Morgunblaðið - 03.03.1979, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. MARZ 1979
35
margar opnur í mörg blöð um
íþróttaferil Helga og afskipti hans
af íþróttamálum, en ég vona að
aðrir sjái sér fært að gera það, en
verðlauna- og viðurkenningar-
gripi, bikara, skildi og merki átti
hann í haugum. M.a. sæmdi
íþróttasamband íslands Helga
æðsta heiðursmerki sínu árið 1968,
á fimmtugsafmælinu.
Helgi átti einkar létt með að
kynnast fólki og naut þess ætíð að
blanda geði við stóran vinahóp
sinn, en „gervivinum" hélt hann í
fjarska. Eðli hans var þannig að
kunna að gleðjast með glöðum, en
um leið næmur á að skilja hlutina,
og skipti þá aldursmunur ekki
máli. Það fengu margir að reyna.
Helgi lagði sig fram um að létta
undir með þeim sem í vanda voru
eða sátu í skugga þessa lífs.
Hjálpsemin var svo einlæg.
Það var árið 1964 sem undirrit-
aður tengdist Steinaflatafjölskyld-
unni, en vegna fjarlægðar urðu
kynni okkar Helga ekki mikil fyrr
en eftir árið 1970. Helgi var
sérstakur höfðingi heim að sækja
og gestrisni þeirra hjónanna við-
brugðið. Þeim virtist oft líða best
þegar heimili þeirra að Hverfis-
götu 34 var fullt af fólki og
strengjaglymur og mannasöngvar
fylltu útí alla veggi.
Það lék allt í höndum Helga,
hvort sem hann kenndi ungum
drengjum handavinnu, en það
hafði hann gert nú í nokkur ár
með íþróttakennslunni, eða að
byggja, en Hverfisgata 34 hér í bæ
hefur sjálfsagt þótt stórhýsi á
þeirra tíma mælikvarða (1947) og
hefur þurft töluverðan kjark og
áræði á tímum skömmtunar, þegar
lítið sem ekkert fékkst til hús-
bygginga, að ráðast í slíka hluti.
Þann 29. desember 1955 gekk
Helgi í Lionsklúbb Siglufjarðar, og
skipaði sá félagsskapur alla tíð
síðan stóran sess í huga Helga.
Var þeim báðum, klúbbnum og
Helga, mikill fengur hvorum að
öðrum. Voru Helga falin öll þau
störf innan Lion sem fáum mun
treyst til, sat oft í stjórn klúbbs-
ins, þ.á m. tvisvar formaður hans.
Þá var hann umdæmisstjóri um-
dæmis 109 B á íslandi veturinn
1975—76. Spannar það umdæmi
yfir Norðurland, Vestfirði og
nyrsta hluta Austfjarða. En þá um
sumarið höfðu þau hjónin „skot-
ist“ til Dallas í Texas þar sem allir
umdæmisstjórar heimsins voru
samankomnir á einum stað. A
þessum harða vetri 75—76 heim-
sótti Helgi 38 Lionsklúbba og
ferðaðist þúsundir kílómetra í
„Bronconum" oftast aleinn og iðu-
lega í myrkri og stórhríðum. Það
hafa margir klúbbfélagar sem
hann heimsótti þá minnst á það
síðan hvílíkur baráttumaður þetta
hafi verið sem við sendum, fítons-
andinh og krafturinn hafi geislað
svo af honum að áhugalitlir félag-
ar hafi fyllst eldmóði til starfa.
Meðan Helgi var í þessu um-
dæmisstjórastarfi brýndi hann
félaga sérstaklega á 4. greininni í
„markmið og leiðir Lions": að
tengja meðlimina böndum vináttu,
góðs félagsanda og gagnkvæms
skilnings. Eitt síðasta verk Helga í
þessum veraldlega heimi var tákn-
rænt fyrir Lionsstarf hans, að
selja blóm, ytra ták$i ástúðar og
vináttu.
Ekki verður svo skilið við minn-
ingu Helga á Steinaflötum að ekki
sé minnst á útiveru og veiðiskap.
Dýrðlegar voru honum stundirnar
við íslands fossa og ár með veiði-
stöngina og ekki skemmdu nú
fjallaferðirnar. Þá leið Helga vel.
