Morgunblaðið - 29.03.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. MARZ 1988
Svar til Bjarna Ólafssonar
eftír Jón Baldvin
Hannibalsson
í bréfkomi til mín í Morgun-
blaðinu 23. mars leggur þú fyrir
mig nokkrar veigamiklar spurn-
ingar sem ég vil ekki láta ósvarað.
Svar við spumingunni sem felst
í fyrirsögninni „Höfum við efni á
því að greiða góðum kennurum
góð laun“ er einfalt: Svarið er já.
Tilvísuð ræða mín um þetta á
Alþingi 1985 stendur enn fyrir
sínu og ég er þér sammála um að
hún þolir vel endurlestur.
Hvað varðar þessa sérstöku
deilu um laun kennara er það að
segja að auðvitað verða menn að
komast að sanngjamri niðurstöðu
og ég treysti því að svo verði.
Hins vegar þykir okkur ónákvæm-
lega farið með tölur í áróðursstríði
kennara en emm jafnframt vissir
um að þeir vilja hafa það sem
sannara reynist.
Með svolítilli hótfyndni má segja
að í tölunum sem okkur greinir á
um séu fólgnar flestar kröfur
kennara og því sé eina vandamál-
ið að þeir fái að vita hvaða laun
þeir hafa því þau em hærri en
nemur þeim kröfum sem þeir segj-
ast vera að bera fram. Svo einfalt
er þetta samt ekki.
Til að skýra launakjör kennara
í HÍK og þróun þeirra er eftirfar-
andi:
1. Meðallaun félaga í HÍK,
f ramfærslu vísitala og kaup-
máttur launa hefur verið sem
hér greinir á árunum 1984 til
1987.
Það er rétt að taka það fram,
að hækkun heildarlauna á þessum
tíma byggist ekki nema að hluta
á auknu vinnuframlagi. Að mestu
er um að ræða hækkun yfir-
vinnutaxta og aukagreiðslna.
Niðurstaða: Kaupmáttur fé-
laga í HÍK hefur hækkað stór-
lega sl. ár. Vonandi telur kenn-
arinn ekki ámælisvert að aðrir
launþegar hafa á sama tima
notið kjarabóta, þó ekki hafi
það verið í sama mæli og kenn-
arar.
2. Meðaltalslaunin eins og þau
vom kynnt á blaðamannafundin-
um vora þar og hafa í þessu formi
ætíð af fjármálaráðuneytinu verið
greinilega tilgreind sem meðaltals-
laun félaga í HÍK, aldrei sem
meðallaun kennara einna.
Til frekari upplýsingar vil ég
benda á að launatölur í þessu formi
hafa allt frá 1980 verið unnar með
sama hætti. Formið var á sínum
tíma ákveðið í samráði við samtök
stéttarfélaga ríkisstarfsmanna.
Þau hafa reglulega fengið tölur
þessar og hafa notað þær og unn-
ið með þær án athugasemda öll
þessi ár.
Niðurstaða: Tölur þær sem
ráðuneytið hefur birt em réttar
og á allan hátt réttilega tilgreind-
ar af hálfu ráðuneytisins. Þegar
kennarar birta rangar tölur verður
auðvitað að leiðrétta það.
3. a) Ársmeðaltal fyrir félaga
í HÍK sem starfa við framhalds-
skóla er áætlað um 98.000 kr.
miðað við launaverðlag í desember
1987.
b) Launagreiðslur em breyti-
legar milli mánaða vegna þess að
Meðal. Heildar-
Kr. mán. 1984 dagvl. 2L869 laun 31.750
1985 31.002 48.100
1986 41.086 64.272
1987 56.387 87.271
Framf- Kaupmáttur
vísitala Dafvl Heildarl.
