Morgunblaðið - 10.08.1990, Blaðsíða 21
20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. ÁGÚST 1990
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. ÁGÚST 1990
21
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
MatthíasJohannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122.
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Markviss forysta
Bandaríkj astj órnar
Hafi einhverjir efast um að
áfram sé litið til Banda-
ríkjamanna eftir forystu, þegar
mikið liggur við á alþjóðavett-
vangi, hefur þeim efa verið eytt
með viðbrögðunum við innrás
íraka í Kúvæt. í fyrstu töldu
sumir, að Bandaríkjastjórn hefði
sýnt ámælisvert andvaraleysi
með því að hindra ekki innrás
íraka. í Washington eins og ann-
ars staðar tóku menn þau orð
Saddams Husseins, einræðis-
herra í írak, trúanleg, að hann
ætlaði ekki að ráðast inn í Kúv-
æt. Enginn kvað raunar fastar
að orði um friðarvilja Husseins
en Hosni Mubarak, forseti
Egyptalands, sem í gær stjórnaði
fundi arabaleiðtoga um yfir-
gangsstefnu íraka.
George Bush Bandaríkjafor-
seti hefur vakið rækilega athygli
á lygum Husseins og varaði
heimsbyggðina við þeim. Hann
sagði réttilega í sjónvarpsávarpi
á miðvikudag: „Ef draga má ein-
hvern lærdóm af sögunni þá er
hann sá að undanlátssemi dugir
ekki. Líkt og á fjórða áratugnum
stöndum við andspænis árásar-
gjömum einræðisherra sem ógn-
ar nágrönnum sínum. Fyrir
tveimur vikum hét Saddam
Hussein vinum sínum því að hann
myndi ekki ráðast inn í Kúvæt.
Fyrir fjórum dögum lofaði hann
heimsbyggðinni að hann myndi
kalla lið sitt heim. Tvisvar höfum
við séð hvað loforð hans þýða.
Þau eru merkingarlaus." Með
þessum orðum tók Bandaríkja-
forseti af öllu tvímæli um að
stjórn sín myndi ekki ræða við
Saddam Hussein eins og aðra
þjóðarleiðtoga, hann gengi á bak
orða sinna.
Eftir að Saddam Hussein hóf
að beita ofbeldinu voru viðbrögð
Bandaríkjastjórnar snögg og
markviss. I þessu fyrsta alþjóð-
lega hættuástandi, sem skapast
í forsetatíð George Bush og eftir
að gjörbreyting varð á samskipt-
um Sovétríkjanna og Banda-
ríkjanna, er augljóst að Banda-
ríkjastjórn hefur tekið forystuna.
Bandaríkjamenn einir ráða yfir
því afli sem dugar til að bjóða
Hussein byrginn og með
pólitískri festu hafa þeir skapað
meiri einingu um efnahagsþving-
anir gegn Irökum en samtíminn
hefur áður kynnst gagnvart
nokkru ríki.
Ákvörðun Bandaríkjastjórnar
um að senda herafla til Saudi-
Arabíu sætir hvergi gagnrýni.
Hvarvetna er mönnum ljóst, að
með öllum ráðum verður að
stemma stigu við yfírgangi á
borð við þann sem Saddam Huss-
ein sýnir. Hvergi vilja menn að
þessi einræðisseggur nái tökum
á mestu olíulindum heims og
geti sett öðrum ríkjum afarkosti
í krafti þess. Þess vegna mælti
George Bush fyrir munn allra
ríkja þegar hann sagði í sjón-
varpsávarpi sínu á miðvikudag:
„Allir voru sammála um að ekki
megi leyfa írak að hagnast á
innrásinni í Kúvæt. Við erum
sammála um að þetta er ekki
bandarískt vandamál, ekki
vandamál Evrópu né Miðaustur-
landa. Þetta er vandamál heims-
ins alls.“
Hussein skipaði liði sínu að
sækja að landamærum Saudi-
Arabíu og stjórnvöld þar kölluðu
á Bandaríkjamenn sér til hjálpar.