Trilluhorn átti Helgi, fyrst með
öðrum, en síðan einn. Og á sumr-
um þegar leyfi gafst frá kennsl-
unni naut hann þeirrar heilsulind-
ar eins og hann kallaði það að „róa
til fiskjar". Ekki held ég að á neinn
sé hallað þó Helgi sé hér nefndur
aflakló, en veiðieðlið og glögg-
skyggnin í sambandi við það var
svo sterkur þáttur í lífi hans, og
kom þá líka keppnisskap íþrótta-
mannsins svo vel í ljós. Það var
ekkert verið að hangsa eða drolla
við hlutina frekar en fyrri daginn.
Nú fer hinn hressandi storm-
sveipur Helga ekki lengur um
heimili okkar og hans er saknað.
Minningarnar eru áleitnar. Börn
okkar hjónanna voru alla tíð mjög
hænd að Helga, og við lá að þau
lærðu að segja „Heggi fændi“ á
undan pabbi og mamma. Um leið
og ég kveð þennan stórgerða per-
sónuleika með söknuði þakka ég
honum fyrir allt. Kæra Steinunn
og dæturnar. Missir ykkar er þó
mestur og við hjónin sendum
ykkur dýpstu samúðarkveðjur.
Far þú í friði og minningin lifir
um ókomin ár.
Sigurður Fanndal
Helgi andaðist á Sjúkrahúsi
Siglufjarðar laugardaginn 24.
febr., úr hjartasjúkdómi eftir
stutta legu.
Okkur vinum hans var ljóst um
nokkurt skeið að hann gekk ekki
heill til skógar. En að sjúkdómur-
inn væri á því stigi að fella þennan
fullhuga, hvarflaði ekki að okkur.
Helgi fæddist 3. júlí 1918, for-
eldrar hans voru hjónin Geirlaug
Sigfúsdóttir og Sveinn Jónsson
byggingarmeistari, sem bjuggu á
Steinaflötum í Siglufirði.
Mótaðist hann í uppeldi sínu af
eiginleikum foreldrana, sem hafa
verið með eindæmum dugnaðar-
og atorkufólk.
Sveinn var eins og áður segir
byggingarmeistari og vann mikið
við bryggjusmíðar samtímis húsa-
smíði.
Frá föður sínum hefir Helgi
eflaust erft þann hagleik, sem
hann bjó yfir, en samtímis íþrótta-
kennslu, kenndi hann ungum
drengjum handavinnu. Eru mér
minnisstæðar handavinnusýning-
ar nemenda skólans og hve hann
ljómaði af ánægju yfir getu strák-
anna. Ekki efast ég um að í
handavinnustofunni hjá Helga
hafi margur drengurinn hlotið
góða tilsögn. Sótti hann nokkur
námskeið handavinnukennara og
hafði unun af smíðum og hvers-
konar föndri.
Helgi ólst upp í Siglufirði, við
umhyggju foreldra sinna í nokkuð
stórum systkinahópi. Fór hann
snemma að vinna og kynntist
þannig harðri lífsbaráttu
millistríðsáranna.
Helgi stundaði nám í Reykholti
og íþróttaskólanum á Laugarvatni.
Hann var fjölhæfur íþróttamaður
og keppti fyrir Siglufjörð í öllum
tegundum íþrótta. Störf hans fyrir
íþróttahreyfinguna í heild voru
metin opinberlega þegar honum
var veitt æðsta heiðursmerki I.S.I.
árið 1968. En þá stóð Helgi á
fimmtugu og fór það ár með
frægan fimleikaflokk sinn í
sýningarför um landið.
Leiðir okkar Helga lágu saman
þegar hann byrjaði að kenna leik-
fimi í Barnaskóla Siglufjarðar árið
1944, en það ár var Helgi ráðinn
íþróttakennari.
Mér er kunnugt að ég mæli fyrir
munn margra nemenda hans að
við gleymum því aldrei þegar hann
lét okkur ganga hring eftir hring í
leikfimissalnum og syngja Öxar
við ána.
Honum tókst að laða fram hjá
nemendum áhuga og hæfni, sem
best sést á þvi að um 20 ára skeið
er hann með sýningarflokk í
áhaldaleikfimi. Annars ætla ég
mér ekki að rekja íþróttaferil
Helga, það munu aðrir gera.
Ævi manna er mæld í árum, oft
er það svo að ungur maður virðist
hafa lifað langa ævi. Lífsbraut
Helga varð viðburðarík, hann lifði
hratt en þó af hógværð. Hann varð
sextíu ára í sumar, þá ræddum við
um að tími væri kominn til að
byrja að slá af. Það kunni Helgi
ekki, haustið kom og skólinn byrj-
aði, Helgi ætlaði sér ekki af, því
fór sem fór.
