Morgunblaðið - 30.01.1980, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
24. tbl. 67. árg.
MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 1980
Prentsmiðja Morsunblaðsins.
Sex diplómatar
flúðu frá íran
Carter forseti tekur í höndina á Sophiu Loren í Hvíta húsinu
þegar þar fór fram athöfn í gær fyrir barnaverndarsamtök sem
leikkonan er í forsæti fyrir. Thomas O’Neill, forseti fulltrúadeild-
ar Bandaríkjaþings. er til vinstri.
Teheran. 29. janúar. AP.
SEX bandarískir diplómatar föld-
ust í vinveittum sendiráðum í
Teheran frá töku bandaríska sendi-
ráðsins 4. nóv. þar til um síðustu
helgi og komust úr landi með hjálp
kanadíska sendiráðsins að sögn
bandarískra embættismanna í dag.
Talsmaður bandaríska utan-
um Palestínu
með því að hann og Hafez Assad
forseti lýstu því yfir að þeir virtu
„rétt afgönsku stjórnarinnar til að
verja land sitt og hlutleysi". Assad
lét í ljós áhuga á auknu samstarfi
við Sovétríkin og Gromyko kallaði
Bandaríkin „mesta óvin Islams og
Þriðja heimsins". Gromyko ræddi
einnig við Yasser Arafat, leiðtoga
PLO.
• Heimildir í Beirút hermdu að
ísraelsmenn hefðu dregið saman
mikið herlið á tveimur stöðum ná-
lægt líbönsku landamærunum og
sjónarvottar sögðu að Israelsmenn
hefðu skotið á svæði nálægt hafnar-
borginni T.vros. Israelskur tals-
maður neitaði fréttum um að
ísraelskir hermenn væru í Líbanon,
en vildi ekkert segja um fullyrðingar'
um liðssafnað Israelsmanna nálægt
landamærunum.
Sovézkur stríðsvagn fyrir framan Hótel
Afganistans.
Kabul í höfuðborg
ríkisráðuneytisins lýsti „djúpu
þakklæti" Bandaríkjanna við
Kanada fyrir hjálpina og sagði að
hvers konar hefndaraðgerðir gegn
gíslunum í sendiráðinu vrðu
„gagnstæðar skynsemi".
Jafnframt hafnaði nýkjörinn for-
seti írans, Abolhassan Bani Sadr,
tilboði Bandaríkjastjórnar um hern-
aðarlega og efnahagslega aðstoð ef
bandarísku gíslunum verður sleppt,
en bandaríski utanríkisráðherrann,
Cyrus Vance, bauðst til þess að
vinna með honumSað því að tryggja
að fangarnir fái frelsi.
Bandarísku diplómatarnir voru
ekki í sendiráðinu þegar það var
hertekið og neitað er að láta uppi
hvar þeir földust í 12 vikur, þar til
kanadíska sendiráðið útvegaði þeim
fölsuð vegabréf um síðustu helgi, af
ótta við að Iranir grípi til hefndar-
ráðstafana gegn viðkomandi sendi-
ráðum. Kanada lokaði sendiráði
sínu í gær af öryggisástæðum,
írönskum embættismönnum að
óvörum, og starfsmenn þess voru
kallaðir heim.
Bandarískir prestar sem heim-
sóttu gíslana um jólin sögðu að þeir
væru 43 talsins, þótt bandaríska
utanríkisráðuneytið segi að þeir séu
50 að tölu, en sagt er að ekki sé hægt
að skýra þetta misræmi með því að
diplómatarnir sem flúðu hafi ekki
verið taldir með.
íranska útvarpið og sjónvarpið,
sem er undir stjórn klerka sem eru í
nánu sambandi við stúdentana í
bandaríska sendiráðinu, sakaði í
dag hinn nýja forseta um að fara út
fyrir verksvið sitt með yfirlýsingum
um að hann ætli að hreinsa til í
stofnuninni. Bani Sadr hefur sagt
síðan hann sigraði í kosningunum,
að hann ætli ekki að sætta sig við
völd stúdentanna, og sakaði útvarp-
ið og sjónvarpið um fjandskap gegn
sér í kosningabaráttunni.
Jafnframt skýrði ríkisútvarpið í
dag frá nýjum átökum í Azerbaijan
og sagði að árás hefði verið gerð á
herflokk við borgina Salmas. Lið-
þjálfi beið bana og tveir aðrir
særðust.
ísraelsmenn hafna
áætlun
Tcl Aviv, 29. janúar. AP.
ÍSRAELSMENN höfnuðu í dag
tillogum Egypta um heimastjórn
Palestínumanna og sögðu að þær
væru ekki viðunandi umræðu-
grundvöllur. Bandarískir embættis-
menn viðurkenndu að löndin væru
á öndverðum meiði og sögðu að
Bandaríkjamenn mundu taka virk-
ari þátt í viðræðunum.
Sol Linowitz, sérlegur sendimaður
Carters forseta, kom til viðræðna við
Menachem Begin forsætisráðherra
að loknum fundi með Anwar Sadat
forseta í Kaíró og sagði fyrir brott-
förina, að hann væri bjartsýnn á að
löndin kæmust að samkomulagi um
heimastjórn fyrir maí eins og kveðið
er á um í friðarsamningi þeirra.
Þetta bar einnig til tíðinda:
• Einn maður beið bana og átta
særðust af völdum sprengju, sem var
komið fyrir á neðstu hæð sýrlenzka
sendiráðsins í París. Þrír slösuðust
alvarlega, þar af ein þunguð kona.