Mestu herflutningar frá því að
Víetnamstríðinu lauk 1975 hóf-
ust. Enn ríkir óvissa um, hvort
þessi hemaðarmáttur Banda-
ríkjanna og bandamanna þeirra
dugir til að halda Hussein í skefj-
um. Ásamt Bandaríkjamönnum
hafa Bretar gengið fram fyrir
skjöldu og skipað flota og flug-
her sínum að vera við öllu búinn
gagnvart írökum. Aðrar þjóðir
eiga herskip á Persaflóa. Ná-
grannar íraka í Tyrklandi og
Saudi-Arabíu hafa tekið sérstaka
áhættu með því að loka olíuleiðsl-
unum frá írak, lífæð efnahags-
lífsins þar. Með herafli er ætlun-
in að fæla Hussein frá frekari
stríðsaðgerðum og með efna-
hagsþvingunum á að knýja hann
til að sleppa takinu á Kúvæt, sem
hefur nú verið innlimað í Irak
með þeim orðum Husseins, að
landið hafi alltaf verið hluti íraks!
Skýrar línur hafa verið dregn-
ar í þessu vandaíháli heimsins
alls. Hussein, slátrarinn frá
Bagdad, er einn á móti öllum.
Hann er jafn óutreiknalegur og
áður og til alls vís. Vegna hinna
markvissu viðbragða Banda-
ríkjastjórnar hefur hann hikað.
Hann notaði ekki fyrsta tækifæri
sem honum gafst til að sölsa
undir sig hluta Saudi-Arabíu og
nú getur hann það ekki áhættu-
laust vegna bandaríska vígbún-
aðarins. Snýr hann sér að Israel
í staðinn í von um að geta sam-
einað araba á bakvið sig í heilögu
stríði? Hefur hann svo óskoruð
ógnartök á þjóð sinni að enginn
rísi gegn honum, þegar sverfur
að vegna aðflutnings- og útflutn-
ingsbanns? Þessum spurningum
er ekki unnt að svara nú. Hitt
er ljóst að undir forystu Banda-
ríkjastjórnar og Georges Bush
hefur á einstakan hátt tekist að
sameina allar þjóðir um að setja
Saddam Hussein afarkosti.
Stríðsástand við Persaflóa
Viðbúnaður íraka við
landamæri Tyrklands
Bretar senda orustuþotur til Saudi-Arabíu—Gert ráð
fyrir miklum liðsflutningum frá Bandaríkjunum
Diyarbakir í Tyrklandi, Washington, Lundúnum, Brussel. Reuter.
VÖRUBÍLSTJÓRAR sem í gær komu akandi yfir til Tyrklands frá írak
sögðust hafa orðið varir við verulega liðsflutninga Iraka nærri tyrk-
nesku landamærunum. Varnarmálaráðherra Bretlands, Tom King,
skýrði frá því í gær að ákveðið hefði verið að senda orustuþotur til
Saudi-Arabíu.
Vörubílstjórarnir sögðu mikla liðs-
flutninga hafa átt sér stað nærri
bænum Zhako en þar búa einkum
Kúrdar. Bærinn er um 15 kílómetra
suður af Habur-brúnni yfir Hezil-
fljótið en þar um liggur vegurinn
yfir landamærin. Um Habur liggur
aðalvegurinn milli höfuðborgar Ir-
aks, Bagdað, og borgarinnar Kirkuk
í norðurhluta landsins en þar er mik-
il olíuvinnsla. Bílstjórarnir sögðu í
samtali við fréttaritara Reuters að
svo virtist sem írösku hermennirnir
hefðu verið að grafa skotgrafir. Ekki
var vitað hvort liðsflutningar þessir
og viðbúnaður herafla Iraks á landa-
mærunum væri beint svar stjómar-
innar í Bagdað við fréttum þess efn-
is að Bandaríkjastjórn hefði óskað
eftir því við Tyrki að þeir tækju þátt
í myndun fjölþjóðlegs herliðs til
verndar Saudi-Áröbum. Á þessum
slóðum búa Kúrdar sem barist hafa
gegn yfirráðum íraka og sagði í
fréttum Reuters að liðsaflinn hefði
hugsanlega verið sendur til landa-
mæranna af þeim sökum.