106,41 10ö,0 100,0
141,97 106,3 113,6
172,17 116,1 125,1
204,48 134,2 143,0
ýmsar greiðslur falla til með
óreglulegum hætti svo sem
greiðslur fyrir heimaverkefni, per-
sónuuppbót o.fl. Þannig vom með-
algreiðslur í desember 1987 til
sama hóps og um ræðir í staflið
(a) tæplega 125.000 kr. Til hækk-
unar í þeim mánuði kemur einkum
persónuuppbót.
c) Greidd laun fyrir febrúar-
mánuð sl. til félaga í HÍK sem
vom í fullu starfi við framhalds-
skóla dreifðust þannig:
Laun Fjökii %
Undir 70.000 117 17,4
70-90.000 162 24,0
90-110.000 171 25,4
110-130.000 125 18,5
130-150.000 50 7,4
yfír 150.000 49 7,3
Til að létta af þér áhyggjum
af því hve rektorar brengla tölur
þessar skal upplýst að 37 slíkir
eru í safni þessu og meðal-
greiðslur til þeirra um 138.000
kr.
í framangreindum tölum er
orlofsfé ekki meðtalið.
Niðurstaða: Tölur þessar
staðfesta að fyrri upplýsingar
ráðuneytisins eru sannverðug
lýsing á heildarlaunum við
framhaldsskóla.
4. Þú heldur því fram að sífellt
fleiri góðir og vel menntaðir kenn-
arar leiti starfa utan skólanna. Það
er ekki nýtt að hreyfanleiki sé á
vinnuafli og ekki óeðlilegt. Stað-
reynd er einnig að kennuram við
framhaldsskóla hefur §ölgað mjög
á undanfömum ámm. Spuming:
Er það þitt mat að þeir séu verri
eða verr menntaðir en áður var,
eins og ætla mætti eftir röksemda-
færslu þinni? Fróðlegt væri að
heyra álit fleiri skólamanna á því.
5. Auknar yfirvinnugreiðslur
síðari ár stafa ekki fyrst og
fremst af aukinni yfirvinnu,
heldur af hærri og fleiri auka-
greiðslum en áður var og hærra
Jón Baldvin Hannibalsson
„Eg vona að þú sért
einhverju nær — og
báðir skulum við vera
sammála um að þessa
deilu verður að leysa
áður en að enn einu
sinni verði nemendur
leiksoppar í deilum sem
þeir geta ekki leyst en
bíða af stóran skaða.“
yfírvinnuálagi.
Hvað er gegndarlaus yfirvinna?
Kennari með meðaltekjur og fulla
kennsluskyldu nær þeim með því
að kenna um 35 kennslustundir á
viku í 26 vikur á ári og sjá um
að prófa nemendur sína. Með
bærilegu skipulagi er hægt að
ljúka skóladeginum með yfírvinn-
unni um kl. 14 að jafnaði. Hætt
er við að þetta vinnuálag sé talið
mismikið eftir því hver metur, t.d.
kennarinn sjálfur eða sá sem
stendur við færiband í fiskverkun-
arhúsi í 48 vikur á ári.
Því er nefnilega þannig farið
að yfírvinnugreiðslur til kennara
eins og reyndar margra annarra
endurspegla fremur breytta
samninga um vinnuskyldu
fremur en lengingu vinnutíma.
Þannig myndi nánast öll yfir-
vinna kennara að meðaltali haf a
rúmast innan fastrar vinnu-
skyldu fyrir 10—12 árum.
6. Síendurteknar fullyrðingar
um loforð í „bókunum" um stór-
bætt kjör verða ekki staðreyndir
þó endurteknar séu. Staðreyndir
um tilvitnaða bókun með síðasta
kjarasamningi em:
a) Tilgangur hennar og efni er
það eitt að koma á breytingum á
vinnutilhögun og launakerfi
kennara.
b) Samningamönnum kennara
var gert fullljóst að með samning-
um vom fulltæmdir allir möguleik-
ar á launahækkunum á því tíma-
bili sem hann náði til, þ.e. til árs-
loka 1988 að öðra leyti en leiða
kynni af hærri samningum ann-
arra.
