Morgunblaðið - 18.05.1978, Blaðsíða 12

44
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR, 18. MAI 1978
Verður Tónlistarskól-
inn í Reykjavík Tón-
listarháskóli íslands?
Tðnhvísl
eftir GUÐMUND
EMILSSON
í fyrri hluta þcssarar Kreinar,
scm birtist fyrir um viku, kum
það fram m.a.. að skúiastjórar
tónlistarskóla Rcykjavíkur eru
sammála um. aó Tónlistarskólinn
í Rcykjavík vcrði gcrður að æðstu
tónlistarstofnun landsins. eða
tónlistarháskóla, þegar fram i
sækir. Við tökum upp þráðinn
þar scm frá var horfið.
En hver yrðu inntökuskilyrði í
slikan æðri tónlistarskóla. cða
tónlistarháskóla?
SÍKursveinn: Samkvæmt nám-
skrá bæði fyrr og síðar á það að
vera lokatakmark tónlistarskól-
anna að útskrifa nemendur með
próf sem yrði metið til jafns við
stúdentspróf. Að slíku prófi loknu
ætti nemandi að fá inngönKU í
háskóla, ojí þá tónlistarháskóla,
líkt og stúdentar fá inngöngu í
Háskóla íslands. Mér finnst því
rétt að öllum tónlistarskólum
verði ætlað þetta undirbúnings-
hlutverk, og þá ekki bara tónlist-
arskólum höfuðborgarinnar held-
ur einnig skólum úti á landi. Það
er. bara í Reykjavík sem fleiri en
einn tónlistarskóli er starfsæktur
innan sveitarfélags, og kannski
eru viss vandamál því samfara —
sem þó ætti að vera hægt að leysa,
verði aðgerðir samsæmdar og
stjórnað ofanfrá. Tónskóli Sigur-
sveins er nú þegar í aðstöðu til að
veita nemendum tilsögn allt að
þessu stúdentsprófs-takmarki í
flestum námsgreinum. Inntöku-
próf í tónlistarháskóla ætti að
vera lokatakmark allra tónlistar-
skóla. landsins.
Garðar: Nú er sú staða komin
upp í Söngskólanum að sautján
manna hópur er að ljúka fyrsta
áfanga námsefnisins. Næsti áfangi
er söngkennaraprófið sjálft, eða
einsöngvarapróf. Ég hefði gjarnan
viljað að þetta söngkennarapróf
yrði viðurkennt af skólayfirvöld-
um, og hefi sent viðkomandi
aðilum drög að námsskrá og
tillögu um kennaradeild við Söng-
skólann. Svar hefur ekki borist
ennþá. Ég hef aðstöðu til að
útskrifa söngkennara sem Tónlist-
arskólinn hefur ekki.
Sigursveinn: Ert þú með þessu
að segja að þetta framhaldsnám í
Söngskólanum yrði á háskólastigi?
Garðar: Já, það ætti að jafngilda
söngkennaraprófi úr Royal Aca-
demv í London.
Eru hér ekki að stanga.st á
hagsmunir. tilköll og framti'ðar-
óskir skólanna?
Garðar: Nei, það er ekkert sem
stangast á. Það er algjör vöntun á
söngkennaradeild. Hins vegar veit
ég ekki hvert ég á að snúa mér til
að koma málinu í höfn.
Það virðist á tali ykkar að allir
vilji fá ákveðinn bita af kökunni:
að Tónskóli Sigursveins vilji
heimild til að veita nemendum
sínum próf sambærilegt stúdents-
prófi: að Söngskólinn vilji taka
að sér að mennta söngvara og
söngkcnnara á háskólastigi: og
loks að Tónlistarskólinn verði
tónlistarháskóli þjóðarinnar ...
Garðar: Lokatakmark okkar er
það eitt, að nám í Söngskólanum
verði viðurkennt af kerfinu. Ég hef
sjálfur lokapróf þau frá Royal
Academy í London sem ég er að
berjast f.vrir að nemendur mínir
fái í Söngskólanum. Próf mitt var
viðurkennt af sérskipaðri nefnd á
sínum tíma, og ég skráður í
ákveðinn launaflokk. Þar með er
fordæmið fengið! Nú, ef kerfið vill
ekki veita blessun sína, þá hef ég
kost á að fá prófkennara frá Royal
Academy hingað til að veita
nemendum réttindi í gegnum
skólann í Englandi. Þannig fengju
þeir sömu próf og ég er með,
Kristinn Hallsson, Rut Magnússon
og fleiri. Eini munurinn yrði sá, að
þessi sautján manna hópur þyrfti
ekki að fara til útlanda til að
öðlast réttindin.