Tom King, varnarmálaráðherra
Bretlands, skýrði frá því í Lundúnum
í gær að ákveðið hefði verið að senda
orustuþotur til Saudi-Arabíu. Tvær
flugsveitir yrðu sendar til að treysta
enn frekar vamir landsins og væru
þoturnar af gerðinni Tornado og
Jaguar. Tomado-þotumar myndu
brátt halda frá Kýpur til Saudi-
Arabíu en King gat þess ekki hvaðan
Jaguar-þoturnar kæmu. King skýrði
ennfremur frá því að þrír breskir
tundurduflaslæðarar yrðu sendir inn
á Miðjarðarhaf en í síðustu viku
héldu tvær breskar freigátur áleiðis
til Persaflóa. Þangað verða þær að
líkindum komnar um helgina en skip-
in eru m.a. vopnuð Exocet-flugskeyt-
um og loftvarnareldflaugum. Sovét-
menn hafa beinnig ákveðið að auka
flotaviðbúnað sinn í nágrenni íraks
og í gær héldu tvö sovésk herskip í
gegnum Súez-skurð inn á Rauðahaf.
Bandaríska dagblaðið The Wash-
ington Post kvaðst í gær hafa fyrir
því heimildir að í varnaráætlunum
Bandaríkjanna vær gert ráð fyrir
stórfelldum liðsflutningum til Persa-
flóa á næstu 30 dögum. Yrðu allt
að 50.000 hermenn sendir til Saudi-
Arabíu auk þess sem þangað yrði
stefnt hundruðum orustu- og
sprengjuþotna. Á miðvikudag vom
um 4.000 bandarískir hermenn flutt-
ir til Saudi-Arabíu frá Bandaríkjun-
um og sagði George Bush Banda-
ríkjaforseti að liðsaflanum væri ætl-
að að eiga nána samvinnu við her-
afla Saudi-Arabíu sem mun telja um
65.000 menn. Talið er að Irakar
hafi um 100.000 þrautþjálfaða her-
menn í viðbragðsstöðu á landamær-
um Saudi-Arabíu.
HERNAÐARÁSTANDIÐ VIÐ PERSAFLÓA
Saratoga og fylgdarskip á
leiö til Miöjaröarhafs
Bandarískir
hermenn og
orrustuþotur
Breskir kaupsýslumenn koma á hótel í Amman í Jórdaníu eftir erf-
iða för yfir eyðimörkina frá Bagdad.
168 Vesturlandabú-
ar í haldi í Bagdad
Amman í Jórdanítr. Reuter.
TALIÐ er að nú séu 168 Vesturlandabúar í haldi á hótelum í Bagdad,
höfuðborg Iraks. Einnig eru átta bandarískir stjórnarerindrekar í haldi
einhvers staðar nærri landamærum Jórdaníu. Síðdegis í gær var talið
er að um 425 útlendingar hefðu fengið að yfirgefa írak til Jórdaníu
undanfarinn sólarhring.
Meðal Vesturlandabúanna í
Bagdad eru 38 Bandaríkjamenn á
Rashid-hótelinu. Þar er m.a. um að
ræða 11 starfsmenn olíufyrirtækja
og 25 manns sem íraskir hermenn
fiuttu frá Kúvæt til Bagdad. Richard
Boucher, talsmaður bandaríska ut-
anríkisráðuneytisins, sagði í gær að
þrýst væri á Iraka að hleypa útlend-
ingunum úr landi. Bandarískir emb-
ættismenn vilja ekki ganga svo langt
að tala um að írakar hafi hneppt þá
í gíslingu.
Sendiherra íraks hjá Sameinuðu
þjóðunum segir líklegt að öllum Vest-
urlandabúum sem það vilja verði
fljótlega hleypt úr landi. Mörg þús-
und Vesturlandabúar eru nú í Irak
og Kúvæt. Jórdanskir embættismenn
segjast telja að allir útlendingar með
dvalarleyfi í írak eða Kúvæt aðrir
en Vesturlandabúar fái nú að yfir-
gefa löndin hindrunarlaust.
Sendiráð í ríkjum við Persaflóa
hafa ráðlagt öllum, sem ekki þurfa
nauðsynlega að halda kyrru fyrir,
að hafa sig á brott. Einkum eiga
þessi tilmæli við um þá sem eru í
austurhéruðum Saudi-Arabíu, nærri
Kúvæt. Fyrirtækið Saudi Áramco
sem framleiðir meirihluta olíu lands-
ins er byijað að flytja fjölskyldur
BANDARIKJAMENN
I HALDI HERMANNA
útlendinga sem hjá því vinna burt
frá olíulindum í austurhluta landsins.