Þegar vinir hverfa, sitjum við
eftir með söknuð, en einnig ljúfar
minningar. Vinátta þróast,
minningarnar þjóta um hugann.
Helgi varð félagi í Lionsklúbbi
Siglufjarðar 29. des. 1955 í klúbbn-
um gegndi hann ýmsum trúnaðar-
störfum þar á meðal var hann
formaður tvisvar. í Lionshreyfing-
unni fann Helgi farveg fyrir sín
jákvæðu viðhorf til mánna og
málefna. Ég heyrði hann segja að
4. gr. í „Markmið og leiðir Lions-
hreyfingarinnar" höfðaði sterkt til
sín en hún hljóðar einmitt á þessa
leið:
„Að tengja meðlimi böndum
vináttu, góðs félagsanda og gagn-
kvæms skilnings".
Hann var kosinn umdæmisstjóri
fyrir svæði 109B, starfsárið
1975—76. Það þurfti mikinn kjark
til þess að gegna þessu æðsta
embætti hreyfingarinnar hér á
landi. Studdur eftirlifandi konu
sinni, Steinunni Asdísi Rögnvalds-
dóttur, fór hann til Bandaríkjanna
á alþjóðaráðstefnu Lionsmanna,
um sumarið og um veturinn heim-
sótti hann 38 klúbba umdæmisins
við erfið skilyrði. Þetta var krefj-
andi starf, bæði þurfti að sækja
fundi í Reykjavík, ráðstefnu í
Finnlandi, undirbúa sölu rauðu
fjaðrarinnar, sem var trúlega
mesta söfnunarátak, sem Lions-
hreyfingin hefur gengið fyrir á
íslandi. Ég minnist Helga þegar
hann á fundi í Lionsklúbbi Siglu-
fjarðar talaði þennan vetur um
nauðsyn þess að Lionshreyfingin
eignaðist eigið húsnæði, fyrir
skrifstofu sína í Reykjavík. Ef
hann var að leggja góðu máli lið
var gengið fram með smitandi
kraft og áræði af svo mikilli
einlægni að árangur varð auðveld-
ur.
Áhugamál Helga voru mörg,
sem eðlilegt er um mann, sem
þrunginn var slíkum lífsþrótti.
Auk íþróttamálanna, sem ætíð
voru hans hjartansmál, átti hann
sínar auðnustundir við allskonar
veiðar og útivist. Á ég í sjóði
minninganna margar perlur um
ferðir okkar bæði sumar og vetur.
Hann var mjög heillaður af
íslenskri náttúru.
Mér er í huga atvik frá í sumar,
við höfðum áð í lítilli laut í
Ljósavatnsskarði við skólanna að
Stóru — Tjörnum þar sem hópur-
inn gisti. Eftir góða máltíð sat
fólkið og naut umhverfisins, tók ég
eftir að Helgi og Sveinn 9 ára
sonur minn ganga saman rólega
yfir holt og móa alla leið niður að
vatni. Þegar þeir komu til baka
spurði ég Helga hvað þeir hefðu
verið 'að gera, svaraði hann um
hæl: Sveinn átti þetta inni hjá
mér, ég var búinn á lofa honum
því.
Seinna um kvöldið þegar við
bjuggum börnin til náða, spurði ég
Svein: Hvað voruð þið Helgi að
gera alla leið niður að vatni? Hann
svaraði um hæl: Hann var að segja
mér frá fiskunum.
Eitt mesta áhugamál Helga var
fiskirækt, hann var skemmtilegur
veiðifélagi, en seinni árin held ég
að ræktunaráhuginn Rafi verið
orðinn meiri en veiðiáhuginn.
Hann var í stjórn Klakstöðvarinn-
ar á Sauðárkróki sem fulltrúi
Stangveiðifélags Siglufjarðar og
var einstaklega vakandi í að fylgj-
ast með öllu sem ritað var um
fiskirækt. Og ekki lét hann sig
muna um að miðla þeim leyndar-
dómum lífsins, sem honum
fundust stórkostlegir, til 9 ára
drenghnokka, sem orðinn var vin-
ur hans, seintekinn og ofurlítið
dulur. Helgi átti vini, þar skipti
aldursmunur engu, hann var trúr
vinum sínum og vildi hvers manns
vandræði leysa, eftir situr sár
söknuður.
