Morgunblaðið - 28.07.1977, Blaðsíða 28

Einnig ferðafatnaður f miklu úrvali
GEÍS
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. JULl 1977
ingu. Lögin um innanlandsör-
yggi skoða það sem stórglæp að
gangast undir eða hvetja aðra
til að gangast undir hvers kyns
,,þjálfun“ með það markmiði að
koma fram einhverjum stefnu-
málum kommúnismans, eins og
hann er skilgreindur í lögun-
um. Jafnframt gera lögin ráð
fyrir möguleika dauðadóms i
málum, þar sem íbúi S-Afríku
eða Namibíu er sakfelldur fyrir
að hafa boðað, meðan hann var
erlendis, íhlutun annarra þjóða
til þess að hafa 'ahrif til breyt-
ingar eða til að ná fram mark-
miðum kommúnismans.
Skemmdarverka- og hryðju-
verkalögin gera einnig ráð fyrir
hugsanlegri beitingu dauða-
refsingar.
I áðurnefndum réttarhöldum
höfðu margir þeirra, sem ríkis-
valdið kvaddi til sem vitni, set-
ið í varðhaldi meira en 5 mán-
uði samfleytt, áður en þeir voru
látnir bera vitni. Skv. venju þar
í landi var slíkum vitnum tjáð,
að þau myndu sleppa við máls-
sókn, ef vætti þeirra væri talið
fullnægjandi af réttinum. Samt
sem áður neituðu tvö vitnanna
að bera vitni fyrir ríkið og
kváðust hafa verið pyntuð og
neydd til að skrifa undir falsk-
ar yfirlýsingar, meðan á varð-
haldsvistinni stóð. Báðir þessir
menn, V. Nkandi og A. Johann-
es, voru dæmdir til eins árs
fangelsis fyrir óvirðingu við
réttinn.
I þessum réttarhöldum gerð-
ist það einnig, að mikilvæg
málsskjöl verjenda sakborning-
anna komust í hendur suður-
JENSSON
afrísku öryggislögreglunnar
fyrir tilstuðlan þriggja starfs-
manna lögfræðinganna.
„Það eru einmitt þættir eins
og þessir — að öryggislögreglan
beitir valdi sínu yfir varðhalds-
föngum til að hræða þá til að
bera vitni og hefur aðstöðu til
að eyðileggja sönnunargögn
verjandanna — sem gefa til
kynna hversu einhliða fyrir-
komulag réttarfarsins í Nam-
bíú er orðið. Kerfið býður sak-
borningi upp á litla eða enga
vernd gegn gerræðisfullum
varðhaldsúrskurðum, pynting-
um, ógnunum eða annarri
óhæfu, og á sama tíma tekur
það sönnunarbyrðina af ríkinu.
Dómstólarnir viðrast einungis
eiga að gefa þessu pólitískt
stjórnaða kúgunarkerfi e.k.
yfirbragð heiðarlegs réttar-
fars.“
Engin sakaruppgjöf er leyfð
til handa sakfelldum pólitísk-
um föngum í S-Afríku og Nam-
bíu, jafnvel þótt dæmdir glæpa-
menn geti hafi hlotið uppgjöf
allt að þriðja hluta refsidóma
sinna. Sá tfmi, sem farið hefur f
varðhaidsvist og bið eftir dómi,
kemur ekki heldur til frádrátt-
ar þeim refsivistartfma, sem
dómurinn ákveður.
Ævilangt fangelsi merkir hjá
S-Afrikustjórn ekki 16 ára há-
mark eins og hérlendis, heldur
bókstaflega skilið fangavist allt
til dánardags. 16 Namibíumenn
afplána nú slika dóma fyrir
pólitiskar sakir.
Fjöldi og aðbúnaður
pólitískra fanga
Þeir Namibiumenn, sem hafa
verið dæmdir fyrir pólitísk af-
brot, eru af margvislegum
stétta- og þjóðernisuppruna.
Flestir núverandi fanga eru
stuðningsmenn stærstu þjóð-
frelsissamtakanna, SWAPO.
I árslok 1976 var vitað um
alls 44 Namibiumenn, sam af-
plánuðu þá dóma fyrir pólitísk-
ar sakir. Allir utan tveir voru I
fangelsum í S-Afríku þrátt fyr-
ir namibiskt þjóðerni þeirra og
þá staðreynd, að þeir voru
dæmdir fyrir brot framin i
Namibíu.
Fyrir ferðalagið
Tjöld og tjaldþekjur
Feröagrill grillkol
og grilláhöld
*“’r'
WntiimSú-'*1'- ■
:J>
k\.