Samkvæmt upplýsingum frá sendi-
ráði Noregs í Saudi-Arabíu eru nú
tveir íslendingar við vinnu í landinu.
*
Israel:
Eftiavopnaárásir af
hálfu fraka gætu
verið yfirvofandi
- segir aðstoðarmaður Shamirs forsætisráðherra
Jerúsaiem. Reuter.
AÐSTOÐARMAÐUR Yitzhaks Shamirs, forsætisráðherra ísraels, sagði
í gær að ísraelar yrðu að vera undir það búnir að írakar gætu á hverri
stundu gert efnavopnaárás á land þeirra. Sjálfur sagði Shamir að ísrael-
ar vildu forðast afskipti af deiiunni við Persaflóa en bætti við að sér-
hverri ógnun yrði svarað af fullum þunga.
Saddam Hussein, forseti Iraks,
hótaði á miðvikudag að ráðast á ísra-
el létu Bandaríkjamenn tii skarar
skríða gegn írökum. Ben Ahron,
aðstoðarmaður Shamirs, sagði á
■fundi með blaðamönnum í gær að
stjórnvöld í ísrael teldu að tilgangur
Saddams með þessari ógnun væri
einkum sá að fá stuðning Araba-
ríkja. Á hinn bóginn gæti enginn
sagt fyrir um hvemig Saddam brygð-
ist við þeim sívaxandi þrýstingi sem
hann nú sætti vegna innrásarinnar
í Kúvæt. Ekki væri tímabært að lýsa
yfir neyðarástandi en náið væri
fylgst með þróun mála á þessum slóð-
um. í Ijósi þessa yrðu ísraelar að
vera undir það búnir að verða fyrir
efnavopnaárásum af hálfu íraka.
Yitzhak Rabin, varnarmálaráðherra
ísraels, sagði í sjónvarpsviðtali á
miðvikudag, að taka bæri hótanir
íraka alvarlega og í fréttum ísraelska
ríkisútvarpsins sagði að viðbúnaður
ísraela miðaðist við eldflaugaárásir
af hálfu íraka.
Ben Ahron sagði Israela ekki hafa
í hyggju að ráðast gegn einhverju
Arbaríkjanna en bætti við stjórnvöld
teldu hugsanlega innrás íraka inn í
Jórdaníu fullnægjandi ástæðu fyrir
hernaðaríhlutun. Shamir forsætis-
ráðherra tók í sama streng í gær og
lagði áherslu á að ísraelar vildu forð-
ast vopnuð átök. Hins vegar þyrfti
öllum hugsanlegum óvinum að vera
ljóst að Israelar hefðu bæði vilja og
vopnabúnað til að veijast árás. Það
yrði gert og mætti óvinurinn þá bú-
ast við að verða fyrir verulegum
skakkaföllum.
í gær skutu ísraelar á loft í til-
raunaskyni nýrri eldflaug af gerðinni
„Arrow“. Eldflaugin er smíðuð í ísra-
el en Bandaríkjamenn hafa fjár-
magnað þetta verkefni að mestu.
Yfirmaður flughers ísraela sagði í
síðasta mánuði að eldflaugin væri
hugsuð sem svar við eldflaugum ír-
aka og Sýrlendinga sem borið gætu
bæði hefðbundnar sprengjuhleðslur
og efnavopn.
írakar hóta að beita efnavopnum
Scud-B eldflaugar
írakar hafa yfir Scud-B eldflaugum aö ráöa, einnig
Sýilendingar, íranar, Líbýumenn, Noröur-
Kóreumenn og nokkrar aörar þjóöir.
Eldflaugamar eru framleiddar í Sovét-
rikjunum og voru upphaflega
hannaöar sem kjamorkuvopn.
