Morgunblaðið - 08.09.1978, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. SEPTEMBER 1978
Tónlistarfulltrúinn
BLMi En í hvers verkahring
er það að koma tillögunni á
framfæri við alþingismann eða
stjórnvöld?
Kristinn Hallsson fulltrúi og Njáll Sigurðsson
námsstjóri eru forsvarsmenn tónlistar í menntamála-
ráðuneytinu. Þeir sem hafa ekki persónuleg kynni af
tónlistarstörfum ráðuneytisins eru vafalítið fáfróðir
um starfssvið tónlistarfulltrúa og námsstjóra: Af
hverju afmarkast verkahringur þeirra, hverju ráða
þeir og ráða ekki? í viðtölum við ýmsa opinbera
starfsmenn tónlistarmála, sem birst hafa í Morgun-
blaðinu að undanförnu, hefur hvað eftir annað komið
fram hve starfssvið einstakra embœtta er óljóst. í dag
og á nœstunni birtast viðtöl við Kristin Hallsson
fulltrúa og Njál Sigurðsson námsstjórasem er ætlað
að skilgreina starfssvið beggja. Skortir mikið á að
gægst sé undir hvem stein enda ráðuneytisstörfin
viðameiri en starfsmennirnir fá sjálfir hent reiður á
fyrirvaralaust.
Kristinn Hallsson tónlistarfulltrúi situr fyrst fyrir
svörum.
Vítt starfssvið
BLMi Hvenær var embætti
tónlistarfulltrúa menntamála-
• ráðuneytissins stofnað?
„Arið 1963 voru sett lög um
fjárhagsstuðning við tónlistar-
skóla. í lögunum var heimild
ráðuneytinu til handa þess efnis
að það gæti ráðið sérhæfðan
mann sér til fulltingis. Jóni
Nordal skólastjóra var falið að
annast þetta til að byrja með, en
þó aðeins í hálfu starfi. Árið
1970 losnaði embættið og var ég
þá ráðinn. Nú er þetta full staða.
I starfinu er ég einskonar
milliliður tónlistarskóla og
ráðuneytis. Oftast reyni ég
sjálfur að leysa mál sem hingað
berast, eða í samráði við ráðu-
neytisstjóra eða ráðherra. Mikið
er um upplýsingasöfnun af
minni hálfu um starfsemi tón-
listarskólanna og fjárþörf
þeirra, en tölfræðileg skýrsla
um þetta birtist á hverju
sumri."
BLMi Hve hár er ríkisstyrk-
urinn til tónlistarskóla lands-
ins?
„Á fjárlögum 1978 er gert ráð
fyrir kr. 251.565.000.00, en talan
verður eitthvað hærri, sennilega
iiðlega 300 milljónir."
BLMi Er starf þitt víðtæk-
ara?
„Já, sannarlega. Eg er einnig
starfsmaður menningarsjóðs
félagsheimila, sem flest eru
starfrækt úti á landi. Eg stend
mikið í bréfaskriftum fyrir
sjóðinn, veiti umsagnir um
listamenn sem sækja um styrki.
Ég legg mat á hvað sé eðlilegt
að styrkja og hvað ekki, og
viðkomandi upphæðir. I 95%
tilfella fá listamenn eða félags-
heimili einhvern styrk, en sjóð-
urinn hefur um 15 milljónir til
ráðstöfunar í ár.“
BLMi Þú ert milligöngumað-
ur tónlistarskóla og ráðuneyt-
is, og starfsmaður menningar-
sjóðs félagsheimila. Er þá allt
upp talið?
„Nei. Allt sem viðkemur tón-
list í ráðuneytinu fer fyrr eða
síðar í gegnum mínar hendur.
Ég skrifa umsagnir og annað
slíkt. 011 bréf tónlistarlegs eðlis
frá útlöndum lenda á skrifborð-
inu mínu. Oft eru það kórar,
hljómsveitir, einleikarar eða
einsöngvarar sem vilja koma í
heimsókn hingað. Eins berast til
mín boð frá útlöndum til handa
íslenskum tónlistarmönnum,
t.d. þátttaka í keppni og alþjóð-
legum hljómleikum. Þessum
fyrirspurnum og boðum kem ég
áleiðis til réttra aðila innan-
lands, bæði skóla og félaga.
Sömuleiðis fylgja oftast álits-
gerðir frá mér varðandi styrk-
beiðnir. Ég minnist t.d. beiðni
Færeyinga á sínum tíma, en þá
skorti nokkra hljóðfæraleikara,
söngvara og einsöngvara til að
flytja ákveðið tónverk, sem ég
held að hafi verið messa eftir
Schubert. Alls fóru tuttugu og
fimm manns í þessa ferð. Ætli
það hafi ekki verið 1974.“
BLMi Starfssviðið virðist
mjög sveigjanlegt?