Helgi gekk að eiga Steinunni
Ásdís Rögnvaldsdóttur 24. mars
1951, eignuðust þau tvær dætur.
Geirlaugau hárgreiðsludömu gifta
Ægi Hallbjörnssyni, bifreiðasmið,
eiga þau tvær dætur, og Guðnýju,
nema í Hjúkrunarskóla íslands,
sem er heitbundin Andrési
Stefánssyni, rafvirkja.
Árið sem þau giftu sig flytja þau
í húsið Hverfisgata 34, sem Helgi
hafði byggt, þar hafa þau búið í
fallegu heimili síðan. Þau voru
samhent í að taka á móti gestum
og eigum við vinir þeirra margar
dýrmætar minningar um heim-
sóknir til þeirra, þau nutu þess að
gleðjast með glöðum og voru höfð*-
ingjar heim að sækja.
Með kennarastörfum sínum reri
Helgi á trillu á sumrin, ýmist einn
eða í félagi við aðra. Það var
ævintýri að fara í róður með
Helga, hann var kappsamur fiski-
maður og fengsæll, en athugull og
sérstaklega glöggur á fiskimiðin.
Eftirtektarvert var hve honum
tókst að koma með stóran fisk að
landi en þar kom fram lifandi
áhugi hans fyrir því að smáfiskur-
inn ætti að fá að vera í friði og
vaxa til meiri verðmætasköpunar.
Helga hlekktist aldrei á í sigling-
um sínum þessa lífs.
Það er einlæg von mín að þessa
síðustu för yfir ómælishaf sem
skilur milli lífs og dauða takist
honum að sigla hindrunarlaust. Ég
er raunar fullviss að þegar okkar
stund kemur þá standi hann á
eilífðarströnd, brosandi og bjóði
okkur velkomin,* með sínu
ógleymanlega, hlýja og fastr
handtaki.
Ástvinum hans bið ég og fjól-
skylda mín guðsblessunar.
Sverrir Sveinsson
Kveðja frá
Lionshreyfingunni.
Ágætur liðsmaður úr forj. .
sveit Lionshreyfingarinnar er .
inn mjög um aldur fram.
Hann hafði verið félagi í Lk
Siglufjarðar um áratugi ot
vegum klúbbs síns var h
tilnefndur umdæmisstjóri
umdæmi 109-B árið 1975—19
Þeim starfa fylgja margvís
umsvif á skrifstofu og mikil fe
lög utan lands og innas ve,
Lionshreyfingarinnar.
Vetrarferðalög í umdætni n
eru ekki heiglum hent osr re-
dugnað, þor og karlmert" á
eiginleika átti Helgi í rít ii.
Hann var einstaki iga-
maður að öllu sem ha~ gði á
hug og hönd og ekki fó því að
þeir eiginleikar hefðu janf á þá
sem hann umgekkst leik og
starfi.
Ferðafélagi var hann frábær,
glaður og reifur, lét ekkert á sig
bíta þótt óvæntir erfiðleikar
kæmu til.
Fyrir sína góðu eiginleika,
glaðlegt viðmót, karlmennsku og
þrótt átti hann mjög gott með að
aðlagast fólki og eignaðist fjölda
vina innan lands og utan.
Við sem störfuðum með honum í
stjórn fjölumdæmis 109,
minnumst hans sem hins góða
félaga sem var ætíð boðinn og
búinn til allra góðra verka og taldi
ekki eftir sér tíma né fyrirhöfn.
Eftirlifandi konu hans Steinunni
Rögnvaldsdóttur, dætrum þeirra
og öllum aðstandendum sendum
við innilegar samúðarkveðjur.
Jósef H. Þorgeirsson,
fyrrv. fjölumdæmisstjóri.
Axel V. Magnússon.
fyrrv. fjölumdæmisstjóri,
Jón Gunnar Stefánsson.
núverandi fjölumdæmisstjóri.
Höskuldur ÞórhaUsson
tónfístarmaður-Mummg
Fæddur 11. ágúst 1921.
Dáinn 19. febrúar 1979.
Það var einhverntíma sennilega
upp úr 1930 að boðið var til
jólave.islu að heimili Þórhalls
cellóleikara Árnasonar móður-
bróður okkar systkina. Við vissum
að lítill frændi okkar var kominn
frá þýskalandi til dvalar hjá föður
sínum. Litli drengurinn var í
einhverskonar matrósafötum,
mjög framandi að lit og gerð.