Einnig er hægt að búa þær
efnavopnahleðslum.
meöalhár
Miöunar-
búnaður:
Getur stýrt flaug-
inni aö skotmarki
í 270 km fjarlægð
(skekkjumörk: 800 m)
Farmur: Allt aö hálft tonn af
sprengiefnum. Getur sprungiö við
snertingu eða á lofti. Raugin getur einnig skilið
eftir sig gasský þegar hún flýgur yfir skotmarkiö.
Lengd: 11 m Þyngd: 7 tonn
Þvermál: 85 sm Drægi:290km
Aðrar aðferðir
Efnavopnum er hægt að beita með svo til hvaða hefðbundna
vopnabúnaöisemer. Hérerunokkurdæmi:
Ahrif efnavopna
á líkamann:
Blásýrusalt: Blóöiö hættir
aö geta flutt súrefni þegar menn anda
efnunum aö sér. Veldur ertingu
í augum, öndunarerfiöleikum,
stundum dauöa
Klór og fosgen: Brenna
lungnaseytiö (yfirborðsvirkt efni í
lungnablöörum). Þegarblóövökvi
lekur inn í lungun frá blóðrásinni
kafna fómarlömbin í eigin vökva.
Sinnepsgas: Veldur
uppköstum, velgju, hörundsertingu
og blöörum, ertingu í augum og
skammtímablindu. Geturveriö
banvænt þegar miklu magni er
beitt.
Taugagas: Ræöst á tauga-
kerfið. BaneitraÖ, getur valdiö
dauðaá15mínútum.
Flugvélar: Allt frá
fiugskeytaárásum meö
þyrlum til loftárása
langdrægraflugvéla
Flugskeyti::
72 km
Sprengju
vörpur:
9km
Fallbyssur:
32 km
HEIMILD:IR Christian Sdenœ Monitor, Wall Street Joumal, Worid Militaiy Power
KFtTN
Jarö-
sprengjur
Irski lýðveldisherinn (IRA)
og ofbeldi hans á ekkert
skylt við kaþólsku kirkjuna
eftir Alfreð J.
Jolson, S.J.
Stundum er því haldið fram, að
kaþólskir biskupar og prestar á
írlandi styðji ofbeldisverk og lið-
sinni írska lýðveldishernum. Þessi
skoðun er tilhæfulaus!
Kaþólsku biskuparnir á írlandi
hafa í tímans rás farið eftir tveim-.
ur meginreglum, þegar þeir leið-
beina þjóð sinni í baráttu hennar
fyrir pólitísku og efnahagslegu
sjálfstæði. Annars vegar hafa þeir
jafnan fordæmt það ranglæti og
þá undirokun, sem brezk stjórn-
völd hafa skammtað hinum ka-
þólsku íbúum. Þeir hafa alltaf
krafist nauðsynlegra umbóta af
stjórnvöldum þessum. Hins vegar
hafa þeir stöðugt varað þjóðina
við því að nota ofbeldi til þess að
heimta lögmæt réttindi úr hendi
hinna brezku yfirvalda.
Eitt hundrað árum áður en nú-
verandi ófriður hófst á Norður-ír-
landi, að ekki sé leitað enn lengra,
lýstu biskuparnir því yfir á fundi
sínum í maí 1862, að þeir gerðu
sér fulla grein fyrir ranglætinu en
vöruðu kaþólskt fólk engu að síður
við hugmyndum um byltingu.
Hér fara á eftir kaflar úr bækl-
ingnum The Catholic Church in
Ireland (Kaþólska kirkjan á írl-
andi), sem var gefinn út hjá The
Catholic Press of Ireland.
Ólöglegur vopnaburður var for-
dæmdur enn á ný, þegar hryðja
pfbeldisverka brauzt út á Norður-
írlandi um miðjan sjötta áratug-
inn. Fastanefnd biskupanna varaði
í janúar 1956 við „Röngum hug-
myndum og kröfum, sem hafa
verið settar fram um stofnun her-
afla og hernað...“ D’Alton
kardínáli sagði hinn 25. desember
sama ár: „Mig langar að minna
ungu mennina okkar á það, að
ofbeldisverk eru ekki til framdrátt-
ar málstaðnum, sem þeim er hjart-
fólginn."