Sprengingin varð tveimur tímum
áður en sýrlenzki utanríkisráðherr-
ann, Abdel Halim Khaddam var
væntanlegur frá Damaskus og sumir
töldu tilræðið standa í sambandi við
heimsókn hans. Þrjú óþekkt samtök
tóku á sig ábyrgðina — „Líbanska
fylkingin“, „Herdeildir Gyðinga" og'
„Sameinaðir Afganar".
• í Damaskus lauk þriggja daga
opinberri heimsókn sovézka utan-
ríkisráðherrans Andrei Gromykos
Boða aðgerðir
gegn Rússum
Islamabad — 29. janúar — AP
ÞRJÁTÍU og fjögur múhameðstrúarlönd af 41 í heiminum kröfðust þess i
dag, að sovézka herliðið í Afganistan yrði tafarlaust flutt á brott og hvöttu
til ýmiss konar refsiaðgerða gegn Sovétríkjunum og Rússahollri stjórn
Afganistans.
Utanríkisráðherrar landanna og
PLO ákváðu á fundi sínum í Pakist-
an að víkja Afganistan úr samtökum
sínum og hvöttu einnig til þess að
hætt yrði við þátttöku í Ólympíu-
leikunum í Moskvu, að slíta sam-
bandi við Afganistan, lýsa yfir
samstöðu með afgönskum uppreisn-
armönnum, aðstoða afganska flótta-
menn og að hjálpa grannríkjum
Afganistans að standa gegn hvers
kor.ar ógnun við öryggi þeirra.
Ráðstefnan gagnrýndi einnig Eg-
ypta fyrir að taka upp stjórnmála-
samband við ísrael og lýsti yfir
stuðningi við PLO í baráttu samtak-
anna fyrir stofnun Palestínuríkis.
Jafnframt var skorað á Bandaríkin
og íran að jafna ágreining sinn
friðsamlega og lýst yfir andstöðu
gegn því að beita hótunum, valdi eða
refsiaðgerðum gegn tran eða öðrum
múhameðstrúarlöndum.
Sovézka fréttastofan Tass sagði
seinna, að áskorun ráðstefnunnar
um brottflutning sovézka herliðsins
frá Afganistan væri „gróf íhlutun í
innanríkismál Afganistans".
Pravda viðurkenndi í frétt frá
Kabul að afganskir uppreisnarmenn
yllu Rússum erfiðleikum. Blaðið
sagði að þeir „sprengdu upp brýr,
skæru í sundur samgönguleiðir og
myrtu fólk“.
Varað við hættu á
átökum við Rússa
Washington, 29. jan. AP.
FORSETI hérráðs bandaríska her-
aflans, David Jones hershöfðingi,
skýrði bandaríska þjóðþinginu frá
því í dag, að „möguleikar á hernað-
arárekstrum við Sovétríkin mundu
aukast verulega" á árunum fram til
1985.
Jones hershöfðingi og Ilarold
Brown landvarnaráðherra sögðu,
að sókn Rússa inn í Afganistan
sýndi, að þeir gætu verið reiðubún-
ir til að ógna mikilvægum hags-
munum Bandarikjanna á oliufram-
leiðslusvæðum.
Brown ítrekaði í árlegu yfirliti til
þingsins þann ásetning Bandaríkj-
anna að varðveita öryggi ísraels og
benti á, að samtímis yrðu Bandarík-
in áfram háð olíu frá Miðausturlönd-
um.
Hann sagði að mesta ógnunin við
Vestur-Evrópu væri hættan á rösk-
un á olíuflutningum frá Opec-lönd-
um og „gífurlegur hernaðarmáttur
Rússa í Austur-Evrópu" ásamt lang-
fleygum kjarnorkuvopnum Rússa.
Hann sagði að „enginn vafi gæti
leikið á því að Vestur-Evrópa væri
lífsnauðsynleg hagsmunum Banda-
ríkjanna ... Við erum reiðubúnir að
berjast ef nauðsynlegt reynist til að
verja aftur bandamenn okkar í
Evrópu“.
Brown sagði að Rússar hefðu sótt
fram á norðurvængnum og þeir
hlytu óhjákvæmilega að hafa áfram
áhyggjur af atburðarásinni í Aust-
ur-Evrópu.
Hann kvaðst hafa hvatt Japani til
að efla varnir sínar og sagt Kínverj-
um að Bandaríkjamenn væru reiðu-
búnir að íhuga þann möguleika að
útvega þeim fullkominn tæknibúnað
sem þeir gætu ekki útvegað Rússum.
Blaðið sagði einnig, að við erfið-
leika væri að stríða nálægt landa-
mærum Pakistans og Kína og nærri
landamærum Afganistans og Sovét-
ríkjanna. Pravda kvað þetta sýna að
afganski herinn yrði að vera við öllu
búinn.
Sjö aðildarríki samtaka múham-
eðstrúarlanda hundsuðu fundinn í
Islamabad: Afganistan, Sýrland,
Suður-Jemen, Uganda, Efri-Volta,
Guinea-Bissau og Egyptaland, sem
hefur lýst yfir stuðningi við Carter-
kenninguna og heitið Bandaríkja-
mönnum aðstöðu til að verja ríki við
Persaflóa.
Á ráðstefnunni var pkki lýst yfir
stuðningi við tillögu Mohammed Zia
Ul-Haq, forseta Pakistans, um sam-
eiginlegar varnaraðgerðir múham-
eðstrúarlanda. Kassim Zahiri, að-
stoðarframkvæmdastjóri samtaka
múhameðstrúarlanda, sagði að at-
huga yrði málið rækilega áður en
hægt yrði að ræða það.