Svolítið skinnveikur og ekki of
hraustlegur reyndi hann að ota til
okkar einnig að okkur fannst mjög
nýstárlegum helgimyndum,
pappajötum og reyndi mikið að
leyna feimni sinni. Þetta skýrðist
fljótlega milli bræðra minna og
Höska litla útlenska frænda okk-
ar, af því að í þátíð var í okkar
augum mjög merkilegt að vera
sigldur og hvað þá hálfur útlend-
ingur, eins og við börnin kölluðum
það. Þar sem við áttum einnig
danska frændur var og mun
merkilegra að þessi frændi okkar
var þýskur að móðurkyni, en
móðir hans Klara lifir enn háöldr-
uð í Hamborg í Þýskalandi. Faðir
hans Þórhallur Árnason, fyrsti
menntaði íslenski cellóleikari á
íslandi, einn af hinum merku
Narfakotssystkinum, lést fyrir
tæpum tveim árum. Með þeim
feðgum var alltaf mjög náið sam-
band, dáði Þórhallur að vonum
þennan undurfríða, gáfaða og
músíkalska son sinn. Enda var
Þórhallur einstakur maður að i
margri gerð og viðbrugðið hversu
vel hann reyndist börnum sínum.
Eitt sinn þurfti hann að dvelja
erlendis um tíma og bað hann þá
frænda okkar Njál Þórarinsson og
konu hans Jóhönnu að annast
Höskuld frænda, sennilega mest af
því að Höskuldur hafði ekki verið
hraustur í æsku, fékk snert af
berklum um tíma. Ekki stóð á ,
þeim Hönnu og Njáli eins og
þeirra var von og vísa, og fékk
hann um margra ára skeið
aðhlynningu og skjól hjá þeim, á
þeirra góða og fallega heimili.
Svo hvarf hann af landi burt og
dvaldi hjá móður sinni, hóf m.a.
nám í cellóleik og hljómlist.
Sennilega upp úr 1937 eða ’38 er
Höski frændi kominn aftur að ég
hygg til samvistar við föður sinn
sem hafði mikinn áhuga á músik-
hæfileikum sonar síns. Og enn var
þessi frændi minn með þennan
framandlega blæ, leiður yfir að
hafa tapað mikið niður af íslensk-
unni, og hét því reyndar að láta
engan heyra sig mæla á íslensku
fyrr en hann hefði aftur fullt vald
á málinu.
Af hreinni tilviljun æxlaðist svo
til að ég tók drenginn að mér
fyrstu daga hans hér, enda vorum
við svo gott sem jafnaldrar. Eins
og títt er um táninga hætti mér þá
til að ofgera hlutina, fannst mér
fátt til um þennan þá langa og
mjóa strák enda var hann nokkr-
um mánuðum yngri, sem vitaskuld
gerði virðingar mun. En ekki leið
langur tími þar til ungar dætur
Reykjavíkur fengu meira en lítinn
áhuga á Höskuldi, og var hann
einn mesti draumaprins bæjarins.
Og ekki minnkuðu vinsældir hans,
er hann tók að leika í danshljóm-
sveitum. Lék hann lengi m.a. á
Hótel Borg og víðar. Fallegur,
sjarmerandi og músík’alskur sögðu
yngismeyjarnar. Liðu þannig árin
við nám, æskubrek og gleði þar til
hann kvæntist Ásdísi Jónatans-
dóttur 15. maí 1943, glæsilegri og
góðri stúlku af góðu bergi, þeirra
sonur og hans eini er Gunnlaugur
Þröstur.
Einhvern veginn fannst mér
gæfu hans bera hæst á þessum
árum. Þvi miður skildu leiðir
þessara glæsilegu hjóna. Fannst
mér einhvern veginn að frændi
minn hálfþýski vera lítill gæfu-
maður upp frá því. Mér fannst eins
og ógæfa Þýskalands ganga
ómeðvitað inn í örlög hans.
Og nú er hann í nokkur ár
barðist við hræðilegan sjúkdóm,
en eins og fyrrum fjarrænn, stolt-
ur og einmana, vildi hann helst
ekki blanda geði við neinn, nema
mágkonu sína Guðrúnu Þór og
voru það fögur og sérstæð sam-
skipti, engum lík nema þeim
tveim.
S.B.