Jón. finnst þér Garðar vera
með þcssu að gera árás á starfs-
grundvöll væntanlegs tónlistar-
háskóla?
Jón: Það væri lang æskilegast
að þetta væri allt undir sama þaki.
En eins og ég sagði áður þá var
ekki aðstaða til að gera söngnum
nógu hátt undir höfði á sínum
tíma, enda húsrými ekki til að
dreifa, og verkefnin mörg. Hitt er
aftur annað mál, að öll kennara-
menntun verður að vera alhliða
menntun. Það er ekki nóg að
kunna að syngja, eða kenna söng.
Kennari verður að hafa innsýn í
svo ótal mörg önnur fög, svo sem
kennslufræði, sálarfræði, uppeld-
isfræði o.s.frv. Þess vegna er enn
meiri ástæða til að kennaramennt-
un fari fram á einum stað, en ekki
út um allan bæ. Það væri óðs
manns æði að dreifa þessu í marga
skóla, og alröng stefna.
Er þá hugsanlegt að Tónlistar-
skólinn fari að fylla uppí þessa
eyðu sem varð tilefni stofnunar
Söngskólans: að Tónlistarskólinn
fari að keppa við Söngskólann
um menntun söngkennara?!!
Jón: Það gæti svo-sem vel komið
til greina að bæta söngkennara-
deild við þær deildir sem fyrir eru.
Það eru þó engin áform um þetta
sem stendur.
Garðar: Ég held að um sam-
keppni yrði ekki að ræða, því
eftirspurnin er meiri en svo að við
getum annað henni. Og það eru
víðar söngkennaradeildir en í
Söngskólanum. Slíkar deildir er að
finna t.d. í Kópavogi og Hafnar-
firði, og í Tónskóla Sigursveins.
Söngkennaradeild í Tónlistar-
skólanum yrði vel þegin viðbót!
Þar sem fjórir tónlistarskólar
eru starfræktir í Reykjavík
gerist það. að t.d. kennari í
kontrabassaleik. eða kennari í
óbóleik. hefur örfáa nemendur út
um allan bæ. og uppfyllir því ekki
þann lágmarks kennsiustunda
„kvóta“ sem krafist er. svo að
veita megi viðkomandi kennara
fastráðningu. í fulla stöðu. hálfa
stöðu eða þriðjungsstöðu. Af;
þessu leiðir að stundakennarar á
Reykjavíkursvæðinu eru 120, en
fastráðnir um 50. í öðrum
kennarastéttum er hlutfallið allt
annað. og ekki ólíklegt að einn
stundakennari sé á móti hverjum
fimm fastráðnum f öðrum skólum
höfuðborgarinnar. Finnst ykkur
við þetta búandi. og þá sérstak-
Síðari
hluti
lega mcð tilliti til réttindaleysis
stundakennara?
Garðar: Það er ekki sundrung
sem veldur þessu. Ef kennari
uppfyllir vissan tímafjölda þá fær
hann fastráðningu.
Jón: Þetta eru yfirleitt menn
sem hafa annað starf, t.d. hljóð-
færaleikarar í Sinfóníuhljómsveit
Islands sem drýgja tekjur sínar
með stundakennslu. Þetta tíðkast
allsstaðar.
Stefán: Flestir kennarar, aðrir
en píanókennarar, eru í föstum
stöðum annars staðar eins og Jón
nefndi. Hins vegar væri hugsan-
legt að samræma og skipuleggja
þetta betur. Ef skólarnir væru
raunverulega reknir af sveitar-
félaginu, eins og lögin gera ráð
fyrir, þá gæti kennari verið t.d. í
fastri stöðu hjá sveitarfélaginu, og
kennt brot úr vinnuskyldu við hina
ýmsu skóla; þ.e. ef skólarnir þyrftu
allir á starfskröftum hans að
halda. Kennarinn væri þá fast-
ráðinn hjá sveitarfélaginu, en ekki
við einn ákveðinn skóla.
Ertu með þessu að segja að það
vanti yfirstjórn?
Stefán: Ekki yfirstjórn, heldur
framkvæmd laganna eins og þau
eru á pappírnum. Hins vegar væri
hitt enn verra ef skólarnir væru
reknir af einskonar miðstjórn.
Jón: Sjálfstæði skólana er þeim
mikilvægt.
En hvað að ykkar mati gæti
mælt með samræmingu, sam-
starfi eða jafnvel sameiningu
tónlistarskóla höfuðborgarinnar?
Hvaða kosti hefði slíkt í för með
sér?
Sigursveinn: Forsenda fyrir því
að meira samstarf hefði kosti er
það, að slíkt yrði skipulagt af
ríkisvaldinu en ekki sveitarfélög-
um.
