hafa hækkað á uppboðum hérlendis á sl. árum, þrátt fyrir að allt annað hafi hækkað upp úr öliu valdi. Þetta er þveröfugt við þróunina í nágrannalönd- um okkar, þar sem málverk gildra listamanna hækka öllu hraðar dýrtíðinni. Ég nefni þetta í tilefni þess, að íslenzk um þingmönnum þótti verk eft Kjarval of dýrt í Khöfn nýiega, en Alþingi hafði boðizt það til kaups. Verð þessa málverks nálg aðist rétt verð á lélegri bifreið, og er það óhagstæð viðmiðun, er hégómlegur hlutur, er fimmti Framh. á bis. 24 Sinfóníutónleikar TVÍÞÆTTA, h-moll sinfónía Schuberts, „hin ófullgerða", var fyrst á efnisskrá seinustu tón- leika Sinfóníuhljómsveitarinnar. Stjórnandi var dr. Róbert A. Ottósson. Strax með fyrstu hend ingunum var auðheyrt, að hér var ekki anað út í eitthvað und irbúningslítið og illa yfirvegað. Tempi voru í hægasta lagi, en sérhvert atriði fékk að kvikna og renna sitt lífsskeið á enda umvafið fyllstu umhyggju stjórn andans. Sumir sóló-blásaranna glöddu eyru manna með sér- lega fáguðum leik. Scherzo, Næt urljóð og Brúðarslagur Mend- elssohns úr tónlistinni við „Draum á Jónsmessunótt“ fylgdu á eftir, margviðurkennd eftirlæt ismúsík milljóna um víða ver- öld. Yfir þeim flutningi var sama menningarlega hógværðin, eins konar blær lífstíls frá hjarta Evrópu, sem óðum fyrn- ist og gleymist, Lokaverkið var áheyrendum e.t.v. mesta nýnæmið. Það var „Te Deum“ Bruckners fyrir ein söngvara, kór og hljómsveit. — Bruckner er, svo sem kunnugt er, eitt ástælasta sinfóníuskáld Mið-Evrópu, þótt verk hans hafi aldrei náð jafn útbreiddri hylli og t.d. sinfónísk verk Brahms. Sumir, sem aldir eru upp fjarri „áhrifasvæði" Bruckn ers, hafa jafnvel gengið svo langt að segja, að verk hana séu lítið ánnað en einhvers kon ar umsagnir og vangaveltur y_f ir 9. sinfóníu Beethovens! Á sínum tíma var list hans líka þrætuepli, líkt við „martraðar mjálm“, „ógeðsleg framtíðar- músík“ var hún og kölluð og jafnvel „smásálarleg tilraun miðlungs kapellumeistara til að semja föðurlandssvik, byltingu og morð í tónum“. Þvílíkt of- stæki var vissulega víðsfjarri Háskólabíói, þegar „Te Deum“ var nú flutt hér í fyrsta sian. Einsöngvararnir voru valið lið, Guðrún Tómasdóttir, Ruth L. Magnússon, Sigurður Björns- son og Kristinn Hallsson. Þeir gegna ekki jafn miklu hlutverki, mæðir mest á tenórnum, en leystu hver sitt dyggilega af hendi. Helzt virtist skorta, að þeir væru nógu samfelldir, hefðu nægilega langan tíma til að syngja sig saman. Söngsveitin Fílharmónía var óskeikul, með blæbrigðaríkan og hreinan hljóm, sem stjórnand inn magnaði upp í mikla lof- gjörð. Það eru óteljandi „vinnu stundirnar" að baki flutnings svona „kórsinfóníu", og einlæg fagnaðarlæti áheyrendanna vitn uðu um, að þeim tíma hafði verið vel varið, Þorkell Sigurbjömsson. Þorkell Sigurbjörnsson skrifar um: TÓNLIST

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.