„Það er óhætt að segja það.
Ofan á þetta bætist varafor-
mennska í Listahátíðarnefnd, en
ráðuneytið skipaði mig í þá
nefnd. í henni sitja nokkrir
listamenn auk fulltrúa borgar
og ráðuneytis. Formaður er til
skiptis fulltrúi borgar og ráðu-
neytis."
BLMi Verður þú næsti for-
maður Listahátiðarnefndar?
„Ég myndi ekki hafna slíku
boði.“
Valdakerfið
BLMi Tónlistarskólar eru
starfræktir í um áttatíu sveit-
arfélögum. Hvert leita þeir sem
hafa eitthvað við starfsemi
þessara stofnana að athuga?
Spurningin er borin fram þar
sem skólastjórar tónlistarskóla
eiga sjálfir oft erfitt með að
svara henni.
„Sveitastjórnir annast rekst-
Rætt við
Kristinn
Hallsson
Um Mennta-
málaráðuneytið
Fyrri grein
ur tónlistarskólanna. Þær sjá
um að skipa skólanefndir, sem
aftur ráða skólastjóra og kenn-
ara. Ef nemandi eða annar aðili
hyggst koma athugasemd á
framfæri á sá hinn sami að leita
fyrst til skólastjóra. Ef málið
leysist ekki við það er réttast að
ræða við skólanefnd. Ef það
dugar ekki heldur skal leitað til
ráðuneytisins. Þá tek ég við. Þau
eru ófá verkefnin sem borist
hafa, þó aldrei svo alvarleg að
leita hafi þurft úrskurðar ráð-
herra.“
BLMi Fjárhagsaðilar að
rekstri tónlistarskóla eru oft-
ast þrír, nemandinn sem greið-
ir hluta rekstrarkostnaðar með
skólagjöldum sínum, sveitar-
félag eða borg og ríki. Er
einhver þessara aðila rétthærri
en annar og einhverjum þar
með misboðið?
„Sveitarfélagið er tvímæla-
laust valdamesti aðilinn, það
getur m.a.s. sett ríkinu fyrir í
vissum efnum ef ég skil lögin
rétt. Sveitarfélagið ræður
starfsmenn skólans án íhlutun-
ar ríkis svo dæmi sé tekið.“
BLMi Er þetta valdakerfi
ekki óréttlátt og þungt í
vöfum?
„Nei. Skólarnir eru einkaskól-
ar. Fjárframlag ríkis er beinn
styrkur. Völd sveitarfélagsins
koma m.a. fram í því að það á
fulltrúa í skólanefnd en ekki
ríkið eða ráðuneyti. Þetta gildir
einnig um skólana í Reykjavík.
Þar eiga skólanefndir að vera
starfræktar samkvæmt lögum."
BLMi í hvaða tilfellum kem-
ur til kasta ráðuneytisins?
„Það getur verið varðandi
laun kennara, óánægju með
skólastjóra eða kennara, en
síður málefni nemenda. Við
launagreiðslur er tekið mið af
þrennum kjarasamningum;
samningum félags tónlistar-
kennara, félags íslenskra hljóm-
listarmanna og BSRB.“
Tónhvísl
eftir GUÐMUND
EMILSSON
BLMi Slíkt hlýtur að gera
launamál einstaklega flókin, er
ekki svo?
„Jú, alltof flókin og þá sér-
staklega úti á Iandi þar sem
mannaskipti eru tíðari en í
höfuðborginni. Menn með ólíka
menntun koma og fara. Það
vantar mikið á að skipulagið sé
í fullkomnu lagi.“
BLMi Rfkið styrkir þessar
einkastofnanir sem tónlistar-
skólarnir eru. En hefur það
engin kennslufræðileg afskipti
af skólunum?
„Jú, að vissu marki. Nú nýlega
hófst starf nefndar sem
menntamálaráðuneytið skipaði
til að stuðla að samningu
námsskrár í hljóðfærakennslu
og söng í tónlistarskólunum.
Samræma á hæfnispróf um land
allt. Nefndin var skipuð í vor og
vinnur sennilega í um fimm ár
að þessu. Félag tónlistarskóla-
stjóra hefur nú þegar átt
hlutdeild í samningu námsskrár
í píanóleik allt til lokaprófs
áttunda stigs. I námsskrárnefnd
eiga sæti Jón Nordal, Páll
Gröndal, Njáll Sigurðsson og ég
sjálfur, en ég er jafnframt
formaður nefndarinnar. í ráðu-
neytinu hefur einnig verið
stofnsett nefnd til að endur-
skoða starfsemi Tónlistarskól-
ans í Reykjavík. Sú nefnd hefur
að því er ég best veit haldið með
sér einn fund nú nýverið."