Með hliðsjón af þessu ætti að
vera fróðlegt fyrir þig að líta á
kröfugerð félagsins þíns og athuga
hvort á milli krafna um launa-
hækkanir, lækkun kennsluskyldu,
krítarálags, fataálags, álags fyrir
menntun, verkstjóm o.s.frv, leigu-
greiðslur o.fl. finnast einhvers-
staðar tillögur um breytingar á
stöðnuðu vinnufyrirkomulagi.
Tilboð ráðuneytisins sem þér
fínnst sjálfsagt grútarlegt byggði
þó á „bókunum" í meginatriðum.
En þó leitað sé með logandi ljósi
í kröfugerð kennara fínnst ekki
vottur af því að fulltrúar ykkar
taki neitt mark á þessum sömu
margumtöluðu „bókunum".
Ég vona að þú sért einhveiju
nær — og báðir skulum við vera
sammála um að þessa deilu verður
að leysa áður en að enn einu sinni
verði nemendur leiksoppar í deil-
um sem þeir geta ekki leyst en
bíða af stóran skaða.
Höfundur er fjármálaráðherra.
Stækkun
ráðhússins
Bréf ið sem minnst er á í greininni.
eftir Guðrúnu
Pétursdóttur
í sambandi við fréttaflutning um
stækkun ráðhússins langar mig að
koma nokkmm upplýsingum á
framfæri, sem sýna að staðhæfíng-
ar um stækkun ráðhússins em ekki
úr lausu lofti gripnar.
Félagsmálaráðherra undirritaði
skipulagsuppdrátt að Kvosinni 22.
febrúar sl. og staðfesti þar með
deiliskipulag Kvosarinnar. Á þess-
um skipulagsuppdrætti er mynd af
ráðhúsinu. Sú mynd var færð inn
J. uppdráttinn vegna tilmæla borg-
arstjóra í bréfí til skipulagsstjómar
dags. 27. okt. 1987. Það bréf fylg-
ir hér og em undirstrikanir mínar.
Þetta erindi var samþykkt með
naumum meirihluta í skipulags-
stjóm, og á gmndvelli þessa bréfs
var ráðhúsið fært inn á uppdrátt-
inn, sem ráðherra staðfesti síðar.
Lftum nú á hvað var staðfest og
hvað er verið að biðja um bygging-
arleyfí fyrir þessa dagana:
Borgarstjóri segir húsið vera
2—3 hæðir. Skv. byggingareglu-
gerð reiknast 3,30 m á hæð í skrif-
stofuhúsnæði, nema sérstaklega sé
beðið um annað. Það var ekki gert
í þessu tilfelli. 3 hæðir em þá 9,90
m auk þaks. Hæð ráðhússins sem
nú er verið að biðja um byggingar-
leyfí fyrir er ekki nálægt 9,90 m,
heldur er hún 15,7 m! Það er nær
því að vera 5 hæðir en 3! Þessar
upplýsingar um núverandi hæð
hússins era beint frá Margréti
Harðardóttur arkitekt og reiknast
frá gólfí fyrstu hæðar þannig að
kjallarar em ekki meðtaldir.
Stærð hússins er í bréfínu sögð
vera, 4.600 m2 auk bílageymslu.
Nú er beðið um leyfí fyrir byggingu
sem er rúmlega 5.200 m2 Flatar-
málið hefur því aukist um 15%.
Rúmmál byggingar gefur enn betri
hugmynd um stærð, því það tekur
tillit til hæðarinnar. Borgarstjóri
segir bygginguna vera 14.000 m3.
Á grundvelli þessara upplýsinga er
erindi hans samþykkt án þess að
athugasemd sé gerð við þessar töl-
ur. Tæpum mánuði síðar berst
skipulagsstjóra bréf, þar sem borg-
arstjóri vekur athygli á að þessir
14.000 m3 séu „augljós prentvilla"
og eigi að vera 19.000 m3. Ég er
ekki viss um að þetta flyti svona
létt gegnum dómstól, en látum gott
heita. Hvert er svo rúmtak bygging-
arinnar í dag? Það er ekki 19.000
m3 heldur 24.336 m3! Húsið hefur
sem sagt vaxið um aðra 5.000
m3, sem er 28% aukning.