Kaþólsku biskuparnir hafa ætíð
talað mjög skorinort um ofbeldis-
verk, bæði sameiginlega og hver
í sínu lagi, allt frá því að róstur
hófust í norðurhluta landsins fyrir
tólf árum. Ummæli þeirra hafa
stundum verið almenns eðlis, en í
annan tíma beinzþ að tilteknum
efnum, svo sem irska lýðveldis-
hernum, hópum mótmælenda,
vopnuðum samtökum og glæpa-
verkum öryggissveitanna. Og
sömuleiðis hafa þeir fordæmt þær
aðstæður, sem eiga þátt í því, að
gripið er til ofbeldisverka — ýmis-
legt ranglæti, mismunun og ójöfn-
uð við beitingu refsiviðurlaga.
Við höfum augun opin fyrir
því, að ofbeldisverk eiga upptök
úr tveimur áttum; aðrir vilja sam-
eina írland með valdbeitingu, hinir
útrýma trúarhópi. Og síðarnefnda
báráttan stendur enn. Árangur
hennar mælist í talsvert meira en
300 saklausum mannslífum. Það
er miður, að hún hefur ekki feng-
ið þá athygli og fordæmingu al-
mennings, sem vert væri.
Fyrrnefnda baráttan hefur nán-
ast tæmt þann orðaforða okkar,
sem snýr að siðferðilegri fordæm-
ingu, svo að varla er neinu við að
bæta öðru en endurtekningum.
Engu að síður er það skylda okkar
að skírskota sífellt til samvizku
fólks, einkum fólksins í okkar eig-
in hjörð, að það snúist gegn hinu
illa. Alveg síðan fyrst örlaði á
þessari vopnuðu baráttu, hefur
kaþólska kirkjan bent tæpitungu-
laust á, að slíkar aðferðir eru full-
komlega siðlausar. Heimildir sýna,
að varla hefur liðið nokkur mánuð-
ur síðustu fímm árin án þess að
Alfreð J. Jolson
„Eitt hundrað árum
áður en núverandi
ófriður hófst á Norður-
írlandi, að ekki sé leitað
enn lengra, lýstu bisk-
uparnir því yfir á fundi
sínum í maí 1862, að
þeir gerðu sér fulla
grein fyrir ranglætinu
en vöruðu kaþólskt fólk
engu að síður við hug-
myndum um byltingu.“
við höfum fordæmt hörðum orðum
þessa baráttu sjálfa eða einhver
þau voðaverk, sem má rekja til
hennar.
Við gáfum út yfirlýsingu, þegar
þessi barátta var naumast enn
hafin. Þar voru hinir „sjálfskipuðu
baráttumenn" varaðir við því, að
þeir hefðu alls ekkert umboð kjós-
enda, og við fordæmdum „í nafni
Guðs“ framferði þeirra. Með yfir-
lýsingu árið 1971 töldum við upp
réttmætar kröfur og umkvartanir
samfélags minnihlutans á
Norður-Irlandi og fordæmdum
margs konar ofbeldi, mismunum
og ranglæti, sem beitt væri gegn
honum. Jafnframt skoruðum við á
kaþólskt fólk „að gera sér grein
fyrir eðlilegum ótta og umkvörtun-
um mótmælenda". Við lögðum á
það áherzlu, að okkur væri sárlega
Ijós vandi minnihlutans, en „engu
að síður fordæmum við ofbeldi“.
Og síðan héldum við áfram:
„Megintilgangur okkar með
þessari yfirlýsingu er hins vegar
fyrirvaralaus og ótvíræð ítrekun á
því, að við fordæmum þessa her-
ferð ofbeldisverka. Margir þátt-
takendur í henni kunna að vera í
góðri trú, þó að þeir rugli saman
ósættanlegum tilfinningum og
hugsjónum. En herferðin sjálf er
hræðilega röng og andstæð lög-
máli og anda Krists. upphafsmenn
hennar b'era alvarlega sakar-
ábyrgð fyrir Guði.“
Síðasta árið hefur það valdið
okkur miklum áhyggjum, hvernig
margt velviljað fólk í ýmsum
heimshlutum hefur túlkað atburð-
ina á Norður-írlandi.
Það er skoðun okkar, að mikill
misskilningur sé uppi um það,
hvert er hið sanna eðli þessara
atburða, og við teljum það kristi-
lega skyldu að gera okkar bezta
til að leiðrétta þann misskilning.