BLMi Hverjir sitja í Tónlist-
arskólanefndinni?
„Ég hef satt að segja ekki
hugmynd um það, enda sit ég
ekki í henni. En formaður
nefndarinnar er Stefán Ólafur
Jónsson deildarstjóri í mennta-
málaráðuneytinu.
Verkahrinaurinn
BLMi Y mislegt ber á góma í
tónlistarmálum. Nýlega var
spurt að því í hvers verkahring
það væri í skrifstofubákninu að
ýta á að byggður yrði sæmandi
tónleikasalur á íslandi. Svar
fékkst ekki. Er það í þinum
verkahring?
„Nei. Ég held hins vegar að
fram þurfi að koma á Alþingi
tillaga í þessa átt. Aðrar list-
greinar standa mun betur að
vígi í húsnæðismálum.
„Það getur verið í verkahring
stjórnmálaflokks eða einstaka
þingmanns. En venjulega mynd-
ast fyrst þrýstihópur framtaks-
samra einstaklinga áður en
nokkur hreyfing sést í þingsöl-
um.“
BLMi í hvers verkahring er
það að marka stefnu í þeirri
ringulreið sem einkennir tón-
bóka- og hljómplötusafnsmál á
íslandi?
„Það veit ég satt að segja ekki.
I ráðuneytinu er starfandi
bókasafnsnefnd. Þetta er
kannski hennar verk. Annars
held ég að frumkvæðið verði að
koma frá einstaklingi, og hann
síðan að ýta við hinu opinbera.
Þá fyrst myndast samstaða um
hlutina. Dæmi um þetta er
bókasafnið í Hafnarfirði sem
varð til fyrir framtakssemi Páls
Kr. Pálssonar."
BLMi Ber engum ákveðnum
aðila skrifstofubáknsins að
hafa frumkvæði að svo veiga-
miklum aðgerðum sem stofnun
tónbókasafns á íslandi?!?
„Nei, það held ég ekki.“
BLMi Gæti það hugsanlega
verið í þfnum verkahring?
„Nei, það er af og frá.“
BLMi En vantar þá ekki
einhvern til að samræma og
hafa frumkvæðið í tónlistarað-
gerðum ríkisins?
„Vissulega, þetta er stórt gat
í kerfinu. En tónbókasafn verð-
ur að rísa. Tónlistarnemendur
okkar og tónlistarmenn fara svo
ótalmargs á mis eins og málum
er háttað.“
BLMi Hvað er til bragðs að
taka?
„Ég held að fyrsta skrefið sé
að leita ráða hjá safnstjórum.
Þeir gætu síðan hafist handa í
samráði við borgaryfirvöld, ríki
og sveitarfélög. Við kennum
börnum okkar að bjarga sér í
lífinu, en ekki að njóta þess.
Safn af þeim toga, sem hér er
til umræðu, gæti hæglega skipt
sköpum í þeirri viðleitni."
Tónlistarháskóli
á íslandi
BLMi Snúum okkur að öðru.
Er það réttlætanlegt að ein
ákveðin starfsstétt sé nauð-
beygð að leita útfyrir lands-
steinana i fjögur til átta ár til
að vera samkeppnisfær í lög-
hoðnum kennslustörfum? Oft
skulda tónlistarnemar vísitölu-
tryggt íbúðarverð að loknu
námi. Á sama tfma dúlla menn
i Háskóla íslands til æviloka
sér að kostnaöarlausu!
„Nei, þetta er ekki réttlætan-
legt með neinu móti. Við verðum
að efla tóníistarkennaramennt-
unina í landinu og stofna
tónlistarháskóla sem fyrst. Auð-
vitað hafa stórþjóðirnar upp á
margt að bjóða sem öllum er
hollt að kynnast, en það er
fáránlegt að vera að senda
óharðnaða unglinga utan til
náms sem samsvarar mennta-
skólanámi hér og fyrri hluta
háskólanáms hér heima. Við
eigum gnógt hæfra kennara til
að annast tónlistarmenntun allt
til BA prófs og jafnvel lengra.
Ég er þeirrar skoðunar að ekki
sé úr vegi að ráða til starfa
erlenda kennslukrafta til að
byrja með ef það flýtti fyrir
stofnun tónlistarháskóla á ís-
landi. Auk þessa tel ég eðlilegt
að ríkið reyni að styrkja þá
nemendur til náms erlendis sem
ljúka háskólaprófum í tónlist
hér heima í framtíðinni. Þar
með væri það hróplega órétt-
Iæti, sem nú viðgengst, úr
sögunni. Tónlistarnámið er allt-
of dýrkeypt nú. Það veit ég af
eigin reynslu."