Til samanburðar bendi ég á að
algengt er að einbýlishús séu 500
m3. Stækkunin ein nemur því um
10 einbýlishúsum. Ráðhúsið án bfla-
geymslu er orðið stærra að rúmtaki
en sjálf Hallgrímskirkja með tunii
og útbyggingum.
Hvert á svo þessi stækkun að
fara? Upp í loft og út í Tjöm, enda
er verið að biðja um stækkun á
byggingarreit þessa dagana. Það
er beðið um 46 m2, en sannleikurinn
Guðrún Pétursdóttir
„Til samanburðar bendi
ég- á að algengt er að
einbýlishús séu 500 m3.
Stækkunin ein nemur
því um 10 einbýlishús-
um. Ráðhúsið án bíla-
g'eymslu er orðið
stærra að rúmtaki en
sjálf Hallgrímskirkja
með tumi og útbygg-
ingum.“
er sá að Tjömin verður skert um
300 m2 í viðbót við það sem þegar
er. Fyrir stækkun átti ráðhúsið að
taka u.þ.b. 1.980 m2 af ’ljöminni,
en nú mun það þekja u.þ.b. 2.300
m2. Hvaðan koma þá þessir 46 m2
sem verið er að biðja um? Það á
að „skila aftur" spildu á landi, milli
útveggjar hússins að norðan og
gangstéttar Vonarstrætis. Flatar-
mál þessarar ónýtu landspildu hefur
verið reiknað og dregið frá 300
m2 aukningunni út í Tjömina. Þá
koma út 46 m2. Þetta kalla ég
kænlega að farið við að slá ryki í
augun á fólki, og leitt að yfirvöld
skuli telja sér það samboðið.
Að lokum vil ég víkja að af-
greiðslu málsins í skipulagsstjóm
ríkisins, en aðdragandi hennar olii
miklu Qaðrafoki nú í vikunni. Fyrir
skipulagsstjóm lá erindi frá borgar-
ráði þar sem beðið var um 46 m2
stækkun á byggingarreit. Ekki var
tekið fram hvað ætti að vera á þess-
um byggingarreit, en hins vegar
kom núverandi stærð hússins fram
í fylgiskjölum. Við óttuðumst að ef
stækkun á byggingarreit yrði
heimiluð athugasemdalaust myndu
yfirvöld líta svo á að sú heimild
tæki einnig til hússins, þar sem
upplýsingar um stærð þess fylgdu
bréfínu. Það hefði verið í samræmi
við alla meðferð ráðhússmálsins til
þessa. Yfírvöld hefðu bent á það,
að þau væm ekki að biðja um
stækkun á byggingarreit nema af
því að þau ætluðu að byggja á hon-
um. Við teljum að skipulagsstjóm
hefði ekki átt að heimila þessa
stækkun án þess að um leið yrði
fjallað um hvað ætti að byggja
þama. Engu að síður fögnum við
því, að við afgreiðslu málsins var
það tekið fram að stækkunin ætti
aðeins við um byggingarreitinn, en
ekki um húsið sjálft. Samkvæmt
því verða borgaryfirvöld að sækja
sérstaklega um heimild til þeirrar
stækkunar, og þá mun koma í ljós
hvort skipulagsstjórn telur að
28% stækkun á rúmtaki bygging-
ar sé óveruleg. Geri hún það er
hún að setja fordæmi sem mun
hafa alvarlegar afleiðingar. Telji
hún breytinguna hins vegar vem-
lega fær ráðhús Reykvíkinga loks
tækifæri til að fá lögboðna af-
greiðslu.
Höfundur er hiskólakennari.