Gassuðuáhöld
alls konar
Svefnpokar
mjög vandaðir, margar gerðir
Picnic töskur
Margar stærðir
Vindsængur
Suður-Afríka hef-
ur þverbrotið
grundvallar-
mannréttindi
Namibíumanna
Pólitísk refsilöggjöf
Skv. sérstakri yfirlýsingu for-
seta S-Afríku (R.17/1972) um
neyðarástand i Ovambolandi,
geta yfirvöldin bannað allt
fundahald, og hörð viðurlög eru
við því að óhlýðnast ættflokka-
höfðingjum.
Tilskipunin R. 17 veitir yfir-
völdum vald til að handtaka
menn eftir geðþótta og hafa þá
í gæzluvarðhaldi án réttar-
halda. Löggæzlumenn i Nami-
bíu og suðurafriskir lögreglu-
foringjar geta þannig hanr'.ek-
ið án sérstakrar skipunar ser-
hvern þann, sem grunaður er
um brot gegn reglunum, og
haldið honum eftir vild, allt
þangað til hann hefur leyst
nógu geiðlega úr öllum spurn-
ingum. 1 reynd er flestum í
varðhaldi meinað að hafa sam-
band við skyldfólk sitt og lög-
fræðinga. — Skv. tilskipun
R.17 geta þeir, sem ákærðir eru
fyrir óvirðingu við höfðingja
ættbálkanna, átt von á nokk-
urra ára fángelsisdómi.
Þó að nú séu meira en 5 ár frá
lokum verkfalls Ovabomanna,
sem var tilefni „tilskipunar
R.17“, hefur hún ekki verið
felld úr gildi, heldur m.a.s. ver-
ið látin ná til tveggja annarra
héraða í Namibíu (maí 1976).
Auk þessara löggerninga má
nefna „skemmdarverkalögin“,
sem voru tekin upp í Namibíu
1966 og einnig látin verka aftur
í tímann. Skv. þeim er hugtakið
„skemmdarverk“ mjög víðtækt.
Sex ungir forystumenn
SWAPO voru dæmdir til fang-
elsisvistar eftir þessum iögum
1973—74.
„Lög um innanlandsöryggi"
frá 1976 tóku við sem viðbót og
útvíkkun á eldri lögum um
niðurbælingu kommúnisma.
Með þeim má leggja ýmsar
tálmanir 'frelsi manna, s.s. með
húsleit, takmörkun tjáninga-
frelsis, funda-og ferðafrelsis.
Meðferð dómsmála
Allir dómarar og fógetar
Namibíu, sem og flestir mála-
færslumenn, tilheyra hinum
hvíta ninnihluta.
„1 framkvæmd beita suðuraf-
rísk yfirvöld hinum víðtæku
völdum sínum til geðþóttafang-
elsana i því skyni að ráðast
gegn og ógna andstæðingum
apartheid-stefnunnar og hvítr-
ar minnihlutarstjórnar í Nami-
bíu og S-Afríku. Flestir þeirra,
sem eru í gæzluvarðhaldi, eru
Ilermanna-minnisvarði f Swakopmund. Til minningar um þýzka sjó-
liða, sem Vilhjálmur II. keisari sendi til Namibfu, sem þá var þýzka
nýlendan Suðvestur-Afríka. Ilermennirnir voru sendir til að berjast
gegn forfeðrum svarta garðyrkjumannsins, sem þarna stendur, og
landsmönnum hans.
síðar leystir úr haldi án ákæru,
þótt þeir kunni að hafa verið i
margra mánaða einangrun. . ."
(skýrsla Amn. Int.).
Áberandi dæmi um
óvægilega málsmeðferð fyrir
dómstólum er réttarhöldin i
Swakopmund 1976. Sex Nami-
bíumenn voru þar sakaðir um
brot gegn hryðjuverkalögum
vegna morðsins á Filemon Eli-
fas, ráðherra i Ovambolandi.
Enginn hinna ákærðu var sak-
aður um beina þátttöku í morð-
inu, en samt voru tveir þeirra
dæmdir til dauða.
EFTIR JON VAL
1 Namibiu er skylt að beita
dauðarefsingu fyrir morð,
nema sérstakar málsbætur
komi til. Einnig er hægt að
kveða upp dauðadóm fyrir aðra
glæpi eins og nauðgun eða
vopnað rán i ákveðnum tilvik-
um. Landráð og vissar pólitísk-
ar sakargiftir geta ennfremur
haft í för með sér dauðarefs-
Namibía undir járnhæl kynþáttakúgunar — 2. grein
Franthald á bls. 32