Steíán: Ef samin yrði samræmd
námsskrá sem mótaði markmið
námsins fremur en kennsluefni þá
væri það sú samræming sem
æskilegust væri. Það myndi skil-
greina stig og svið sem skólarnir
ættu að keppa að. Annars konar
samræming gæti einnig haft kosti
í för með sér, t.d. bygging
sameiginlegs bókasafns, hljóm-
plötusafns og tónleikasala, svo
eitthvað sé nefnt.
Jón: Nú, við getum líka nefnt
samstarf á sviði hljómsveita og
kóra. Það væri t.d. skemmtilegt að
sameina hljóðfæraleikara úr hin-
um ýmsu skólum í eina góða
nemendahljómsveit, og kór. Þess á
milli gætu nemendur leikið í eigin
skólahlj ómsveitum.
Garðar: Eg tek undir þessi orð,
og vil bæta við eftirfarandi: Ég tel
það rétt að allir tónlistarskólar
landsins vinni að því að undirbúa
nemendur til náms í einn tónlist-
arháskóla!
Gæti sá skóii verið Tónlistar-
skólinn í Reykjavík?
Garðar: Já, hiklaust. Það er lesti
skólinn, og sá skóli sem hefur
flestar deildir innan sinna veggja.
En þá verður þar líka að vera
námsskrá sem getur fært nemand-
ann fram á við.
Hvernig verður tónlistar-
kennslumálum háttað í framtíð-
inni? Verða fjórir tónlistarskólar
við lýði í Rcykjavík árið 1988.
Garðar: Þessir fjórir verða
ábyggilega við lýði, og sennilega
komnir fleiri.
Jón: Já, ætli það ekki, og
kannski verða þeir búnir að færa
út kvíarnar.
Stefán: Framtíð tónlistarskól-
anna í Reykjavík mótast af stefnu
hins opinbera í þessum málum.
Þetta er spurning um það, hvort
tónlistarnám verði viðurkennt sem
jafngilt öðru námi, eða hvort litið
verður á það sem hvern annan
aukagemling í skólakerfinu,
mönnum til skemmtunar. Viðhorf-
ið skiptir sköpum!
Sigursveinn: Ég veit ekki
hvernig málum verður háttað árið
1988. Én hins vegar fyndist mér
það óeðlilegt ef skólum fækkaði,
nema þá til þess að stækka þá. Svo
fyndist mér að við ættum á tíu
árum að geta komið á fót tón-
listarskóla er legði áherslu á
alþýðuhljóðfæri, eins og t.d.
harmónikkuna.
Nú verður Kennaraháskóla
íslands ef til vill veitt heimild til
að mennta tónmenntakennara,
eins og fram kemur í frumvarpi
til laga um Kennaraháskóla
íslands — þriðju grein. Verður
K.H.I. fimmti tónlistarskóli
Reykjavíkur í framtíðinni, og
Háskóli íslands sá sjötti. eins og
raddir hafa heyrst um nýlega?
Stefán: Þessi heimild í lögum
KHÍ, til að mennta tónmennta-
kennara, held ég að geti við
núverandi aðstæður ekki verið
nýtt á annan hátt en þann, að KHÍ
feli þeirri sérkennslustofnun sem
fyrir hendi er, þ.e. Tónlistar-
skólanum í Reykjavík, að ánnast
hana. Ég held að KHÍ hafi ekki
aðstöðu til að sérmennta tón-
menntakennara.
En setjum sem svo að rektor
KHI vilji gerast frömuður á sviði
tónmennta. Yrði því nokkuð til
fyrirstöðu?
Stefán: Mér finnst ólíklegt að til
þess komi.
Jón: Ég held að þessi heimild í
lögunum sé sett til öryggis, ef vera
kynni að til hennar þyrfti að grípa.
En ég held að enginn láti sér detta
í hug að til þess komi í náinni
framtíð.
Stefán: Hins vegar vantar mikið
á að tónlist sé gert nógu hátt undir
höfði í KHÍ almennt — en það er
annað mál. Svo vil ég bæta því við
varðandi hugsanlega tónlistar-
deild við Háskóla Islands, að ég tel
eðlilegra að hlúð sé að þeirri
stofnun sem er og hefur verið að
þróast upp í að verða tónlistarhá-
skóli, frekar en dreífa þeim
kennslukröftum, sem við höfum,
enn víðar. Tónlistarskólinn verður
tónlistarháskóli eftir fimmtán ár!
Ertu með þessu að segja að búið
sé að tvístra kröftum svo mikið
að við megum ekki við meiru?
Tónlistarskólastjórar í Reykjavík: frá vinstri Sigursveinn D. Kristinsson, Stefán Edelstein, Garðar Cortes og Jón
Nordal.