Því hefur verið haldið fram, að
„trúarstríð“ sé háð á Norður-ír-
landi og margir vita ekki betur.
Við ætlum ekkki að neita því,
að alvarlegur og djúpstæður klofn-
ingur er á Norður-írlandi, og það
hörmum við, en við höldum því
fram, að deilurnar snúist ekki fyrst
og fremst um trúarágreining. Þær
eiga sér torleystar og flóknar
ástæður — sögulegar, pólítískar
og félagslegar — en sundurþykkja
kristinna manna í trúarefnum er
ekki aðalatríði.
Spyrja má: „Hvers vegna geta
játendur kristinnar trúar, þótt þeir
séu í ólíkum trúfélögum, ekki búið
saman í friði?“ En þessi spurning
virðir ekki til fulls þær áköfu til-
finningar, sem myndast við gamal-
gróinn sögulegan, pólitískan og
félagslegan klofning. Hún tekur
ekki heldur tillit til þess, að
nútímaþjóðfélag getur tekið á sig
ímynd ofbeldis, þótt mjög lítill hluti
almennings eigi hlut að máli. Yfir-
gnæfandi meirihluti fólks á
Norður-írlandi þráir frið, en sá
mikli friðarvilji innan samfélags
okkar er engin trygging fyrir auð-
fengnum friði, eins og dæmi
margra annarra þjóða á Vesturl-
öndum sýna.
Hundruð þúsunda fólks á
Norður-írlandi biðja fyrir friðsam-
legri lausn á vandamálum samfé-
lags okkar. Við snúum okkur til
kristinna manna um allan heim
og allra þeirra, sem á Guð trúa,
að þeir sameinist okkur í þessari
bæn. Við þökkum því marga,
skilningsríka fólki, sem nú þegar
hagar bæn sinni á þennan veg,
og viljum láta þá skoðun í ljós,
að við séum sameinuð í bæninni
til Guðs, föður okkar á himnum,
fyrir Drottin okkar og frelsara
Jesúm Krist, að friður megi ríkja
á írlandi og um allan heim.
Á síðasta ári sagði hinn heilagi
faðir, þegar hann kom til Drog-
heda: „Ég bið yður á hnjánum,
víkið burt af vegi ofbeldis og snú-
ið til baka á vegu friðar."
Öll írska þjóðin fagnaði strax
þessum orðum. En því miður hafa
þau ekki rætzt á þeim, sem talað
var til. Þess vegna er það frum-
skylda okkar að skora enn á ný,
í nafni Guðs, á alla þá sem beita
ofbeldi, að láta umsvifalaust af
sínum illu verkum. Ef öllu ofbeldi
yrði látið lokið, mætti enn aðhaf-
ast mikið til hjálpar þeim, sem eru
hnepptir í fangelsi, og til þess að
binda um sár hins þjáða samfélags
okkar.
Við lýsum því yfir með hinni
mestu alvöru, að þeir sem drepa
særa, ógna eða kúga, þeir sem
fylla fólk ótta um líf sitt eða lífsaf-
komu, eru sekir um illvirki og
breyta gegn lögmáli Guðs. Þeir
eru berlega í andstöðu við kenn-
ingu Jesú Krists, eins og hún er
flutt í öllum kristnum kirkjum.
Sem kaþólskt fólk verðum við enn
og aftur að hafna hvers konar
ofbeldi.
Þrátt fyrir hættu á misskilningi
eða ranghermi reynir sérhver okk-
ar að boða sáttfýsi í þessum lands-
hluta, eins og samvizka hans
krefst. Afnám ofbeldis leysir sjálf-
sagt ekki allan vanda okkar sam-
stundis. Við erum þess raunar
fullvissir, að ekkert fær leyst hann
annað en leið Krists, sem sagði:
• „Leitið fyrst ríkis Guðs og réttlæt-
is hans, og þá mun allt þetta veit-
ast yður að auki.“
Framangreindir kaflar ættu að
sýna það skýrt og ótvírætt, að
kaþólska kirkjan styður hvorki
ofbeldisverk né írska lýðveldisher-
inn og hana ætti aldrei að bendla
við hvorugt þetta.
Höfundur er biskup kaþólskra á
íslandi.